TV-gids

De pedaalpiano was een zeer populair instrument in de negentiende eeuw. Componisten onder wie Franz Liszt, Charles Gounod en Camille Saint-Saëns (her)schreven stukken voor deze piano. De Italiaanse pianist Roberto Prosseda is één van de weinige die dit instrument nog speelt. In dit indrukwekkende concert, opgenomen tijdens het Concerts d’automne festival in Tours, speelt hij muziek van onder meer Wolfgang Amadeus Mozart, Robert Schumann, en J. S. Bach. Op het programma staan onder andere W.A. Mozarts Fantasia in d mineur, K. 397, en Fantasia in c mineur, K. 475; Etude nr. 1, 2 en 4 uit Robert Schumanns 6 Studien in kanonischer Form, Op. 56; 'Adagio' en 'Scherzo' uit Charles Gounods Concerto pour piano-pédalier; J. S. Bachs Passacaglia in c mineur, BWV 582; Schumanns Skizze für den Pedalflügel, Op. 58 nr. 1, 2 en 3; Franz Liszts Après une lecture du Dante, Fantasia quasi Sonata; en Charles-Valentin Alkans Prière, Op. 64 nr. 5 in F majeur. Als toegift speelt Prosseda het 'Andante' uit Mozarts Sonate in C majeur, K. 330. Dit recital werd in oktober 2023 opgenomen in het Grand Théâtre in Tours, Frankrijk.

Countertenor Nils Wanderer (Duitsland, 1993) zingt ‘Stille amare’ uit Georg Friedrich Händels opera Tolomeo, re d'Egitto; ‘I know a bank’ uit Benjamin Brittens opera A Midsummer Night’s Dream; en ‘Oblivion soave’ uit Claudio Monteverdi’s opera L’incoronazione di Poppea, tijdens de eerste ronde van de Voice Edition van het Concours musical international de Montréal 2022 (CMIM). Deze uitvoering is opgenomen in het Bourgie-paviljoen van het Musée des beaux-arts de Montréal.

‘Ein deutsches Requiem’ van Johannes Brahms staat erom bekend dat het een menselijk requiem is, niet gericht op God of het hiernamaals, maar juist op het troosten en de nabestaanden in het hier en nu. Brahms gebruikte dan ook niet de gebruikelijke Latijnse teksten; in plaats daarvan koos hij teksten uit het Oude en Nieuwe testament, in de Duitse vertaling van Martin Luther. In combinatie met de prachtige muziek is dit Requiem dan ook een van de meest ontroerende werken ooit geschreven. In deze versie, gecomponeerd voor 4-handig piano, koor en solisten, leidt Johan Duijk het Vlaams Radio Koor. De solisten zijn Hilde Coppé (sopraan) en Marc Scoffoni (bariton). De 4-handige piano partij wordt uitgevoerd door Jan Michiels en Inge Spinette.

Het enorme aantal opnames van - en publicaties over - Franz Schuberts Liedcyclus ‘Winterreise’ laat wel zien wat voor groots werk het is. Toch zijn kenners het nog altijd niet eens of het strikt genomen wel een cyclus is. De 24 liederen, op tekst van dichter Wilhelm Müller, verschenen op twee verschillende momenten in publicatie: in februari en oktober 1827. De verhaallijn van Müllers gedichten lijkt eenvoudig: een jongeman wordt afgewezen in de liefde en vertrekt hartje winter op een doelloze reis. De muziek is vrij somber van sfeer. In deze uitvoering zingt bariton Thomas Quasthoff Winterreise, op piano begeleid door Daniel Barenboim. Deze uitvoering werd opgenomen in de Philharmonie Berlijn in Duitsland.

In deze film uit 2012 van Enrique Sánchez Lansch volgen we de twaalf cellisten van de Berliner Philharmonikker. Sinds 1972 hebben de cellisten van het orkest een prominente plek ingenomen in de wereld van klassieke muziek. Of ze nu klassieke muziek, jazz, tango of avant garde spelen, luisteraars over de hele wereld zijn gefascineerd geraakt door de grote variëteit en het unieke geluid dat het dozijn weet te produceren. Hun unieke combinatie van lichtheid, diepgang en humor is aantrekkelijk voor een groot publiek van alle leeftijden!

Antonio Mormone (1930-2017), een invloedrijke talentscout binnen de klassieke muziek, leeft voort als de naamgever van de Premio Internazionale Antonio Mormone (PIAM), die wordt uitgereikt aan de winnaar van het gelijknamige Italiaanse muziekconcours. De eerste editie van dit concours, dat plaatsvond op verschillende locaties in Milaan in de periode 2019-2021, was gewijd aan de piano. Eén van de deelnemende pianisten, Philipp Scheucher (Oostenrijk, 1993), speelt Ludwig van Beethovens Fantasia Op. 77; Menuetto: ‘Moderato e grazioso’ uit Beethovens Sonate nr. 18 in Es-groot, Op. 31 nr. 3; en Franz Liszt’s transcriptie van het eerste deel, ‘Allegro con brio’, uit Beethovens Symfonie nr. 5 in c-klein. Deze uitvoering werd in mei 2021 opgenomen in Nuovo Teatro Ariberto in Milaan.

De toonsoort en het karakter van de originele compositie bleven behouden, het overtollige werd gevild totdat bij elke variatie alleen het klankskelet overbleef. Het resultaat is een nieuwe compositie voor pianosolo en audiotape, maar in wezen is WIT IN WIT een landschap, een fragiel reliëf van toon, klank en stilte. Een toon die zo lang nagalmt dat hij zich uitstrekt tot een panorama. Een dissonant die diepte graaft, en in die diepte krijgen rotsformaties vorm uit toonclusters, waarbij de lucht gevuld is met oscillerende boventonen. Soms was een bepaalde variatie al een halve minuut afgelopen voordat het gebrek aan geluid de aandacht trok, zo subtiel. De Decker laat klank veranderen in stilte die nooit leeg is, maar op zichzelf weer klank, ontwerper en drager van de muziek wordt.

Het muzikale collectief Les Dissonances werd in 2004 opgericht door violist David Grimal. Het ensemble werkt zonder dirigent en is samengesteld uit musici uit de best aangeschreven Europese orkesten, internationale solisten, en jong talent. In dit programma speelt Les Dissonances Ludwig van Beethovens Symfonie nr. 3 in Es-groot, Op. 55, ‘Eroïca’. Als bewonderaar van de idealen van de Franse Revolutie droeg Beethoven deze symfonie in eerste instantie op aan Napoleon Bonaparte. Maar toen hij hoorde dat Napoleon zichzelf eigenhandig tot keizer had uitgeroepen, schrapte Beethoven de naam van Napoleon van zijn manuscript. De stijl van dit werk uit 1803-04 is een breuk met de traditie; de symfonie staat te boek als een keerpunt in zowel Beethovens oeuvre als in de westerse muziekgeschiedenis. Het werk duurt langer dan alle eerdere symfonieën. Het begint met twee krachtige akkoorden in plaats van de te doen gebruikelijke lange introductie. De lagere strijkinstrumenten spelen vervolgens het hoofdthema. Het trage, tweede deel is een treurmars, gevolgd door een vlot Scherzo. Het vierde en laatste deel wordt gedomineerd door een thema uit Beethovens balletmuziek voor ‘Die Geschöpfe des Prometheus’. Deze uitvoering werd in 2012 opgenomen in de Opéra de Dijon, in Frankrijk.

'La Bayadère' is een ballet in drie aktes van de Franse choreograaf Marius Petipa. 'La Bayadère' speelt zich af in het India van de negentiende eeuw en vertelt het treurige liefdesverhaal van de edele krijger Solor en zijn Nikaja, een tempeldanseres of 'bayadère', die is vergiftigd foor haar rivale, Gamzatti. Dit ballet bevat één van de meest bejubelde scenes uit het klassieke balletrepertoire: 'Het Rijk der Schimmen'. In deze iconische scene droomt Solor, onder de invloed van opium, van een hereniging met zijn geliefde Nikaja. Deze productie van het ballet betreft de herziene choreografie van Vladimir Ponomarjov en Vakthang Chabukiani uit 1941, en bevat ook dansen van Konstantin Sergeyev en Nikolai Zoebkovskiy. De muziek van dit ballet werd geschreven door Ludwig Minkus en wordt uitgevoerd door het Mariinski Orkest onder leiding van Boris Gruzin. Onder de dansers zijn Viktoria Tereshkina, Anastasia Matvienko, Vladimir Shklyarov en Vladimir Ponomarev. Deze uitvoering werd opgenomen in juli 2014 in het Mariinskitheater in Sint-Petersburg, Rusland.

De Italiaanse klassieke pianist Costanza Principe (1993) kreeg haar eerste pianoles op haar zesde - en maakte haar debuut al op haar zevende. Het duurde niet lang of zij trad op als soliste bij talloze prestigieuze orkesten in Italië, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Zuid-Amerika. Wij zien haar hier optreden in 2021 in één van de oudste bestaande renaissancetheaters van Italië, het prachtige Teatro Olimpico in de noord-Italiaanse stad Vicenza. Zij speelt Johann Sebastian Bachs ‘Concerto italiano’ en ‘Ciaccona’ in pianotranscripties van Ferruccio Busoni.

De documentaire Mozart in Vienna ('Mozart in Wenen') onderzoekt hoe Mozart de eerste freelance-componist ooit werd, en daarmee de zeggenschap over zijn composities volledig in eigen hand hield. Na zijn bezoeken aan Salzburg en Parijs kwam Wolfgang Amadeus Mozarts carrière goed van de grond in Wenen. Hij trad veel op als pianist, en nadat zijn opera Die Entführung aus dem Serail in 1782 een groot succes werd, rees zijn ster als componist: doordat de opera in heel Duitssprekend Europa werd uitgevoerd, stroomden de vervolgopdrachten binnen. Nadat Mozart rond 1784 in Wenen bevriend raakte met Joseph Haydn droeg hij zijn zes strijkkwartetten op aan Haydn, die bekend stond als de vader van het strijkkwartet. We prijzen ons gelukkig dat we nog altijd kunnen genieten van de geweldige composities die Mozart in Wenen schreef!

De Oostenrijkse dirigent Franz Welser-Möst leidt zijn Cleveland Orchestra in een uitvoering van Wolfgang Amadeus Mozarts Divertimento nr. 2 in D-groot, KV 131, en Arnold Schönberg’s Variaties voor orkest, op. 31, opgenomen in Severance Hall in Cleveland, Verenigde Staten. Daarnaast maakt Welser-Möst een wandeling door ‘zijn’ Wenen, waarbij hij ons bijpraat over deze muzikale hoofdstad, waar zowel Mozart als Schönberg ooit woonden en werkten. Hij contrasteert het Divertimento nr. 2, geschreven door de 16-jarige Mozart, met de Variaties voor orkest van de volwassen Schönberg.

De Zuid-Koreaanse pianist Seong-Jin Cho brengt een eerbetoon aan Claude Debussy ter ere van diens honderdste geboortejaar tijdens de 25e editie van het Zwitserse Verbier Festival. Cho’s rijke kleurenpallet en uitmuntende techniek vormen de perfectie combinatie voor Debussy’s Images. Daarnaast staan ook Schumann’s Fantasiestücke, Op. 12 op het programma. De halfuur durende cyclus vraagt veel van iedere pianist, aangezien er een grote verscheidenheid aan emoties wordt doorlopen; van het donkere Des Abends tot het technisch veeleisende Traumeswirren. Cho sluit of met Chopins Derde Pianosonate, Op. 58 en laat zien waarom de jury hem de Eerste Prijs toekende tijdens de prestigieuze International Chopin Piano Competition van 2015.

Tijdens een concert vanuit de kerk van Verbier bundelen de Griekse violist Leonidas Kavakos en de Chinese pianiste Yuja Wang de krachten in interpretaties van vioolsonates van Johannes Brahms. Kavakos werd in 1985 in één klap wereldberoemd door op 18-jarige leeftijd de eerste prijs te winnen tijdens het prestigieuze Sibeliusconcours. Samen met Yuja Wang, een van de populairste pianisten van deze tijd, vormt hij een meesterlijk kamermuziekduo. Op het programma staan Brahms' ‘Regensonate’ Op. 78, ‘Thunersonate’ Op. 100 en de laatste vioolsonate, Op. 108.