TV-gids

Antonello Manacorda leidt het orkest en koor van Teatro La Fenice in een uitvoering van Wolfgang Amadeus Mozarts geliefde opera Die Zauberflöte (‘De toverfluit’, 1791). Naar alle waarschijnlijkheid begon Mozart pas in mei 1791 met het componeren van zijn meesterwerk, minder dan zes maanden voor zijn dood in december dat jaar. Het libretto van dit werk werd geschreven door Emanuel Schikaneder. ‘Die Zauberflöte’ vertelt een sprookjesachtig verhaal waarin prins Tamino opdracht krijgt van de Koningin van de Nacht om haar dochter Pamina te redden, die door de priester Sarastro gevangen is genomen. Bijgestaan door vogelvanger Papageno begint Tamino aan zijn queeste. Nadat hij Pamina in Sarastro’s territorium aantreft, wordt Tamino aan een reeks beproevingen onderworpen om te bewijzen dat hij het waard is met Pamina te trouwen. In Die Zauberflöte zitten prachtige aria's, waaronder het beroemde 'Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen' ("De wraak der helle ziedt in mijn hart"), een virtuoze coloratuur-aria voor sopraan gezongen door de Koningin van de Nacht. Onder de solisten zijn Goran Jurić, Antonio Poli, Ekaterina Sadovnikova, Alex Esposito, Olga Pudova en Caterina di Tonno. Deze uitvoering werd in 2015 opgenomen in Teatro La Fenice in Venetië, Italië.

Een nieuwe generatie heeft de piano weer populair gemaakt: pianisten met een passie voor virtuositeit en een bereidheid om hun repertoire uit te breiden. Zij vullen de standaard klassieke meesterwerken aan met minder gespeeld werk en onbekende componisten. De serie Legato laat het publiek kennismaken met deze nieuwe generatie. Door het filmen van een portret krijgen we een inzicht in hun stijl, methodes en persoonlijke doelen. De Russische pianist Boris Berezovsky staat centraal tijdens deze aflevering. Hij speelt werken van Medtner (Fairy Tales), Llywelyn (Mutata Consilia), Beethoven (Diabelli Variaties), Godowsky (Alt Wien) en Liadov (Drie Preludes).

Dit concert van het Brussels Philharmonic richt zich op de diverse muziekstijlen die hun stempel drukten op de eerste helft van de 20e eeuw. Naast het impressionisme van Claude Debussy's Jeux (1913) richten dirigent Michel Tabachnik en zijn orkest zich op één van de belangrijkste componisten van de hedendaagse muziek: Igor Stravinsky. Diens eerste compositie voor een ballet, De Vuurvogel (1910), vormt een hoogtepunt binnen dit concert. Het concert begint met Anton Weberns Fünf Orchesterstücke Op. 10 (1913). Het ontbreekt deze vijf ultrakorte werkjes aan onderling thematisch of tonaal verband, of enige andere traditionele opbouw: dat belooft een spannende luisterervaring!

Bernard Haitink dirigeert de Berliner Philharmoniker in een uitvoering van het tweede deel Le Sacrifice uit Stravinsky's Le Sacre de Printemps. Onderdeel van het Europakonzert 1993 in de Royal Albert Hall te Londen.

Pianist Antonio Chen Guang (China, 1994) treedt op met het CMIM ensemble, bestaande uit drie strijkers van het Symfonieorkest van Montreal, in een uitvoering van het eerste deel, Sostenuto assai – Allegro ma non troppo, van Robert Schumanns Pianokwartet in Es-groot, Op. 47. Dit optreden vond plaats in de kamermuziekronde van het uit twee delen bestaande halve finale van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.

De Spaanse dirigent Garcia Navarro leidt het Radio Sinfonieorchester Stuttgart in een uitvoering van Manuel de Falla’s El sombrero de tres picos (‘De driekante steek’). De Falla schreef dit werk in 1916 en 1917 als balletmuziek. Het ballet was een opdracht van de Russische impresario Sergej Diaghilev voor diens Ballets Russes, en werd in 1919 voor het eerst uitgevoerd in het Alhambra Theatre in Londen. De Falla, die grote interesse had voor de traditionele Spaanse volksmuziek, verwerkte elementen van deze muziek in zijn compositie. De mezzosopraan zingt voorbeelden van ‘cante jondo’, een zangstijl uit de flamenco, zoals mezzosopraan Paloma Pérez Iñigo in deze opname uit 1988 overtuigend laat horen.

Johannes Brahms' Ein deutsches Requiem, Op. 45, schenkt de levenden troost met religieuze teksten die vanuit de traditie niet verbonden zijn met het liturgische karakter van requiemmissen. Hierdoor kent het werk een ongekende intensiteit. Deze muziek spreekt alle mensen aan, ongeacht hun geloof. Hoewel in een soortgelijk werk de emoties dicht aan het oppervlak liggen, maken de Wiener Singverein en het Cleveland Orchestra onder leiding van chef-dirigent Franz Welser-Möst korte metten met enig spoor van bombast, in deze concertuitvoering in de prachtige barokbasiliek van het Oostenrijkse Sankt Florian uit november 2016. De twee solisten van het programma – Hanna-Elisabeth Müller en Simon Keenlyside – zijn geen onbekenden op de wereldpodia. Waar de eerste een carrière heeft opgebouwd in de operawereld, als Liedervertolker én als concertzangeres, heeft de in Londen geboren Keenlyside een indrukwekkende loopbaan weten te baseren op de prestigieuze gastoptredens die hij het afgelopen decennia gaf.

Het Tafelmusik Baroque Orchestra, ookwel bekend onder de naam Tafelmusik, is een in Toronto gehuisvest barokorkest, gespecialiseerd in oude muziek. Het ensemble staat onder de muzikale leiding van violiste Jeanne Lamon. In Galileo Project: Music of the Spheres (‘De Muziek der Sferen’) staat muziek van Monteverdi, Vivaldi, Bach en Händel op het programma. De uitvoering wordt op de achtergrond voorzien van beelden waarop onder meer de Hubble-telescoop, NASA en Canadese astronauten te bewonderen zijn. Ontdek deze interessante combinatie tussen kunst, wetenschap en cultuur uit de 17e en 18e eeuw in een betoverend concert dat een eerbetoon vormt aan Galileo’s eerste demonstratie van de telescoop. Acteur Shaun Smyth is de verteller in een magische decor ontworpen door Marshal Pynkoski, waarin de musici rond lijken te zweven. Geproduceerd en geschreven door Alison Mackey.

Pianist Gabriele Strata (Italië, 1999) vertolkt Béla Bartók’s Szabadban (In de open lucht), en Muzio Clementi’s Sonate in b-klein, op. 40 nr. 2, tijdens de eerste ronde van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.

In de zomer van 2007 ontving de New York Philharmonic een bijzondere uitnodiging: Noord-Korea, 's werelds meest geïsoleerde en afgelegen land, feitelijk in oorlog met de Verenigde Staten, nodigde het orkest uit om op te treden in de hoofdstad Pyongyang. Slechts een paar maanden later stapten tweehonderd orkestleden en meer dan honderd journalisten uit het gecharterde vliegtuig op de verlaten luchthaven van Pyongyang. Ze stonden op het punt een historisch moment te beleven: het allereerste optreden van een Amerikaans symfonieorkest in de Democratische Volksrepubliek Korea. De documentaire 'Americans in Pyongyang' vertelt het verhaal van de historische reis naar Pyongyang die de New York Philharmonic in februari 2008 maakte .

Het toonaangevende Franse strijkkwartet Quatuor Ébène wijdde een opmerkelijk en ambitieus project aan de 250ste geboortedag van Ludwig van Beethoven (1770-1827): het viertal nam álle werken voor strijkkwartet van de grote componist op. Vijf jaar lang dompelden violisten Pierre Colombet en Gabriel Le Magadure, altvioliste Marie Chilemme, en cellist Raphaël Merlin zich onder in die 650 pagina’s bladmuziek, waar Beethoven drie decennia lang zijn creativiteit in uitte. Hun inspanningen culmineerden in de herfst van 2020 in de integrale uitvoering van deze werken tijdens zes indrukwekkende concerten in de Philharmonie de Paris. Quatuor Ébène verkende elk facet van Beethovens strijkkwartetrepertoire: van de jeugdige Opus 18 strijkkwartetten tot de kwartetten Rasumovsky, Harp, en Serioso (Opus 59, 74, en 95) uit zijn middenperiode, en ten slotte de diepgang van zijn late kwartetten (Opus 127 tot 135). In deze uitzending speelt Quatuor Ébène Beethovens Strijkkwartet nr. 6 in Bes, Op. 18 nr. 6; en Strijkkwartet nr. 15 in a, Op. 132. Deze concertuitvoering werd op 24 november 2020 opgenomen in de Philharmonie de Paris.

De Nederlandse violiste Simone Lamsma brengt lyriek en vuur in Pjotr Iljitsj Tsjaikovski's virtuoze Vioolconcert, samen met dirigent Gianandrea Noseda en het London Symphony Orchestra. Tsjaikovski schreef het stuk in 1878 aan de oevers van het Meer van Genève, in nauwe samenwerking met zijn voormalige student en geliefde, violist Iosif Kotek. De componist was aanvankelijk van plan het stuk op te dragen aan de jonge Kotek, maar uit vrees voor de geruchten die dit zou kunnen veroorzaken droeg hij het werk uiteindelijk op aan een andere violist, Leopold Auer. Deze uitvoering werd op 10 april 2022 opgenomen in de Barbican Hall in Londen, Verenigd Koninkrijk.

Bariton Arvid Fagerfjäll (Zweden, 1991) en pianist Hikaru Kanki (Japan, 1993) vertolken ‘Lust der Sturmnacht’ uit Robert Schumann’s Kerner-Lieder, Op. 35; ‘Le diable dans la nuit’ uit Henriëtte Bosmans’ Dix mélodies; Franz Schubert’s Totengräbers Heimweh, D. 842; ‘Die Vöglein’ en ‘Vor dem Schloss in den Bäumen es rauschend weht’ uit Aribert Reimann’s Nachtstück; ‘Den första kyssen’ (De eerste kus) uit Jean Sibelius’ Vijf liederen, Op. 37; ‘Ganymed’ uit Hugo Wolf’s Goethe-Lieder; ‘Marc Chagall’ uit Francis Poulenc’s Le travail du peintre, FP 161; ‘Le loup et l’agneau’ uit André Caplet’s Trois fables de Jean de la Fontaine; en ‘Ballade des femmes de Paris’ uit Claude Debussy’s Trois ballades de François Villon, L. 126, tijdens de laatste ronde van het Internationaal Vocalisten Concours 2021 – Lied Duo. Dit optreden werd opgenomen in De Verkadefabriek in ’s-Hertogenbosch.

Quarteto Radamés Gnattali speelt Heitor Villa-Lobos' Strijkkwartet nr. 13 in het Palácio do Catete in Rio de Janiero in Brazilië. Dit ensemble werd opgericht in 2006 en bestaat uit Carla Rincón en Francisco Roa (violen), Fernando Thebaldi (altviool), en Hugo Pilger (cello). Het kwartet, dat zich specialiseert Braziliaanse muziek, is zeer actief in de muziekeducatie. Hun opname van de complete strijkkwartetten van Villa-Lobos is een grote verdienste en werd met enthousiasme onthaald door de internationale muziekpers. Op Villa-Lobos' Bachianas brasileiras na wordt het werk van de Braziliaanse componist voornamelijk in Latijns-Amerika uitgevoerd. Villa-Lobos wordt in zijn geboorteland op handen gedragen als componist, dirigent en docent. Hij heeft opera's, symfonieën, concerten, pianowerken, koormuziek en zeventien strijkkwartetten op zijn naam. Opgenomen in het Theatro Municipal, Rio de Janiero.

De Russische pianist Misha Fomin wordt alom geprezen door muziekcritici om zijn subtiele touché en uitzonderlijke frasering. Fomin studeerde cum laude af aan de gerenommeerde Gnessin's Russian Academy of Music te Moskou, waar hij studeerde onder Lina Bulatova, die op haar beurt een studente was van Helen Gnessina en de legendarische Heinrich Neuhaus. Later vervolgde Fomin zijn studie op de Hochschule für Musik ‘Franz Liszt’ te Weimar. Vandaag de dag ontvangt Fomin wereldwijd staande ovaties en zet hij zich in voor educatie van opkomend talent middels de organisatie van talloze masterclasses en evenementen. In dit succesvolle concert uit 2018 keert Fomin wederom terug naar het Concertgebouw te Amsterdam met een aantrekkelijk concertprogramma: Beethovens Pianosonates Nr. 8 'Pathétique' en Nr. 14, 'Mondschein', alsook Tsjaikovski's Vier Seizoenen, Op. 37b.

Marin Alsop dirigeert het Britten-Pears Orchestra in een uitvoering van Camille Saint-Saëns’ Carnaval der Dieren. Deze uitvoering is opgenomen in de Snape Maltings Concert Hall te Snape Bridge, Verenigd Koninkrijk in 2017. Saint-Saëns componeerde het werk in een klein Oostenrijks dorpje in 1886 na een teleurstellend verlopen concerttournee eerder dat jaar. Het is origineel geschreven voor een bezetting van twee piano’s, twee violen, altviool, cello, contrabas, fluit (en piccolo), klarinetten, glasharmonica en xylofoon. De componist schreef het werk voornamelijk voor zijn eigen plezier en dat van zijn vrienden. Toch is het uitgegroeid uit tot een van zijn meest bekende werken en wordt het nog altijd veelvuldig uitgevoerd in diverse bewerkingen en door uiteenlopende ensembles.

De Notenkraker is wellicht het meest geliefde werk van de Tsjaikovski (1840-1893). De muziek inspireerde vele choreografen om het kerstverhaal van E. T. A. Hoffman en Alexander Dumas door middel van dans te vertellen. Choreograaf Ben Stevenson is een van de belangrijke figuren binnen de Amerikaanse balletkunst. Meer dan dertig jaar lang was hij de artistiek leider van het Houston Ballet, dat onder zijn leiding uitgroeide tot een internationaal gerenommeerd balletgezelschap. Vanaf 2003 is Stevenson de artistiek leider van het Texas Ballet. Zijn producties waren onder meer te zien in de Opéra de Paris en La Scala te Milaan. Deze uitvoering van de Notenkraker door het Nationaal Ballet van Estland is opgenomen in de Teatro La Fenice in Venetië in 2012. Solisten zijn Vladislav Lantratov en Galina Laush.

Op 27 januari 2006 vierde het Chinese pianofenomeen Lang Lang de 250ste geboortedag van W. A. Mozart met een uitvoering van diens Pianoconcert Nr. 24 in de Forbidden City Concert Hall te Peking. De concertzaal, voorheen bekend als de Beijing Music Hall, is gelegen binnen de muren van de Verboden Stad en is omringd door de tuinen van het Zhongshan Park en grenst aan het Tiananmenplein. Het China Philharmonic Orchestra staat onder leiding van Long Yu, bariton is Changye Juan. Op het programma staan onder andere de ouverture van Cosi fan tutti, Symfonie Nr. 25 (KV. 183), Pianosonate Nr. 10 (KV. 330), “Hai gia vint la causa’ uit Le Nozze di Figaro en “Finch’han dal vino" uit Don Giovanni.

De Franse musicus en componist Pierre Boulez (1925-2016) wordt tot de invloedrijkste figuren uit de twintigste-eeuwse muziek gerekend. Met de documentaire 'Pierre Boulez – A life of music' (2017) schetst Reiner E. Moritz een persoonlijk portret van de jonge, onstuimige kunstenaar die eens onbesuisd voorstelde de operahuizen op te blazen om van beklemmende tradities af te komen, maar later de "Ring van de Eeuw" zou dirigeren in het hart van de traditionele opera, Bayreuth, en een uitgroeide tot zeer gewild gastdirigent bij alle belangrijke orkesten. De documentaire bevat fragmenten uit het rijke oeuvre van de componist, evenals zeldzame foto's uit het Boulez-Chevalier-archief. Nergens komt de documentaire dichterbij dan als familie en vrienden van de maestro terugblikken op zijn leven. Boulez' jongere broer Roger maakt de kijker deelgenoot van waardevolle informatie over Pierre's vroege jaren, en de vooraanstaande pianist Daniel Barenboim vertelt over de muziek en de composities van de man met wie hij goed bevriend was

Het oratorium Messiah, HWV 56 is het bekendste werk van componist Georg Friedrich Händel. Hij schreef dit meesterlijke koorwerk in slechts 24 dagen in 1741. Sinds de première in Dublin in 1742 heeft het werk een enorme populariteit opgebouwd. Het oratorium bestaat uit drie delen die gaan over de geboorte, dood en wederopstanding van Jezus Christus. Het libretto van Charles Jennens is gebaseerd op teksten uit het Oude en Nieuwe Testament. In dit programma leidt de Engelse dirigent Douglas Boyd het kamerkoor Accentus en het Orchestre de chambre de Paris. De solisten zijn sopraan Carolyn Sampson, mezzosopraan Paula Murrihy, tenor Allan Clayton, en bas Matthew Rose. Deze opname werd op 22 december 2015 gemaakt in de Philharmonie de Paris.

Fabio Luisi dirigeert het Deens Radio Symfonieorkest in indrukwekkende uitvoering tijdens de viering van de 150ste verjaardag van de Deense componist Carl Nielsen. Naast Nielsens Symfonie Nr. 6 staat ook Rachmaninovs Pianoconcert Nr. 4 op het programma, met als solist de Franse pianiste Lise de la Salle. Het werk is een minder dan Rachmaninovs Tweede en Derde Pianoconcert en onderging meerdere revisies gedurende het leven van de componist. Het wordt gekarakteriseerd door veel chromatiek en ook zijn er duidelijke jazzachtige invloeden te horen. Luisi en de la Salle legden het Vierde Pianoconcert eerder al vast op CD. Dit concert is opgenomen in het DR Koncerthuset te Kopenhagen in 2017.