TV-gids

Pianist Jakub Kuszlik (Polen, 1996) speelt Barbara Assiginaak’s Mzizaakok Miiniwaa Mzizaakoonsak (‘paardenvliegen en hertenluisvliegen’); Wolfgang Amadeus Mozarts Fantasia nr. 3 in d-klein, K. 397; en Johannes Brahms’ Sonate nr. 3 in f-klein, Op. 5, tijdens het solorecital in de uit twee delen bestaande halve finale van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.

Stingray Brava reist de aarde rond op zoek naar de geheimen van 's werelds beroemdste operahuizen. Reis in deze aflevering mee naar Duitsland en ontdek alle wetenswaardigheden over de Semperoper in Dresden! Velen zien de Semperoper in Dresden – ontworpen door de bekende 19e-eeuwse architect Gottfried Semper - als het mooiste operahuis dat Duitsland rijk is. Semper had al eens een operahuis voor Dresden ontworpen: zijn Grosse Königliche Theater opende de deuren in 1842, maar het gebouw werd in 1869 in de as gelegd. Sempers tweede monumentale bouwwerk, waarvan de bouw negen jaar tijd in beslag nam, overleefde de Tweede Wereldoorlog niet. Hoewel de gevel kon worden gestut bleef het bouwwerk veertig jaar lang een ruïne. Na moeizaam, nauwgezet restoratiewerk werd het gebouw in 1985 heropend ten overstaan van ongeveer 150 duizend enthousiaste aanwezigen. De Semperoper is de thuisbasis van het oudste symfonieorkest van Europa, de Sächsische Staatskapelle Dresden. Het orkest, dat voorheen bekend stond als de Hofkapelle, bouwt voort op een geschiedenis van 450 jaar. Componist Richard Wagner noemde de Staatskapelle ooit een “magische harp”. Hij was zes jaar lang kapelmeester van het ensemble, waarmee hij z'n opera's Rienzi, De Vliegende Hollander, en Tannhäuser in première bracht. Hoewel de Semperoper in de negentiende eeuw met Wagner werd geassocieerd, raakte het operahuis in de twintigste eeuw verbonden met Richard Strauss. Negen van Strauss’ vijftien werken, waaronder Salome, Elektra, en Der Rosenkavalier, werden voor het eerst uitgevoerd in de Semperoper. Richard Strauss noemde het “een eldorado voor mijn premières!”

Henk de Graaf speelt werken voor klarinet. In deze uitzending zijn onder meer werken van Debussy, Genzmer, Büsser en Brahms te horen.

Het jaarlijkse Europa Konzert van de Berliner Philharmoniker vond in 2004 plaats in het indrukwekkende, historische amfitheater in Athene: het Odeion van Herodes Atticus. Dit theater werd rond 161 gebouwd ter nagedachtenis van de vrouw van Herodes Atticus, en bood plaats aan ten minste 5000 mensen. In 2004 trad de Berliner Philharmoniker hier op met een uiterst interessante combinatie van dirigent en solist: Sir Simon Rattle dirigeert, terwijl Daniel Barenboim op de piano Johannes Brahms’ Pianoconcert Nr. 1 en Arnold Schoenbergs arrangement van Brahms' Pianokwartet Nr. 1 uitvoert. Hiermee was dit concert een dubbele première. Niet alleen was dit het eerste Europa Konzert van Rattle als nieuwe chef-dirigent, maar ook de eerste gelegenheid waarbij Rattle en Barenboim samen op het podium verschenen.

Op het Reate Festival van 2017 in Rieti stonden twee korte opera’s van Nino Rota (1911-1970) op het programma. Rota staat voornamelijk bekend als filmcomponist en zijn lange samenwerking met iconische regisseurs als Federico Fellini, Francis Ford Coppola en Luchino Visconti. Toch componeerde het wonderkind Rota vanaf zeer jonge leeftijd al kerkmuziek en enkele opera’s. Gezegend met een grote creativiteit, verbeeldingsvermogen en artistieke vrijheid, wist Rota zijn unieke eigen stijl te ontwikkelen waarin hij de grote Italiaanse operatraditie van Rossini, Puccini en Verdi wist te combineren met moderne 20e-eeuwse muziek, waardoor hij zichzelf onderscheidde van zijn generatiegenoten. Het werk La notte di un nevrastenico ging in 1960 in première in het Piccola Scala te Milaan. Het is een opera in één akte naar een libretto van Riccardo Bachelli. De korte farҫe is voorzien van een tragisch, onverwacht einde. Het Reate Festivalorkest staat onder muzikale leiding van Gabrielle Bonolis. Solisten zijn Giorgio Celenza, Carlo Feola, Daniele Adriani, Sabrina Cortese, Antonio Sapio en Vincenzo Carnì.

De Italiaanse dirigent Andrea Vitello gaat zijn Ensemble BIOS voor in een uitvoering van ‘Someone Out There is Praying for Peace (Let Us Not Be the Reason), III’, geschreven door de hedendaagse, Canadese componist Rita Ueda. Naomi Sato is de solist in dit stuk voor het Japanse mondorgel shō en strijkinstrumenten. Ensemble BIOS is gespecialiseerd in 20e- en 21e-eeuwse muziek. Deze prikkelende uitvoering werd opgenomen in Chiesa di San Cristo in de Italiaanse stad Brescia.

Een topzangeres, vier vingervlugge rasmuzikanten, de monumentale Buxheimer Codex en een flinke dosis eigenzinnigheid: het recept voor een fijn concert. Tasto Solo behoort tot de elite van het betere toetsenwerk. Dit bekroonde programma bundelt chansons en ballades van Dufay, Binchois, Ciconia en tijdgenoten. De hoofdrol speelt een eschiquier waarvan de snaren met hamers worden aangeslagen.

Tijdens deze editie van het jaarlijkse nieuwjaarsconcert bundelen de Berliner Philharmoniker en Sir Simon Rattle de krachten met operazangers Cecilia Bartoli. Op het programma staat een selectie prachtige aria’s uit Bartoli’s uitzondelijke repertoire. Daarnaast speelt het orkest enkele symfonische dansen van Brahms en Dvořák, waarin de opgewekte karakteristieken van hun eigen stijl gecombineerd worden met die van slavische en Hongaarse volksmuziek. De volgende werken staan op de lessenaar: De danssuite en Gavotte en Entr’acte uit ‘Les Boréades’ van Rameau en drie aria’s van Händel: “Scherza in mar la navicella" uit Lotario, “Ah che sol...M'adoro l'idol mio” uit Teseo en “Lascia la spina” uit Il Trionfo del Tempo e del Disinganno. Er wordt vervolgd met orkestuitvoeringen van Dvořáks Slavische Dansen Op. 46, Nr. 1 en 4, Op. 72/4 en Op. 46/3 en Suite Nr. 2 uit Ravels Daphnis et Chloé. De Berliner Philharmoniker sluit het nieuwsjaarsconcert traditioneel af met met Brahms’ Hongaarse Dans Nr. 1.

"Het is een uitdaging om tegenwoordig in de klassieke muziekwereld een uitvoering te vinden die indrukwekkender, significanter en ontroerender is: totale harmonie tussen geest en hart en besef en gevoel." schreef de Bernse krant Der Bund in 2003 na deze indrukwekkende uitvoering van Mahlers 'Resurrectie' Symfonie Nr. 2 door het toen pas opgerichte Luzern Festivalorkest. Claudio Abbado stelde dit ensemble samen uit bekende instrumentalisten, gevierde uitvoerders van kamermuziek en ervaren solisten uit 's werelds beste orkesten. Het concert was reeds maanden van tevoren uitverkocht. De Neue Züricher Zeitung schreef: "Het slotapplaus was ongekend, het zware laatste akkoord [..] verbrak de spanning die al negentig minuten had geduurd, zonder ook maar een moment te verslappen." In deze uitvoering worden solisten Eteri Gvazava (sopraan) en Anna Larsson (mezzosopraan) begeleidt door het Orfeón Donostiarra Koor.

Bariton Matthias Goerne werkt samen met violist Vilde Frang, cellist Nicolas Altstaedt, fluitist Stathis Karapanos en klavecinist Michaela Hasselt in dit programma met muziek van J. S. Bach. Hij zingt diverse baritonaria’s uit Bachs mooiste cantates, maar er is ook ruimte voor solostukken en duetten. Op het programma staan de Sonate nr. 3 in C-groot voor solo viool, BWV 1005; de aria’s ‘Hier, in meines Vaters Stätte’, BWV 32 en ‘Die Welt mit allen Königreichen’, BWV 59; de Suite nr. 5 in c-klein voor solo cello, BWV 1011; ‘Wenn Trost und Hülf ermangeln muß’, BWV 117; ‘Ja, ja, ich halte Jesum fest’, BWV 157; Invention nr. 7 in e-klein, BWV 778; Invention in A-groot, BWV 783; en ‘Welt ade, ich bin dein müde’, BWV 158. Deze uitvoering is opgenomen in Sint-Mariakerk in het Duitse Wittenberg.

Naast zijn overvloedige muzikale talent was Gioacchino Rossini niet vrij van zelfspot. Over zijn jeugdige zes sonates (Sonata A Quattro), schreef hij het volgende: Zes (vreselijke) sonates door mij gecomponeerd in het buitenhuis op prille leeftijd zonder les te hebben genomen. Ze werden allemaal gecomponeerd en gekopieërd in drie dagen en uitgevoerd door Triossi op contrabas, Morini [zijn neef] op eerste viool, de laatstgenoemde op cello. Zij speelden als honden en de 2e viool door mijzelf. Dat was om eerlijk te zijn op z’n minst hondachtig.” Als Rossini deze werken echt op 12 jarige leeftijd schreef dan zijn ze een verbazend vroeg en rijpe prestatie. Eerdere sonates van Rossini mogen dan avontuur-loos zijn en sommige zijn een beetje onhandig uitgewerkt. Rossini noemt deze stukken “Sonata A Quattro” ,sonates in 4 delen. Later herschreef hij sommige van hen voor strijkkwartet en ook voor blaaskwartet in drie delen met een grote virtuositeit voor alle blazers.Ze geven zowel voor de spelers als luisteraars veel plezier. In deze uitvoering concerteren de vier excellente soloblazers van het Rotterdams Philharmonisch, geheten: ‘The Rotterdam Philharmonic Wind Soloïsts'.

Het Symfonisch Blazers Collectief Nederland (SBCN) onder leiding van Henk de Graaf speelt Tsjaikovski’s Notenkrakersuite Op. 71a, in een bewerking voor een klein ensemble van strijkers en blazers. Voor de suite selecteerde de componist diverse stukken uit zijn ballet. De verzameling diende als concertstuk en wordt nog altijd veel uitgevoerd. Deze uitvoering is opgenomen in de Oude Lutherse Kerk in Amsterdam.

Juan Manuel Cañizares is de solist in een uitvoering van Joaquín Rodrigo's (1901-1999) Concierto de Aranjuez. De Berliner Philharmoniker staat onder leiding van Sir Simon Rattle. Onderdeel van het Europkonzert 2011 te Madrid.

Al decennialang viert de Berliner Philharmoniker haar verjaardag op 1 mei met een jaarlijks ‘Europakonzert’. In 2010 vond het Europakonzert plaats in het Engelse Oxford. Onder leiding van de beroemde pianist en dirigent Daniel Barenboim speelt het orkest een gevarieerd programma. De jonge Amerikaanse celliste Alisa Weilerstein, die met haar gepassioneerde en nauwkeurige spel de aandacht van de klassieke muziekwereld wist te trekken, voegt zich bij het orkest voor een adembenemende uitvoering van Edward Elgars Celloconcert, Op. 85

Het Maggio Musicale Fiorentino (Florentijnse Muzikale Mei) is het oudste opera- en kunstfestival van Italië. Het werd in 1933 opgericht om hedendaagse en in de vergetelheid geraakte opera’s op de planken te brengen. In de loop der jaren heeft het festival zich verbreedt, en zijn orkestrale concerten er een vaste waarde geworden. Tijdens de editie van 2021 van het festival leidt Sir John Eliot Gardiner het Orchestra del Maggio Musicale Fiorentino in een prachtig concertprogramma met Pjotr Iljitsj Tsjaikovski’s Symfonie nr. 2 in c-mineur, Op. 17, 'Klein-Russische', en Edward Elgars Variaties op een Origineel Thema, Op. 36, beter bekend als de Enigmavariaties. Tsjaikovski’s Symfonie nr. 2 uit 1872 draagt de bijnaam 'Klein-Russische', omdat de componist er volksmelodieën uit Oekraïne in verwerkte, dat destijds wel als 'Klein-Rusland' werd aangeduid. Elgars orkestrale Enigmavariaties uit 1899 bestaan uit een thema en veertien variaties, waarbij elke variatie een muzikale schets is van een van de vrienden van de componist. Deze uitvoering werd opgenomen in het Teatro del Maggio Musicale Fiorentino in Florence, Italië, in 2021.

Na de wereldpremière in 2017, werd de balletbewerking van Hedda Gabler door het Nationaal Ballet van Noorwegen omschreven als een voorstelling vol vurige intensiteit. Hedda Gabler is een van de bekende karakters uit de wereld van het theater. Het verhaal over de generaalsdochter werd gecreëerd door de Noorse toneelschrijver Henrik Ibsen in 1890. In deze uitvoering is het dieppsychologische toneelstuk bewerkt tot een ballet door artisitek directeur Marit Moum Aune en gezet op de muziek van Nils Petter Molvær. De grote ster van de avond is Grete Sofie Borud Nybakken, die de hoofdrol van Hedda Gabler voor haar rekening neemt. Opgenomen in Oslo in 2017.

Onder leiding van Conrad van Alphen, speelt Sinfonia Rotterdam Josef Haydns Symfonie Nr. 45 in de Nieuwe Kerk in Den Haag. Het stuk heeft de bijnaam ‘Farewell’ gekregen vanwege een opvallende anecdote. Haydn en zijn musici verbleven ieder jaar van mei tot oktober in het Esterháazy Paleis, op verzoek van Prins Nikolaus I. De musici klaagden bij kapelmeister Haydn over de gedwongen verlening van hun verblijf in het paleis. Haydn stelde voor een compositie te schrijven met daarin een duidelijke boodschap: aan het einde van het laatste deel van de symfonie moesten de musici om de beurt de kaars op hun lessenaar uitblazen en de zaal verlaten. Prins Nicolaus begreep de boodschap; de volgende dag stonden paard en wagen klaar om de musici naar hun geliefde gezin te brengen.