TV-gids

De Italiaanse componist Claudio Monteverdi (1567-1643) componeerde in een halve eeuw negen boeken met madrigalen, waarmee hij bijdroeg aan de transformatie van het genre. De polyfone, a capella madrigalen van de late renaissance maakten plaats voor de 'concertato' madrigalen van de vroege barok, waarbij de focus verschoof naar het vermogen van muziek om emoties uit een tekst tot uitdrukking te brengen. In 2011 begonnen de Britse tenor Paul Agnew en het gerenommeerde barokensemble Les Arts Florissants met opnames van Monteverdi’s eerste acht boeken met madrigalen. In deze uitzending gaat Agnew Les Arts Florissants voor in de madrigalen van Boek I. Boek I verscheen op nieuwjaarsdag 1587 en bestaat uit zeventien vijfstemmige madrigalen. Deze uitvoering werd opgenomen in de Cité de la musique in Parijs, Frankrijk, in 2011.

De documentaire How to get out of the Cage (2012) van de prijswinnende regisseur Frank Scheffer vormt een intiem portret van John Cage (1912-1992), een van de belangrijkste componisten van de twintigste eeuw. Van 1982 tot 1992 werkte Scheffer nauw samen met Cage en dit resulteerde in uniek beeld- en geluidsmateriaal, zoals interviews, muziekuitvoeringen en beelden van locaties die een belangrijke rol spelen in het leven en werk van de componist. In al zijn werk over Cage maakt Scheffer gebruik van de Chinese kansmethode I Tjing (het Boek der Veranderingen), die Cage ook gebruikte in zijn composities. Toch besloot Scheffer deze documentaire te structureren op de gebruikelijke manier: gebaseerd op keuzes.

Antonio Mormone (1930-2017), een invloedrijke talentscout binnen de klassieke muziek, leeft voort als de naamgever van de Premio Internazionale Antonio Mormone (PIAM), die wordt uitgereikt aan de winnaar van het gelijknamige Italiaanse muziekconcours. De eerste editie van dit concours, dat plaatsvond op verschillende locaties in Milaan in de periode 2019-2021, was gewijd aan de piano. Eén van de deelnemende pianisten, Josef Edoardo Mossali (Italië, 2001), speelt Franz Liszt’s Après une Lecture de Dante: Fantasia quasi Sonata; Maurice Ravel’s Toccata uit Le tombeau de Couperin; en Etude nr. 3 ‘La Campanella’ uit Franz Liszt’s Six Grandes études de Paganini. Deze uitvoering werd in februari 2020 opgenomen in Teatro EDI Barrio’s in Milaan.

Claude Debussy geeft in zijn ‘trois esquisses Symphoniques pour orchestre’ (drie symfonische schetsen voor orkest), ofwel La Mer, zijn abstracte visie op de zee weer. In het eerste deel (De l’aube á midi sur la mer) maakt de luisteraar een ochtend tot de middag mee op de zee, in het tweede deel (Jeux de vagues) hoort men het spel van de golven, en in het derde en laatste deel (Dialogue du vent et de la mer) horen we een dialoog tussen de wind en de zee. De zee die Debussy kende was de Middellandse Zee, van bezoeken aan Cannes in zijn jeugd tot aan zijn latere reizen in Italië.

Dirigent Eduard Topchjan voert het Armeens Nationaal Filharmonisch Orkest aan in een uitvoering van Hector Berlioz’ Symphonie fantastique, Op. 14. Berlioz schreef deze programmatische muziek in 1830 toen hij nog op het conservatorium zat. Zijn onbeantwoorde liefde voor de Ierse actrice Harriet Smithson vormde de inspiratie voor dit vijfdelige werk. Het werk verklankt de dromen van een jonge kunstenaar die zich te buiten is gegaan aan opium in de nasleep van een mislukte liefdesaffaire. In elk deel gebruikt Berlioz één melodie die voor de geliefde staat, als ‘idee-fixe’ (een onveranderlijke, obsessieve gedachte). De Symfonie fantastique is geschreven voor groot orkest met een verbazingwekkende rijkdom aan instrumentale kleuren, waaronder kerkklokken, een achter het podium bespeelde hobo, en col legno-spelende strijkers (waarbij het hout van de strijkstok wordt gebruikt). Deze opname uit 2021 werd gemaakt in Concertzaal Aram Chatsjatoerjan in Jerevan, Armenië.

Het Mexico City Ballet (MXCB) is een modern balletgezelschap, bestaande uit ervaren, internationale dansers die zijn gevestigd in Mexico-Stad. Internationale gastdansers vieren het jubileumgala van het Mexico City Ballet, met de fantastische choreografieën van Yazmín Barragán, de huischoreograaf van MXCB. Op het programma staan ‘Strong Ties’ van choreograaf Alan Marín; ‘TS’ van Michel Cutri; ‘Ondine’ van Barragán; ‘Ritual’ van Edgar Sagarra; en tot slot ‘The Debate’ en ‘Recursivo’, allebei van Barragán. Dit optreden werd in 2020 opgenomen in het Teatro de la Ciudad in Mexico-Stad.

Philippe Herreweghe dirigeert zijn Collegium Vocale Gent in dit kamermuziekprogramma dat gewijd is aan de muziek van J. S. Bach. Op het programma staan Bachs Orkestsuite nr. 4 in D-groot, BWV 1069; Gott der Herr ist Sonn und Schild, BWV 79; en Missa brevis in G-groot, BWV 236. De solisten zijn sopraan Dorothee Mields, tenor Thomas Hobbs, countertenor Alex Potter en bas Peter Kooij. Het programma gaat verder met een optreden van de Franse luitist Thomas Dunford. Hij speelt de Suite voor luit in g-klein, BWV 995; Suite voor solo-cello in G-groot (gearrangeerd voor luit), BWV 1007; en Chaconne uit Partita voor solo-viool in d-klein (gearrangeerd voor luit), BWV 1004. Dit concert werd in 2017 opgenomen in het Concertgebouw van het Belgische Brugge.

De Indiase dirigent Zubin Mehta (1936) werd in 1977 benoemd tot muzikaal leider van het Israëlisch Filharmonisch Orkest (IPO), en in 1981 werd zijn aanstelling uitgebreid tot muzikaal leider voor het leven. Op 18 juli 1996 leidde Mehta het IPO in de allereerste uitvoering van Richard Strauss’ symfonisch gedicht Till Eulenspiegels lustige Streiche, Op. 28. Mehta staat wereldwijd bekend als een van de grootste vertolkers van het grote symfonische repertoire, in het bijzonder van de romantische werken van Anton Bruckner, Gustav Mahler en Richard Strauss. Hoewel hij dit geliefde meesterwerk al talloze malen had gedirigeerd, was dit de eerste keer dat hij het vanaf het begin met het orkest instudeerde. Deze aflevering van ‘In repetitie’ toont de dialoog tussen Mehta en de musici, terwijl zij samen Strauss’ levendige toondicht verkennen.

De buitengewone Russische pianisten Nikolaj Loeganski en Vadim Roedenko bundelen hun krachten in een uitvoering van Maurice Ravel’s La Valse, in een arrangement voor twee piano’s. Deze uitvoering werd opgenomen in concertzaal Tsjaikovski in de Russische hoofdstad Moskou op 25 november 2021.

Sir Simon Rattle dirigeert het London Symphony Orchestra (LSO) in een concertprogramma met Antonín Dvořák’s Scherzo Capriccioso in Des-groot, op. 66, en delen uit de tweede akte van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski’s geliefde ballet De Notenkraker (1892). Uit Dvořák’s Scherzo Capriccioso (1883) spreekt de periode van persoonlijke crisis waar de componist tijdens het schrijven in verkeerde. Het werk verraadt constante stemmingswisselingen en een voortdurend gevoel van innerlijke rusteloosheid. In de muziek van De Notenkraker combineerde Tsjaikovski gedenkwaardige melodieën met een kleurrijke orkestratie, waarmee hij luisteraars al decennialang betovert. Deze uitvoering werd op 18 maart 2021 opgenomen in LSO St Luke's in Londen, Verenigd Koninkrijk.

Iván Fischer dirigeert het Boedapest Festival Orkest in deze concertopname uit 2015 vanuit de Béla Bartók Nationale Concertzaal in Boedapest, Hongarije. Het concert begint met Sergej Prokofjevs Ouverture op Hebreeuwse thema's, Op. 34. Daarna schittert Thomas Zehetmair als soloviolist in Prokofjevs Vioolconcert nr. 2, Op. 63. Het tweede deel van het concert draait om Igor Stravinsky: muziek geschreven voor het ballet 'Jeu de cartes' (1937), en de Vuurvogelsuite nr. 2 (1919). Jeu de cartes behoort tot Stravinsky's neoklassieke werken en bestaat uit drie delen ('giften'). De Vuurvogelsuite nr. 2 is gebaseerd op de muziek uit het gelijknamige ballet, geschreven voor Sergej Diaghilevs Ballets Russes, dat in 1910 in Parijs de première beleefde.

Quarteto Radamés Gnattali speelt Heitor Villa-Lobos' Strijkkwartet nr. 13 in het Palácio do Catete in Rio de Janiero in Brazilië. Dit ensemble werd opgericht in 2006 en bestaat uit Carla Rincón en Francisco Roa (violen), Fernando Thebaldi (altviool), en Hugo Pilger (cello). Het kwartet, dat zich specialiseert Braziliaanse muziek, is zeer actief in de muziekeducatie. Hun opname van de complete strijkkwartetten van Villa-Lobos is een grote verdienste en werd met enthousiasme onthaald door de internationale muziekpers. Op Villa-Lobos' Bachianas brasileiras na wordt het werk van de Braziliaanse componist voornamelijk in Latijns-Amerika uitgevoerd. Villa-Lobos wordt in zijn geboorteland op handen gedragen als componist, dirigent en docent. Hij heeft opera's, symfonieën, concerten, pianowerken, koormuziek en zeventien strijkkwartetten op zijn naam. Opgenomen in het Theatro Municipal, Rio de Janiero.

De Italiaanse pianist Roberto Prosseda vertolkt Frédéric Chopins technisch uitdagende Ballade nr. 4 in f-mineur, Op. 52. Het in 1842 voltooide werk geldt als een meesterwerk binnen het romantische pianorepertoire, en staat bekend om de ingewikkelde structuur en emotionele diepgang. Deze uitvoering werd in 2006 opgenomen in het prachtige barokpaleis Villa Contarini in Piazzola sul Brenta, Italië.

De Mexicaanse dirigent Carlos Miguel Prieto leidt het Orquesta Sinfónica de Minería in een uitvoering van Samuel Barbers Adagio for Strings. Barber arrangeerde het tweede deel van zijn Strijkkwartet, Op. 11 voor strijkorkest in 1936. Het Adagio for Strings is een van de meest herkenbare klassieke werken. Door de emotionele lading van het werk wordt het veelvuldig gebruikt in films, vaak om treurnis en tragedie te benadrukken. Deze uitvoering werd in 2021 opgenomen in het Auditorio Nacional in Mexico-Stad.