TV-gids

U kijkt naar de opera Don Quichot van Jules Massenet (1842-1912) door het koor en symfonieorkest van De Munt, Brussels. De muzikale leiding is in handen van dirigent Marc Minkowski.

Op 27 januari 2006 vierde het Chinese pianofenomeen Lang Lang de 250ste geboortedag van W. A. Mozart met een uitvoering van diens Pianoconcert Nr. 24 in de Forbidden City Concert Hall te Peking. De concertzaal, voorheen bekend als de Beijing Music Hall, is gelegen binnen de muren van de Verboden Stad en is omringd door de tuinen van het Zhongshan Park en grenst aan het Tiananmenplein. Het China Philharmonic Orchestra staat onder leiding van Long Yu, bariton is Changye Juan. Op het programma staan onder andere de ouverture van Cosi fan tutti, Symfonie Nr. 25 (KV. 183), Pianosonate Nr. 10 (KV. 330), “Hai gia vint la causa’ uit Le Nozze di Figaro en “Finch’han dal vino" uit Don Giovanni.

Door de soms grimmige sfeer in deze compositie van Gustav Mahler en het gebruik van Ludwig van Beethovens Sonate ‘Les Adieux’ wordt wel eens gedacht dat Mahler met zijn 'Negende Symfonie' een muzikaal vaarwel heeft gecomponeerd. Bovendien schreef de componist in de partituur bij de laatste maten de dramatische woorden: ‘Vaarwel! Wrede wereld! Liefste Almschi! Vaarwel! Vaarwel!’. Omdat Mahler vrijwel direct doorging met het componeren van zijn 'Tiende Symfonie' kan je je afvragen of deze symfonie wel echt als afscheid bedoeld is, feit is wel dat dit de laatste symfonie is die hij voltooide. Mahler begon met het componeren in 1909 toen hij werkzaam in New York bij de Metropolitan Opera en de New York Philharmonic. Hij had een goed seizoen achter de rug maar had een zwakke gezondheid: al in 1907 werd er een ernstige hartafwijking bij Mahler geconstateerd. In 1911 stierf Mahler, op 50-jarige leeftijd. Zijn 'Negende' heeft hij nooit uitgevoerd meegemaakt, pas in 1912 ging het werk in Wenen in première, uitgevoerd door de Wiener Philharmoniker onder leiding van Bruno Walter. Musicologen stoeien daarom veelvuldig met de gedachte dat de kritische Mahler zeker nog de nodige correcties zou hebben gemaakt als hij het werk zelf had kunnen dirigeren. In die zin is niet alleen de 'Tiende Symfonie' maar ook de 'Negende' een beetje onvoltooid.

Voor het Waldbühneconcert van 2016 bundelen de Georgische violiste Lisa Batiashvili en de Québecse dirigent Yannick Nézet-Séguin de krachten met de Berliner Filharmoniker. Samen presenteren ze een geheel Tsjechisch concertprogramma vanaf een legendarische en bosrijke locatie. Duitsland, Oostenrijk en Italië worden vaak als hofleveranciers genoemd als het om grote klassieke componisten gaat. Maar met Antonin Dvořák, Bedrich Smetana, Leoš Janáček en Bohuslav Martinů heeft ook Tsjechië enkele meesters afgeleverd! Dit concert opent met Smetana’s bekende Vltava uit Má Vlast. Batiashvili soleert in Dvořáks Vioolconcert en ook zijn Zesde Symfonie staat vanavond op de lessenaar.

In de Bartholomeuskerk in het Duitse Dornheim, waar componist Johann Sebastian Bach met zijn eerste vrouw Maria Barbara trouwde, speelt de bekende Nederlandse cellist Anner Bijlsma diens Cellosuite nr. 1 in G-groot, BWV 1007. Waarschijnlijk schreef Bach deze verzameling van Zes suites voor onbegeleide cello in de jaren 1717-1723. Zijn cellosuites vormen een essentieel deel van het cellorepertoire, waarin de talrijke polyfone mogelijkheden van het instrument effectief worden benut. Zoals te doen gebruikelijk bij suites uit de Barok is elk onderdeel gebaseerd op traditionele hofdansen. Bachs Suite nr. 1 begint met een prelude, en wordt gevolgd door een allemande, een courante, een sarabande, twee menuetten, en tenslotte een gigue.

In dit concert geeft Herbert Blomstedt voor de allerlaatste keer leiding aan het Gewandhausorchester en Kammerchor tijdens het Bachfest te Leipzig in 2005. Na zeven succesvolle jaren zwaait de maestro af met een uitvoering van J. S. Bachs Hohe Messe in b-klein (BWV 232). Solisten zijn Ruth Ziesak (sopraan), Anna Larsson (alt), Christoph Genz (tenor) en Dietrich Henschel (bas). De muziek is gezet op de vaste onderdelen van de Rooms-Katholieke mis (Ordo Missae), het zogeheten Ordinarium. De Hohe Messe is een van de laatste composities die Bach voltooide, slechts een jaar voor zijn dood in 1750. Het Bachfest Leipzig wordt sinds 1999 georganiseerd en geldt als het een van de belangrijkste festivals gewijd aan J. S. Bachs muziek.

De Chinese pianist Lang Lang speelt enkele van de meest geliefde stukken uit binnen het pianorepertoire. Op het programma staan het eerste deel van Beethovens 'Appassionata' Pianosonate, Op. 57, het ‘Precipato’ uit Prokofievs Pianosonate Nr. 7 en ‘Evocation’ uit Albeniz’ Iberia (Boek 1). Lang Lang sluit af met een krachtige uitvoering van Chopins ‘Heroïsche’ Polonaise, Op. 53.

Pianist Derek Wang (Verenigde Staten, 1998) speelt Francis Poulenc’s Improvisatie nr. 1 in b-klein, Nocturne nr. 4 in c-klein (Bal fantôme), en Improvisatie nr. 6 in Bes-groot; Barbara Assiginaak’s Mzizaakok Miiniwaa Mzizaakoonsak (‘paardenvliegen en hertenluisvliegen’); en Ludwig van Beethovens Sonate nr. 29 in Bes-groot, Op. 106 (Hammerklavier), tijdens het solorecital in de uit twee delen bestaande halve finale van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.

Daniel Harding leidt het Orkest en Koor van het Maggio Musicale Fiorentino en vier vocale solisten in een magnifieke uitvoering van Wolfgang Amadeus Mozarts Requiem in d mineur, K. 626. De solisten zijn sopraan Christiane Karg, mezzosopraan Sara Mingardo, tenor Matthew Swensen en bas Gianluca Buratto. De Oostenrijkse graaf Walsegg gaf Mozart in juli 1791 de opdracht een Requiem te componeren ter nagedachtenis aan zijn overleden vrouw Anna. Op dat moment was Mozart druk bezig met zijn opera's La clemenza di Tito en De Toverfluit. Toen hij in de herfst van datzelfde jaar aan het Requiem begon, ging zijn gezondheid ernstig achteruit. Mozart overleed in december 1791 en liet het Requiem onvoltooid achter. Zijn leerling Franz Xaver Süssmayr voltooide Mozarts zwanenzang in de vorm die we vandaag kennen, op basis van Mozarts schetsen en mondelinge aanwijzingen. Deze uitvoering werd in 2021 opgenomen in het Teatro del Maggio Musicale Fiorentino in de Italiaanse stad Florence.

Pianist Roberto Prosseda is niet alleen vingervlug, maar hij beschikt ook over vliegende voeten! Hij bespeelt namelijk de zogenaamde ‘pedaalpiano’. Dit instrument beschikt over een toetsenbord, net als een traditioneel kerkorgel, waarmee de voeten de noten uit het laagste register bedienen. De pedaalpiano is een afstammeling van het pedaalklavichord en het pedaalclavecimbel. Roberto Prosseda blies de pedaalpiano in 2011 nieuw leven in, toen hij de eerste moderne uitvoering van Charles Gounods Concert voor pedalpiano en orkest voor zijn rekening nam. Op zijn repertoire staan verder werken voor pedaalpiano van Robert Schumann, Alexandre Pierre François Boëly, en Charles-Valentin Alkan, en bovendien meer eigentijds werk van Ennio Morricone, Michael Nyman, en Cristian Carrara. In deze uitzending vertolkt Roberto Prosseda Schumanns ‘4 Skizzen für den Pedalflügel’ en ‘6 Studien in kanonischer Form für den Pedalflügel, Op. 56’, Boëly’s ‘Fantaisie et Fugue Op. 18 No. 6’, en Alkans ‘Benedictus op. 54 pour piano-pédalier in D minor’.

De Finse componist en dirigent Esa-Pekka Salonen (1958) was van 1992 tot 2009 muzikaal leider van de Los Angeles Philharmonic. Onder zijn dynamische leiding groeide de Los Angeles Philharmonic uit tot één van de meest vooraanstaande ter wereld. Het spannende muzikale partnerschap dat Salonen met zijn musici opbouwde, werd geprezen door de internationale pers. De helderheid, efficiëntie, en pretentieloosheid van de dirigent zorgden voor een ontspannen samenwerking met het orkest, wat duidelijk te zien is aan het verloop van repetitieproces. In deze uitzending zien we Salonen aan het werk in het Dorothy Chandler Pavilion van het Music Center of Los Angeles County, waar hij met de Los Angeles Philharmonic aan de uitvoering van Claude Debussy’s impressionistische orkestwerk La Mer schaaft. Het programma biedt een fascinerend inkijkje in de band tussen dirigent en musici, en ook in Debussy’s meesterwerk zelf.

Antonio Mormone (1930-2017), een invloedrijke talentscout binnen de klassieke muziek, leeft voort als de naamgever van de Premio Internazionale Antonio Mormone (PIAM), die wordt uitgereikt aan de winnaar van het gelijknamige Italiaanse muziekconcours. De eerste editie van dit concours, dat plaatsvond op verschillende locaties in Milaan in de periode 2019-2021, was gewijd aan de piano. Eén van de deelnemende pianisten, Su Yeon Kim (Zuid-Korea, 1994), speelt diverse werken van Frédéric Chopin: Nocturne in c-klein, Op. 48, nr. 1; Mazurka, Op. 2, nr. 2 en 4; Scherzo nr. 3 in cis-klein, Op. 39; en Wals in As-groot, Op. 34 nr. 1. Tot besluit van het recital speelt zij Wolfgang Amadeus Mozarts Gigue in G-groot, KV 574. Deze uitvoering werd opgenomen in januari 2020 in Teatro EDI Barrio’s in Milaan.

Leonard Bernstein, David Bowie, Bill Clinton en Michail Gorbatsjov hebben allen wel een keer de rol van verteller op zich genomen in het wereldberoemde symfonische sprookje Peter en de Wolf (1936), gecomponeerd door Sergei Prokofjev (1891-1953). In dit geliefde werk wordt ieder karakter geïllustreerd door een eigen thema dat gespeeld wordt door een specifiek instrument of orkestsectie. Zo wordt het jongetje Peter gepresenteerd door de strijkers, zijn chagrijnige grootvader door de fagot, de kat door de klarinet en het vogeltje door een fluit. Wanneer het verhaal vordert en de karakters elkaar tegenkomen, worden de verschillende muzikale thema’s prachtig met elkaar verweven. Het Britten-Pears Orchestra staat onder leiding van dirigente Marin Alsop, die tevens de rol van verteller op zich neemt.

De Italiaanse pianist Costantino Catena speelt Franz Liszts transcriptie voor piano van ‘Isoldens Liebestod’ uit Richard Wagners opera ‘Tristan und Isolde’. Deze opname werd gemaakt in de Kerk van de Jezuïeten in Trapani, Italië.

Deze Mozartviering vindt plaats in de Staatsoper Unter den Linden, Berlijns meest prestigieuze operahuis. Het eenmalige concertgala staat volledig in het teken van de werken van Wolfgang Amadeus Mozart. Vele pareltjes uit zijn oeuvre worden uitgevoerd door ‘s werelds beste klassieke musici, waaronder violist Nicolaj Znaider, bariton Thomas Quasthoff en sopraan Sylvia Schwartz. De Staatskapelle Berlin staat onder leiding van dirigent Julien Salemkour. Op het programma staan de ouverture uit Clemenza di Tito (KV. 621), het Vijfde Vioolconcert (KV. 219), “Chi sà, chi sà, qual sia” (KV.582), Pianoconcert Nr. 23 (KV. 488), "Per questa bella mano" (KV. 612) en enkele aria’s uit Die Zauberflöte. Er wordt afgelosten met Symfonie Nr. 40 (KV. 550).

Het jaarlijkse Europa Konzert van de Berliner Philharmoniker vond in 2004 plaats in het indrukwekkende, historische amfitheater in Athene: het Odeion van Herodes Atticus. Dit theater werd rond 161 gebouwd ter nagedachtenis van de vrouw van Herodes Atticus, en bood plaats aan ten minste 5000 mensen. In 2004 trad de Berliner Philharmoniker hier op met een uiterst interessante combinatie van dirigent en solist: Sir Simon Rattle dirigeert, terwijl Daniel Barenboim op de piano Johannes Brahms’ Pianoconcert Nr. 1 en Arnold Schoenbergs arrangement van Brahms' Pianokwartet Nr. 1 uitvoert. Hiermee was dit concert een dubbele première. Niet alleen was dit het eerste Europa Konzert van Rattle als nieuwe chef-dirigent, maar ook de eerste gelegenheid waarbij Rattle en Barenboim samen op het podium verschenen.

Dans speelde een belangrijke rol in het werk van de Franse kunstschilder Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901), die bekend is van zijn schilderijen van het Parijse nachtleven, circussen, feesten en ander vermaak. Kader Belarbi, de choreograaf en directeur van de dansafdeling van het Théâtre du Capitole in Toulouse, maakte het ballet ‘Toulouse-Lautrec’. Belarbi gebruikt daarin het oeuvre van de Franse kunstenaar om een wisselwerking op gang te brengen tussen schilderen en dans, waarbij hij het werk van Toulouse-Lautrec op indrukwekkende wijze tot leven wekt. De prachtige, melodieuze muziek van dit ballet is van de hand van filmcomponist Bruno Coulais en wordt uitgevoerd door accordeonist Sergio Tomassi en pianist Raúl Rodríguez Bey. In deze productie ziet u sterdanser Ramiro Gómez Samón in de rol van Toulouse-Lautrec. Tijdens het twee uur durende ballet verlaat hij het podium geen moment. Het Ballet du Capitole leverde verder de dansers Alexandra Surodeeva, Natalia de Froberville, Marlen Fuerte Castro en Solène Monnereau. Deze opname werd in oktober 2021 gemaakt in het Théâtre du Capitole in Toulouse, Frankrijk.

Het Europakonzert van 2007 vond plaats in Berlijn ter ere van de 125ste verjaardag van de Berliner Philharmoniker. Het concertprogramma met als thema ‘Het jaar 1882’ staat onder de muzikale leiding van Sir Simon Rattle. Op het programma staan onder meer Brahms’ Vioolconcert, Op. 77 en Symfonie Nr. 4, Op. 98 en de Prelude uit Wagners Parsifal, een stuk dat door het orkest al in 1913 werd vastgelegd onder leiding van Alfred Hertz. Het feestelijke concert wordt afgesloten met Brahms Dubbelconcert, Op. 102. Solisten van de avond zijn Lisa Batiashvili (viool) en Truls Mørk (cello). Opgenomen in de ‘Kraftwerk und Kabelwerk Oberspree’; een indrukwekkend, historisch industrieel gebouw uit het laat 19e-eeuwse Berlijn.