TV-gids

Riccardo Frizza leidt het Orkest en Koor van het Maggio Musicale Fiorentino in een uitvoering van Giuseppe Verdi's tragische opera Rigoletto (1851). In 1850 gaf het Teatro La Fenice Verdi de opdracht een nieuwe opera te componeren. Verdi stelde zijn librettist Francesco Maria Piave het omstreden toneelstuk Le Roi s'amuse van Victor Hugo voor. Dit stuk, dat in 1832 in première ging maar na één voorstelling werd verboden, liet de ondeugden van de monarchie zien. Verdi was echter vastbesloten het stuk tot opera te bewerken en sloot een compromis met de censor. De opera draait om de gebochelde Rigoletto, hofnar van de losbandige Hertog van Mantua. Rigoletto's leven wordt op zijn kop gezet wanneer zijn laatste grap een vendetta ontketent die verre van amusant is, en waardoor hij vervloekt wordt. In deze productie uit 2021 houdt de Italiaanse regisseur Davide Livermore vast aan het bekende verhaal, maar dan in een hedendaagse setting. Onder de solisten zijn Javier Camarena (Hertog van Mantua), Luca Salsi (Rigoletto), Enkeleda Kamani (Gilda), Alessio Cacciamani (Sparafucile), Caterina Piva (Maddalena) en Valentina Corò (Giovanna). Deze uitvoering werd in 2021 opgenomen in het Teatro del Maggio Musicale Fiorentino in de Italiaanse stad Florence.

Wanneer Gidon Kremer terugkeert naar de partita’s van Bach is dat een groots gebeuren. Kremers eerste opname dateert alweer van een kwart eeuw geleden. In deze opname uit 2006 gaat Kremer andermaal de uitdaging aan: Bachs Sonates en Partita’s voor solo viool (BWV 1001-1006), welke door de violist zelf worden omschreven als de “Himalaya van het klassieke vioolrepertoire”. De werken hebben een grote inspiratie gevormd voor werken voor viool van latere generaties componisten. In deze uitvoering toont Kremer zijn gevoel voor spontaniteit en gaat hij risico’s zeker niet uit de weg. Zonder uit de bocht te schieten bewaart Kremer zijn structurele oplettendheid en doet hij op unieke wijze recht aan de polyfonische rijkdom en danselementen van de composities, door deze te voorzien van reflecterende diepgang.

In dit opmerkelijke concert vanuit de Thomaskerk in Leipzig krijgt het normaal uit vijf zangers bestaande ensemble amarcord versterking van een extra alt én twee sopranen. Onder de naam amarcordplus presenteren zij een prachtig concertprogramma rondom deze Duitse stad, met onder meer madrigalen van Johann Hermann Schein, motetten uit Heinrich Schütz’ bundel Geistliche Chor-Music, en twee motetten van de beroemdste Thomaskantor aller tijden: Johann Sebastian Bach. Ook worden werken van diens minder bekende tijdgenoten Philipp Heinrich Erlebach en de mononieme componist Liebhold uitgevoerd, net als muziek van andere leden uit de familie Bach: Michael Bach en Johann Christoph Bach. Dit concert werd opgenomen op 1 mei 2020.

Sinds 1991 speelt de Berliner Philharmoniker ieder jaar een Europaconcert in een verschillende Europese stad. Hiermee herdenkt het orkest de oprichting van het orkest op 1 mei 1882, en vieren de musici het gedeelde erfgoed van de Oude Wereld. De editie van 1998 vond plaats op een fascinerende, unieke locatie: het Vasamuseum in Stockholm. Dit maritieme museum stelt de Vasa tentoon: dit enorme, 17e-eeuws schip, dat 69 meter lang en 12 meter breed was en 1210 ton woog, kapseisde en zonk al op haar eerste reis in 1628. Hiermee is het museum de perfecte achtergrond voor de Berliner Philharmoniker onder leiding van Claudio Abbado, die een muziekprogramma uitvoeren dat perfect aansluit op deze maritieme omgeving. Een gedenkwaardige en krachtige impressie van Giuseppe Verdi’s Quattro pezzi sacri, krijgt de Berliner Philharmoniker versterking van het Zweeds Radiokoor en het Eric Ericson-kamerkoor.

Malcolm Frager is de solist in Mozarts Pianoconcert Nr. 5, KV 175. Het Orchestra della Radiotelevisione della Svizzera staat onder leiding van Marc Andreae. Dit werk bevat veel contrapunt, een stijl die Mozart onder toeziend oog van Martini had geperfectioneerd. Deze uitvoering vond plaats in het Theatro Scientifico del Bibiena in Mantua.

House of Dreams is een fantasierijk concert ontworpen door Alison Mackey. Het concert vormt een magische ontdekkingsreis waar barokkunst en barokmuziek samenkomen. In vijf Europese huizen worden werken van Bach, Händel, Vivaldi, Purcell en Marais ten gehore gebracht, met op de achtergrond schilderijen van onder meer Vermeer, Canaletto en Watteau. De regie is in handen van Marshal Pynkoski, Blair Williams is de verteller. Het Tafelmusik Baroque Orchestra, ookwel simpelweg bekend onder de naam Tafelmusik, is een in Toronto gehuisvest barokorkest, gespecialiseerd in de oude uitvoeringspraktijk en -techniek. Het ensemble is opgericht in 1979 en bestaat uit negentien fulltime leden en wordt, wanneer nodig, aangevuld met gastmusici. Tafelmusik staat onder de muzikale leiding van de violiste Jeanne Lamon.

De pedaalpiano was een zeer populair instrument in de negentiende eeuw. Componisten onder wie Franz Liszt, Charles Gounod en Camille Saint-Saëns (her)schreven stukken voor deze piano. De Italiaanse pianist Roberto Prosseda is één van de weinige die dit instrument nog speelt. In dit indrukwekkende concert, opgenomen tijdens het Concerts d’automne festival in Tours, speelt hij muziek van onder meer Wolfgang Amadeus Mozart, Robert Schumann, en J. S. Bach. Op het programma staan onder andere W.A. Mozarts Fantasia in d mineur, K. 397, en Fantasia in c mineur, K. 475; Etude nr. 1, 2 en 4 uit Robert Schumanns 6 Studien in kanonischer Form, Op. 56; 'Adagio' en 'Scherzo' uit Charles Gounods Concerto pour piano-pédalier; J. S. Bachs Passacaglia in c mineur, BWV 582; Schumanns Skizze für den Pedalflügel, Op. 58 nr. 1, 2 en 3; Franz Liszts Après une lecture du Dante, Fantasia quasi Sonata; en Charles-Valentin Alkans Prière, Op. 64 nr. 5 in F majeur. Als toegift speelt Prosseda het 'Andante' uit Mozarts Sonate in C majeur, K. 330. Dit recital werd in oktober 2023 opgenomen in het Grand Théâtre in Tours, Frankrijk.

Countertenor Nils Wanderer (Duitsland, 1993) zingt ‘Stille amare’ uit Georg Friedrich Händels opera Tolomeo, re d'Egitto; ‘I know a bank’ uit Benjamin Brittens opera A Midsummer Night’s Dream; en ‘Oblivion soave’ uit Claudio Monteverdi’s opera L’incoronazione di Poppea, tijdens de eerste ronde van de Voice Edition van het Concours musical international de Montréal 2022 (CMIM). Deze uitvoering is opgenomen in het Bourgie-paviljoen van het Musée des beaux-arts de Montréal.

‘Ein deutsches Requiem’ van Johannes Brahms staat erom bekend dat het een menselijk requiem is, niet gericht op God of het hiernamaals, maar juist op het troosten en de nabestaanden in het hier en nu. Brahms gebruikte dan ook niet de gebruikelijke Latijnse teksten; in plaats daarvan koos hij teksten uit het Oude en Nieuwe testament, in de Duitse vertaling van Martin Luther. In combinatie met de prachtige muziek is dit Requiem dan ook een van de meest ontroerende werken ooit geschreven. In deze versie, gecomponeerd voor 4-handig piano, koor en solisten, leidt Johan Duijk het Vlaams Radio Koor. De solisten zijn Hilde Coppé (sopraan) en Marc Scoffoni (bariton). De 4-handige piano partij wordt uitgevoerd door Jan Michiels en Inge Spinette.

Het enorme aantal opnames van - en publicaties over - Franz Schuberts Liedcyclus ‘Winterreise’ laat wel zien wat voor groots werk het is. Toch zijn kenners het nog altijd niet eens of het strikt genomen wel een cyclus is. De 24 liederen, op tekst van dichter Wilhelm Müller, verschenen op twee verschillende momenten in publicatie: in februari en oktober 1827. De verhaallijn van Müllers gedichten lijkt eenvoudig: een jongeman wordt afgewezen in de liefde en vertrekt hartje winter op een doelloze reis. De muziek is vrij somber van sfeer. In deze uitvoering zingt bariton Thomas Quasthoff Winterreise, op piano begeleid door Daniel Barenboim. Deze uitvoering werd opgenomen in de Philharmonie Berlijn in Duitsland.

In deze film uit 2012 van Enrique Sánchez Lansch volgen we de twaalf cellisten van de Berliner Philharmonikker. Sinds 1972 hebben de cellisten van het orkest een prominente plek ingenomen in de wereld van klassieke muziek. Of ze nu klassieke muziek, jazz, tango of avant garde spelen, luisteraars over de hele wereld zijn gefascineerd geraakt door de grote variëteit en het unieke geluid dat het dozijn weet te produceren. Hun unieke combinatie van lichtheid, diepgang en humor is aantrekkelijk voor een groot publiek van alle leeftijden!

Antonio Mormone (1930-2017), een invloedrijke talentscout binnen de klassieke muziek, leeft voort als de naamgever van de Premio Internazionale Antonio Mormone (PIAM), die wordt uitgereikt aan de winnaar van het gelijknamige Italiaanse muziekconcours. De eerste editie van dit concours, dat plaatsvond op verschillende locaties in Milaan in de periode 2019-2021, was gewijd aan de piano. Eén van de deelnemende pianisten, Philipp Scheucher (Oostenrijk, 1993), speelt Ludwig van Beethovens Fantasia Op. 77; Menuetto: ‘Moderato e grazioso’ uit Beethovens Sonate nr. 18 in Es-groot, Op. 31 nr. 3; en Franz Liszt’s transcriptie van het eerste deel, ‘Allegro con brio’, uit Beethovens Symfonie nr. 5 in c-klein. Deze uitvoering werd in mei 2021 opgenomen in Nuovo Teatro Ariberto in Milaan.

De toonsoort en het karakter van de originele compositie bleven behouden, het overtollige werd gevild totdat bij elke variatie alleen het klankskelet overbleef. Het resultaat is een nieuwe compositie voor pianosolo en audiotape, maar in wezen is WIT IN WIT een landschap, een fragiel reliëf van toon, klank en stilte. Een toon die zo lang nagalmt dat hij zich uitstrekt tot een panorama. Een dissonant die diepte graaft, en in die diepte krijgen rotsformaties vorm uit toonclusters, waarbij de lucht gevuld is met oscillerende boventonen. Soms was een bepaalde variatie al een halve minuut afgelopen voordat het gebrek aan geluid de aandacht trok, zo subtiel. De Decker laat klank veranderen in stilte die nooit leeg is, maar op zichzelf weer klank, ontwerper en drager van de muziek wordt.

Het muzikale collectief Les Dissonances werd in 2004 opgericht door violist David Grimal. Het ensemble werkt zonder dirigent en is samengesteld uit musici uit de best aangeschreven Europese orkesten, internationale solisten, en jong talent. In dit programma speelt Les Dissonances Ludwig van Beethovens Symfonie nr. 3 in Es-groot, Op. 55, ‘Eroïca’. Als bewonderaar van de idealen van de Franse Revolutie droeg Beethoven deze symfonie in eerste instantie op aan Napoleon Bonaparte. Maar toen hij hoorde dat Napoleon zichzelf eigenhandig tot keizer had uitgeroepen, schrapte Beethoven de naam van Napoleon van zijn manuscript. De stijl van dit werk uit 1803-04 is een breuk met de traditie; de symfonie staat te boek als een keerpunt in zowel Beethovens oeuvre als in de westerse muziekgeschiedenis. Het werk duurt langer dan alle eerdere symfonieën. Het begint met twee krachtige akkoorden in plaats van de te doen gebruikelijke lange introductie. De lagere strijkinstrumenten spelen vervolgens het hoofdthema. Het trage, tweede deel is een treurmars, gevolgd door een vlot Scherzo. Het vierde en laatste deel wordt gedomineerd door een thema uit Beethovens balletmuziek voor ‘Die Geschöpfe des Prometheus’. Deze uitvoering werd in 2012 opgenomen in de Opéra de Dijon, in Frankrijk.

'La Bayadère' is een ballet in drie aktes van de Franse choreograaf Marius Petipa. 'La Bayadère' speelt zich af in het India van de negentiende eeuw en vertelt het treurige liefdesverhaal van de edele krijger Solor en zijn Nikaja, een tempeldanseres of 'bayadère', die is vergiftigd foor haar rivale, Gamzatti. Dit ballet bevat één van de meest bejubelde scenes uit het klassieke balletrepertoire: 'Het Rijk der Schimmen'. In deze iconische scene droomt Solor, onder de invloed van opium, van een hereniging met zijn geliefde Nikaja. Deze productie van het ballet betreft de herziene choreografie van Vladimir Ponomarjov en Vakthang Chabukiani uit 1941, en bevat ook dansen van Konstantin Sergeyev en Nikolai Zoebkovskiy. De muziek van dit ballet werd geschreven door Ludwig Minkus en wordt uitgevoerd door het Mariinski Orkest onder leiding van Boris Gruzin. Onder de dansers zijn Viktoria Tereshkina, Anastasia Matvienko, Vladimir Shklyarov en Vladimir Ponomarev. Deze uitvoering werd opgenomen in juli 2014 in het Mariinskitheater in Sint-Petersburg, Rusland.

De Italiaanse klassieke pianist Costanza Principe (1993) kreeg haar eerste pianoles op haar zesde - en maakte haar debuut al op haar zevende. Het duurde niet lang of zij trad op als soliste bij talloze prestigieuze orkesten in Italië, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Zuid-Amerika. Wij zien haar hier optreden in 2021 in één van de oudste bestaande renaissancetheaters van Italië, het prachtige Teatro Olimpico in de noord-Italiaanse stad Vicenza. Zij speelt Johann Sebastian Bachs ‘Concerto italiano’ en ‘Ciaccona’ in pianotranscripties van Ferruccio Busoni.