TV-gids

De opera Mariken in de Tuin der Lusten, op muziek van Callipe Tsoupaki, is gebaseerd op het mirakelspel Mariken van Nieumeghen (c. 1515). Het verhaal heeft in alle eeuwen niets aan kracht verloren en behoort onomstotelijk tot de canon van de Nederlandse cultuur. In deze opera volgen we de nieuwsgierige maar ook kwetsbare Mariken op een reis door een duistere wereld. Ze komt daarbij intrigerende karakters tegen, zoals een feeks van een tante, een verleidelijke duivel en een inquisitoire paus. Het ASKO|Schönberg en Tetraktys Ensemble staan onder leiding van Hernán Schvartzman. Solisten zijn Hannah Hoekstra (Mariken), Harry van der Kamp (oom), Jill Feldman (tante), Julian Podger (duivel) and Michael Chance (Paus). Opgenomen in de Koninklijke Schouwburg van Den Haag in 2015 en geregiseerd door Serge van Veggel.

Maestro Claudio Abbado liet klassieke muziekliefhebbers een prachtig geschenk na met deze opname van de Berliner Philharmoniker in de Suntory Hall in Tokio in 1994. De tour door Japan is een van de hoogtepunten van Abbado’s carrière en dit concert wellicht een van de meest memorabele. Op het programma staan de originele versie van Mussorgski’s ‘Een nacht op de kale berg’ en de suite uit Stravinsky’s ‘De vuurvogel’, welke zeven van de negentien stukken van het hele ballet bevat. Het concert wordt afgesloten met een uitvoering van Tsjaikovski’s Symfonie Nr. 5.

In dit opmerkelijke concert vanuit de Thomaskerk in Leipzig krijgt het normaal uit vijf zangers bestaande ensemble amarcord versterking van een extra alt én twee sopranen. Onder de naam amarcordplus presenteren zij een prachtig concertprogramma rondom deze Duitse stad, met onder meer madrigalen van Johann Hermann Schein, motetten uit Heinrich Schütz’ bundel Geistliche Chor-Music, en twee motetten van de beroemdste Thomaskantor aller tijden: Johann Sebastian Bach. Ook worden werken van diens minder bekende tijdgenoten Philipp Heinrich Erlebach en de mononieme componist Liebhold uitgevoerd, net als muziek van andere leden uit de familie Bach: Michael Bach en Johann Christoph Bach. Dit concert werd opgenomen op 1 mei 2020.

De gevierde Duitse violist Isabelle Faust speelt J. S. Bachs Sonate nr. 3 in C-groot (BWV 1005). Dit werk behoort tot de beroemde collectie Sonates en Partita’s voor viool solo (BWV 1001-1006). Sonate nr. 3 bevat een uitgebreide fuga, waarin Bach gebruikt maakt van allerlei geavanceerde contrapunttechnieken. In deze geweldige uitvoering toont Faust haar vlekkeloze beheersing van Bachs technisch veeleisende stuk. Deze uitvoering uit 2020 werd opgenomen in de Thomaskirche in het Duitse Leipzig.

Niet alleen was Mozart in Mannheim ongelukkig in de liefde, ook lukte het hem niet zijn ambitie te vervullen om aangenomen te worden als hofcomponist. Dit werd mogelijk deels veroorzaakt door het uitgesproken karakter en de recht-door-zee-mentaliteit van de jonge Mozart. Omdat geld verdienen noodzakelijk was, nam Mozart compositieopdrachten aan van iedereen die daarvoor wilde betalen. De jongedame Antonia Lützow, voor wie Mozart in deze tijd zijn Pianoconcert Nr. 8 componeerde, was geen musicus van hoog niveau. Vandaar dat het werk eenvoudiger aandoet dan zijn andere composities. Maar ondanks deze eenvoud blijft de compositie een waar meesterwerk. Christian Zacharias is de solist in Mozarts Pianoconcert Nr. 8, KV 246. Het Radio-Sinfonieorchester Stuttgart staat onder leiding van Gianluigi Gelmetti. Het concert is opgenomen in Schloss Schwetzingen, dat in Mozarts tijd frequent als zomerverblijf fungeerde voor het kiescollege van Mannheim.

Deze film portretteert een zeer speciale vocalist en twee exceptionele barokcomponisten. De engelachtige stem van contratenor Philippe Jaroussky (1978) is tijdloos. De Fransman wordt gezien als een van de meest bijzondere countertenors van zijn generatie. Combineer dat met de muziek van Telemann en Bach en al snel is duidelijk dat de emotionele kracht en pure energie van hun werken door de eeuwen heen niet is afgenomen. Op het programma staan naast Telemanns Jesus liegt in letzten Zügen (Der sterbende Jesus) en Die stille Nacht (uit Der am Ölberg zagende Jesus) ook Bachs Vergnügte Ruh, beliebte Seelenlust (BWV 170) en Ich habe genug (BWV 82).

Maestro Iván Fischer leidt het Orchestra del Maggio Musicale Fiorentino in een opmerkelijk concertprogramma met werken van Wolfgang Amadeus Mozart en Antonín Dvořák. Mozarts Symfonie Nr. 34 in C majeur, K. 338 opent het programma. Dit werk, voltooid in de zomer van 1780, was de laatste symfonie die Mozart in Salzburg schreef, waar hij werkte als hofmusicus. De driedelige symfonie heeft twee levendige buitenste delen vol fanfares en opzwepende thema's, terwijl het rustigere tweede deel enkel voor strijkers is geschreven. Deze opbouw wijkt af van de destijds gebruikelijke vierdelige structuur. Daarna staat Dvořáks Symfonie nr. 7 in d-mineur, Op. 70 op het programma. Dvořák voltooide het werk in maart 1885 en dirigeerde een maand later zelf de première in Londen. De dramatische, duistere stijl van deze symfonie staat in schril contrast met de overwegend optimistische toon van Dvořáks oeuvre. Deze uitvoering werd opgenomen in het Teatro del Maggio Musicale Fiorentino in Florence, Italië, op 29 januari 2021.

Pianist Michelle Candotti (Italië, 1996) speelt Barbara Assiginaak’s Mzizaakok Miiniwaa Mzizaakoonsak (‘paardenvliegen en hertenluisvliegen’); Franz Liszts Après une lecture du Dante, fantasia quasi sonata (Années de pèlerinage, deuxième année, S. 161: nr. 7); ‘Pavane’ uit George Enescu’s Suite nr. 2 in D-groot, Op. 10; Étude nr. 111 in g-klein uit Hélène de Montgeroult’s Études; en Sergej Prokofjevs Sonate nr. 7 in Bes-groot, Op. 83, tijdens het solorecital in de uit twee delen bestaande halve finale van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.

Franz Welser-Möst dirigeert het Cleveland Orchestra in een concertprogramma met werken van Johannes Brahms (1833-1897). Het concert opent met de Akademische Festouvertüre, Op. 80. Brahms componeerde het werk ter ere van de Universiteit van Breslau, waar de componist een eredoctoraat ontving in de filosofie. Na deze ouverture volgt Brahms' Vioolconcert in D, Op. 77. Soliste is de vermaarde Duitse violiste Julia Fischer (1983). Brahms componeerde het werk speciaal voo vioolvirtuoos Joseph Joachim, die het schaarde onder de 'vier grote Duitse vioolconcerten', naast die van Beethoven, Bruch en Mendelssohn. Dit concert is opgenomen in de Severance Hall te Cleveland, VS in 2014.

De talentvolle pianist Elena Bashkirova is sinds oktober 2020 de voorzitter van de Felix Mendelssohn-Bartholdy Foundation in Leipzig, waar zij de legendarische dirigent Kurt Masur opvolgde. In dit concert vanuit het Mendelssohn-Haus in Leipzig wordt Bashkirova bijgestaan door sopraan Juliane Banse, fluitist Emmanuel Pahud, cellist Claudio Bohórquez, klarinettist Karl-Heinz Steffens en pianist Ohad Ben-Ari in een kamermuziekprogramma dat in het teken staat van de muziek van Mendelssohn en diens zus Fanny Hensel. Het programma begint met Mendelssohns Pianotrio in d-klein, Op. 49. Wat volgt zijn een aantal Lieder: Mendelssohns Schilflied ‘Auf dem Teich, dem regungslosen’, Op. 71 nr. 4, en Reiselied ‘Der Herbstwind rüttelt die Bäume’, Op. 34 nr. 6; Hensel’s Vorwurf, Op. 10 nr. 2; Verlust, Op. 9 nr. 10; en Sehnsucht, Op. 9 nr. 7; Mendelssohns ‘Allnächtlich im Traume seh ich dich’, Op. 86 nr. 4; ‘Die Liebende schreibt’, Op. 86 nr. 3; en Nachtlied ‘Vergangen ist der lichte Tag’, Op. 71 nr. 6. Het programma gaat verder met een aantal van Mendelssohns Lieder ohne Worte voor vierhandig piano (Op. 62 nrs. 1-6, en Op. 67 nr. 1), met tot besluit Mendelssohns Drie stukken voor klarinet, cello en piano (arr. Ernst Naumann), bestaande uit Prelude, Op. 35 nr. 4, Lieder ohne Worte, Op. 53 nr. 2, en Duet, Op. 38 nr. 6. Deze uitvoering werd opgenomen in november 2020.

Deze korte documentaire volgt de deelnemers van het 11e Internationaal Franz Liszt Pianoconcours dat in 2017 plaatsvond in TivoliVredenburg te Utrecht. Het concours bevordert zowel de muzikale ontwikkeling alsook de concertervaring van pianotalenten afkomstig uit alle uithoeken van de wereld. Hierdoor vormt het concours een belangrijke opstap tot de internationale klassieke concertwereld voor jong talent dat een professionele carrière als musicus ambieert. Het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours werd voor het eerst georganiseerd in 1986 en behoort inmiddels tot een van de meest prestigieuze pianoconcoursen ter wereld.

Nadat de gelauwerde Italiaanse pianist Riccardo Schwartz alle 32 pianosonates van Ludwig van Beethoven opnam ter gelegenheid van de 250e geboortedag van die componist, besloot hij zich te wijden aan Robert Schumann’s repertoire voor piano solo. In dit programma speelt Schwartz diens Humoreske in Bes-groot, Op. 20. Schumann schreef dit werk in 1839 en droeg het op aan de Duits-Oostenrijkse componist Julie von Webenau. Het stuk verwijst naar humor als emotionele staat. Schumann ontleende zijn inspiratie aan de Duitse schrijver Jean Paul, die humor definieert als “een eindeloosheid aan contrasten”, “de kleine wereld naast de grote wereld plaatsen”, en waar “een soort gelach ontstaat die pijn en grootsheid bevat”. Humoreske is één geheel dat uit afwisselende delen bestaat. De veelgeprezen pianist Riccardo Schwartz (1986) treedt over de hele wereld op als solist, onder andere met wereldberoemde dirigenten als Gustav Kuhn en Yuri Temirkanov.

Sir Simon Rattle dirigeert de Berliner Filharmoniker tijdens het jaarlijkse Europakonzert, dat in 2008 werd gehouden in de legendarische hal van het ‘P. I. Tsjaikovski’ Conservatorium te Moskou. De eerste editie van het Europakonzert werd gehouden in 1991 en sindsdien wordt de oprichting van het orkest (op 1 mei 1882) jaarlijks gevierd met een concert in een andere Europese cultuurstad. Deze avond opent het orkest met een meesterlijke interpretatie van Igor Stravinsky’s Symphony in Three Movements (1945). Vervolgens schittert Vadim Repin, een van de meest fascinerende violisten vanzijn generatie, als solist in Bruchs Vioolconcert Nr. 1, Op. 26. De Berliner Filharmoniker sluit af met Beethovens Symfonie Nr. 7, waarvan het Allegretto al direct na de première geliefd werd bij het concertpubliek.

Voordat Porpora, Scarlatti en Pergolesi de Napolitaanse muziekscene regeerden, was er Gaetano Greco: een van de beste muziekdocenten en componisten van zijn tijd. De jonge Romeinse klavecinist Andrea Buccarella – eerder deze week te horen met zijn Abchordis Ensemble – paart Greco’s toccata’s en beroemde Ballo di Mantua aan werk van zijn leerling Durante, die met zijn Quattro stagioni alle uithoeken van het klavier verkent.