TV-gids

De ster van de jonge Venezolaanse dirigent Glass Marcano is rijzende. Nadat zij als violist actief was in een aantal lokale jeugd- en symfonieorkesten stond zijn in 2012 als eerst als dirigent voor een ensemble. In september 2020 won ze in Parijs de Orkestprijs op ‘La Maestra’, het internationale concours voor vrouwelijke dirigenten. In dit concert, dat in februari 2021 werd opgenomen in de Opéra de Tours, leidt Marcano het Orchestre Symphonique Région Centre-Val de Loire/Tours in uitvoeringen van twee meesterwerken uit de Romantiek. Het programma gaat van start met Ludwig van Beethovens Vioolconcert in D-groot, Op. 61, met Stéphanie-Marie Degand als solist. Dit werk geldt als één van de belangrijkste in het genre. Het programma besluit met Georges Bizets Symfonie in C-groot, uit 1855, geschreven door de componist als 17-jarige!

Een van de hoogtepunten van het Mozartjaar 2006 was dit galaconcert in het prachtige Statentheater in Praag. Het Tsjechisch Philharmonisch Orkest speelt onder leiding van Manfred Honeck de mooiste werken van Mozart die bovendien een speciale binding hebben met de stad of het theater. Zo staat het klarinetconcert, dat in 1791 in Praag in première ging, op het programma met Sharon Kam als solist en natuurlijk kan Mozarts ‘Praagse Symfonie’ niet ontbreken. Ook op de lessenaar staat de ouverture van 'Don Giovanni', in 1787 nog door Mozart zelf gedirigeerd in het Statentheater.

Llewellyn Sanchez-Werner (VS, 1996) voert Meredith Monks Ellis Island (versie voor solopiano), J.S. Bach’s Chromatische Fantasie en fuga, BWV 903, Sergej Rachmaninov’s Appassionato in es-klein, Op. 39 nr. 5 (Études-Tableaux), en Ludwig van Beethovens Pianosonate nr. 32 in c-klein, Op. 111 uit tijdens de halve finales van de Piano-editie 2021 van het Concours musical international de Montréal (CMIM). Dit recital werd opgenomen in Merkin Hall van het Kaufman Music Center in New York, de Verenigde Staten.

De harmonische experimenten, verregaande chromatiek en vrije vormentaal van Giovanni de Macque bewijzen hoe opwindend het Napolitaanse klavierrepertoire is. Uit het klavieroeuvre van deze in Frans-Vlaanderen geboren componist, die voor de Gesualdo-familie in Napels werkte, presenteert barokexpert Jean-Marc Aymes zijn favoriete toccata's en canzona's.

Testing Mozart vertelt u in één uur alles over het 'Mozarteffect'; de kracht van Mozarts muziek om ziektes te verlichten en de mentale vaardigheden van luisteraars te verbeteren. Het is algemeen bekend dat koeien meer melk geven en tomaten groter groeien als de muziek van Mozart voor ze wordt gespeeld, maar welk effect heeft zijn muziek op mensen? In deze reis door de wereld van muziek en medicijnen neemt Testing Mozart de nieuwste wetenschappelijke ontdekkingen onder de loep, die een nieuw licht werpen op de invloed die Mozarts muziek heeft op de hersenen. Deze documentaire van de gelauwerde regisseur Frederick Baker verklaart wat Mozart zo bijzonder maakt. Deze fascinerende film werd in 2006 geproduceerd als onderdeel van het Mozartjaar, en is ook buitengewoon interessant voor mensen die (nog) niet zo veel over Mozart weten.

Het muzikale collectief Les Dissonances werd in 2004 opgericht door violist David Grimal. Het ensemble werkt zonder dirigent en is samengesteld uit musici uit de best aangeschreven Europese orkesten, internationale solisten, en jong talent. In dit programma speelt Les Dissonances Ludwig van Beethovens Symfonie nr. 3 in Es-groot, Op. 55, ‘Eroïca’. Als bewonderaar van de idealen van de Franse Revolutie droeg Beethoven deze symfonie in eerste instantie op aan Napoleon Bonaparte. Maar toen hij hoorde dat Napoleon zichzelf eigenhandig tot keizer had uitgeroepen, schrapte Beethoven de naam van Napoleon van zijn manuscript. De stijl van dit werk uit 1803-04 is een breuk met de traditie; de symfonie staat te boek als een keerpunt in zowel Beethovens oeuvre als in de westerse muziekgeschiedenis. Het werk duurt langer dan alle eerdere symfonieën. Het begint met twee krachtige akkoorden in plaats van de te doen gebruikelijke lange introductie. De lagere strijkinstrumenten spelen vervolgens het hoofdthema. Het trage, tweede deel is een treurmars, gevolgd door een vlot Scherzo. Het vierde en laatste deel wordt gedomineerd door een thema uit Beethovens balletmuziek voor ‘Die Geschöpfe des Prometheus’. Deze uitvoering werd in 2012 opgenomen in de Opéra de Dijon, in Frankrijk.

Antonio Mormone (1930-2017), een invloedrijke talentscout binnen de klassieke muziek, leeft voort als de naamgever van de Premio Internazionale Antonio Mormone (PIAM), die wordt uitgereikt aan de winnaar van het gelijknamige Italiaanse muziekconcours. De eerste editie van dit concours, dat plaatsvond op verschillende locaties in Milaan in de periode 2019-2021, was gewijd aan de piano. Eén van de deelnemende pianisten, Josef Edoardo Mossali (Italië, 2001), speelt Frédéric Chopin’s verzameling van 12 Etudes, Op. 25, en Johannes Brahms’ Variaties op een thema van Paganini, Op. 35, Boek II. Als toegift speelt Mossali Etude nr. 3 ‘La Campanella’ uit Franz Liszt’s Six Grandes études de Paganini. Deze uitvoering werd in juni 2021 opgenomen in Nuovo Teatro Ariberto in Milaan.

Mezzosopraan Ekaterina Chayka-Rubinstein (Duitsland, 1998) en pianist Maria Yulin (Israël, 1988) vertolken ‘Colloque sentimental’ uit Claude Debussy’s Fêtes galantes II; ‘Die Geister am Mummelsee’ uit Hugo Wolf’s Mörike-Lieder; ‘Bei dir allein’ uit Franz Schubert’s Vier Refrainlieder, D. 866; Bart Vismans Vermeer’s Gold; ‘La fleur qui va sur l'eau’ uit Gabriel Fauré’s Trois melodies, Op. 85; ‘Dance of the moon in Santiago’ uit George Crumb’s Sun and Shadow (Spanish Songbook II); en ‘Den’ li tsarit?’ (Does the day reign?) uit Pjotr Iljitsj Tsjaikovski’s Zeven Romances, Op. 47, tijdens de halve finale van het Internationaal Vocalisten Concours 2021 – Lied Duo. Dit optreden werd opgenomen in Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch.

Het derde deel van de Ringcyclus focust op Siegfried, de zoon van Sieglinde en Siegmund. Door zijn vrije opvoeding heeft hij nooit de angst leren kennen. Terwijl hij zich probeert te ontworstelen aan zijn verleden en zijn eigen lotsbestemming krijgt hij de vervloekte Ring in handen. Met het zwaard van zijn vader doodt hij de draak Fafner, waarop hij de slapende Brünnhilde wekt. Als de Wanderer (Wotan in vermomming) hem de weg probeert te versperren, schuift Siegfried hem opzij waarbij Wotans speer – en daarmee zijn macht - breekt. "Jossi Wieler en Sergio Morabito maakten de grappigste Siegfried die ik ooit heb gezien. Lisa Gasteens stem was prachtig en veelzeggend… Wolfgang Schöne was een geweldige Wanderer terwijl Heinz Göhrig een sympathiekere Mime neerzette dan we gewend zijn. Zijn zang was uitstekend." (Seattle Opera Magazine). Het Staatsorchester Stuttgart staat onder leiding van dirigent Lothar Zagrosek. De solisten zijn Jon Frederic West, Wolfgang Schöne, Björn Waag, Attila Jun, Gabreila Herrera, Helene Ranada en Lisa Gasteen. Deze uitvoering vond plaats in de Staatsoper Stuttgart in 2003 en werd geregisseerd door Jossi Wieler.

Het muzikale collectief Les Dissonances werd in 2004 opgericht door violist David Grimal. Het ensemble werkt zonder dirigent en is samengesteld uit musici uit de best aangeschreven Europese orkesten, internationale solisten, en jong talent. In dit programma speelt een strijkkwartet bestaande uit leden van Les Dissonances – David Grimal en Hans Peter Hofmann (viool), David Gaillard (altviool), en Xavier Phillips (cello) – Franz Schuberts Strijkkwartet nr. 15 in G majeur, D. 887. Schubert componeerde dit werk, zijn laatste strijkkwartet, in slechts tien dagen in juni 1826. Dit zeer originele stuk wordt gekenmerkt door rusteloze afwisselingen tussen majeur en mineur. Het werd echter pas gepubliceerd in 1851, na Schuberts dood. Deze uitvoering werd in 2014 opgenomen in de Cité de la Musique in Parijs, Frankrijk.

Sinds 1991 speelt de Berliner Philharmoniker ieder jaar een Europaconcert in een verschillende Europese stad. Hiermee herdenkt het orkest de oprichting van het orkest op 1 mei 1882, en vieren de musici het gedeelde erfgoed van de Oude Wereld. De editie van 1992 vanuit El Escorial in Madrid staat onder de muzikale leiding van Daniel Barenboim met de wereldberoemde tenor Placido Domingo in een glansrol. Op het programma staan Giuseppe Verdi's ouverture tot La forza del destino en Verdi's Lo l'ho perduta! uit Don Carlos, gevolgd door delen uit Hector Berlioz' La damnation de Faust en Franz Schuberts onvoltooide Symfonie Nr. 7. Het concert sluit af met muziek van Richard Wagner, van wie Winterstürme wichen dem Wonnemond uit Die Walküre, de prelude tot de eerste akte uit Die Meistersinger von Nürnberg, en orkestdelen uit Götterdämmerung op het programma staan.

Andreas Spering dirigeert philharmonie zuidnederland in een uitvoering van de "Rosamunde Ouverture" (D. 644) van Franz Schubert (1797-1828). Opgenomen in het Muziekgebouw Eindhoven in 2015. Schubert componeerde deze ouverture aanvankelijk voor Georg Ernst von Hofmanns toneelstuk Die Zauberharfe, en werd als zodanig ten gehore gebracht op 19 augustus, 1820. Drie jaar later werd de ouverture opnieuw gebruikt voor Helmina von Chézy's toneelstuk 'Rosamunde'. De libretto's van Chézy (1783-1856) waren weinig succesvol en Schuberts contributie aan Rosamunde zou de productie gered hebben.

De Japanse violist Naoya Nishimura en de Italiaanse pianist Andrea Bacchetti vertolken Maurice Ravel’s Sonate voor viool en piano (nr. 2) in G-groot, M. 77. De sonate bestaat uit drie delen. Dit stuk staat te boek als “nr. 2”, hoewel de componist al eerder een tweede sonate schreef, die pas 38 jaar na zijn overlijden verscheen. Deze uitvoering werd opgenomen in Munetsugu Hall in Nagoya, Japan.

Sopraan Erika Baikoff (Verenigde Staten, 1994) en pianist Gary Beecher (Ierland, 1993) vertolken Franz Schubert’s ‘Suleika I, Was bedeutet die Bewegung’, Op. 14, Nr. 1 (D. 720); Die Blumensprache, Op. 173, Nr. 5 (D. 519); en Die Gebüsche, D. 646; ‘Lied vom Winde’ en ‘Der Knabe und das Immlein’ uit Hugo Wolf’s Mörike-Lieder; ‘Fleur jetée’ uit Gabriel Fauré’s Quatre melodies, Op. 39; ‘C’ uit Francis Poulenc’s Deux poèmes de Louis Aragon, FP 122; ‘Les lilas qui avaient fleuri’ uit Lili Boulanger’s Clairières dans le ciel; Johanna Bordewijk-Roepmans ‘Oranje may-lied’; en ‘Eti letniye nochi’ (Deze zomernachten) uit Sergej Rachmaninov’s Twelve romances, Op. 14, tijdens de laatste ronde van het Internationaal Vocalistenconcours 2019 – Lied Duo. Deze uitvoering werd opgenomen in het Theater aan de Parade in ‘s-Hertogenbosch.

Het oratorium Messiah, HWV 56 is het bekendste werk van componist Georg Friedrich Händel. Hij schreef dit meesterlijke koorwerk in slechts 24 dagen in 1741. Sinds de première in Dublin in 1742 heeft het werk een enorme populariteit opgebouwd. Het oratorium bestaat uit drie delen die gaan over de geboorte, dood en wederopstanding van Jezus Christus. Het libretto van Charles Jennens is gebaseerd op teksten uit het Oude en Nieuwe Testament. In dit programma leidt de Engelse dirigent Douglas Boyd het kamerkoor Accentus en het Orchestre de chambre de Paris. De solisten zijn sopraan Carolyn Sampson, mezzosopraan Paula Murrihy, tenor Allan Clayton, en bas Matthew Rose. Deze opname werd op 22 december 2015 gemaakt in de Philharmonie de Paris.

Marin Alsop dirigeert het Britten-Pears Orchestra in een uitvoering van Maurice Ravel’s ‘Ma mère l'Oye’ (Moeder Gans). Deze uitvoering is opgenomen in de Snape Maltings Concert Hall te Snape Bridge, Verenigd Koninkrijk in 2017. De vijfdelige orkestsuite is origineel geschreven als pianowerk voor vier handen in 1910. Ravel componeerde het werk speciaal voor de twee jonge kinderen van zijn goede vriend, de Poolse beeldhouwer Gobeski.

Henk de Graaf is de solist in Mozart's Klarinetconcert, KV. 622. Het Amadeus Ensemble Rotterdam staat onder leiding van Marien van Straalen. Opvallend is het belangrijke aandeel van de klarinet in de muziek die Wolfgang Amadeus Mozart in de laatste drie jaar van zijn leven componeerde. Naast het klarinetkwintet uit 1789 en de obligaatpartijen voor de klarinet en diens iets lager getimbreerde broertje de bassethoorn uit de in 1791 voltooide opera ‘La Clemenza di Tito’is het onmiddellijk na dat laatste werk geschreven Klarinetconcert in A KV 622 uit oktober 1791 de bekroning van Mozarts klarinetrepertoire. Het was ook de bekroning van de jarenlange vriendschap met de klarinettist Anton Stadler, die door Mozart in zijn brieven liefhebbend als “den Sodla” aangeduid werd). Stadler dook al eerder in Mozarts leven op en hij was ook degene door wie het klarinetkwintet en de ‘Clemenza-partijen’ voor het eerst werden gespeeld. Dit beroemde concert is één van de mooiste voor klarinet en orkest mede door de prachtige gerijpte harmonieuze inleiding en de daarop volgende briljante en melodieuze thematiek over de gehele omvang van de klarinet.Het bekendste gedeelte van dit werk is het Adagio, dat meerdere keren als filmmuziek werd gebruikt bijvoorbeeld in de soundtrack van 'Out of Africa'.

Bariton Hugo Laporte (Canada) zingt ‘Mein Sehnen, mein Wähne’ uit Erich Wolfgang Korngold’s opera Die tote Stadt; ‘Ô sainte médaille… Avant de quitter ces lieux’ uit Charles Gounod’s opera Faust; en ‘Son io, mio Carlo… Per me giunto… O Carlo, ascolta… Io morrò’ uit Giuseppe Verdi’s opera Don Carlo, tijdens de halve finale in de discipline Aria van het Concours musical international de Montréal 2022 (CMIM). Hij wordt begeleid door het Orchestre symphonique de Montréal onder leiding van Jacques Lacombe. Deze uitvoering is opgenomen in het Maison Symphonique.