TV-gids

Er kan hier met recht gesproken worden van een historisch concert: toen maestro Lorin Maazel en de New York Philharmonic in 2008 een concert gaven in Pyongyang, de hoofdstad van Noord Korea, leek het even mogelijk om een eind te maken aan meer dan 55 jaar koude oorlog. Met onder andere Dvorák’s Symfonie Nr. 9 ‘Uit de Nieuwe Wereld’, Gerswhin’s An American in Paris en Wagner’s Prelude uit Lohengrin wist het orkest zijn publiek te ontroeren. Nog nooit eerder had een Amerikaans orkest een concert gegeven in Noord Korea en deze indrukwekkende gebeurtenis laat zien dat muziek een universele taal is.

Het Maggio Musicale Fiorentino (Florentijnse Muzikale Mei) is het oudste opera- en kunstfestival van Italië. Het werd in 1933 opgericht om hedendaagse en in de vergetelheid geraakte opera’s op de planken te brengen. In de loop der jaren heeft het festival zich verbreedt, en zijn orkestrale concerten er een vaste waarde geworden. Tijdens de editie van 2021 van het festival leidt Sir John Eliot Gardiner het Orchestra del Maggio Musicale Fiorentino in een prachtig concertprogramma met Pjotr Iljitsj Tsjaikovski’s Symfonie nr. 2 in c-mineur, Op. 17, 'Klein-Russische', en Edward Elgars Variaties op een Origineel Thema, Op. 36, beter bekend als de Enigmavariaties. Tsjaikovski’s Symfonie nr. 2 uit 1872 draagt de bijnaam 'Klein-Russische', omdat de componist er volksmelodieën uit Oekraïne in verwerkte, dat destijds wel als 'Klein-Rusland' werd aangeduid. Elgars orkestrale Enigmavariaties uit 1899 bestaan uit een thema en veertien variaties, waarbij elke variatie een muzikale schets is van een van de vrienden van de componist. Deze uitvoering werd opgenomen in het Teatro del Maggio Musicale Fiorentino in Florence, Italië, in 2021.

De Franse dirigent Adrien Perruchon en het Symfonieorkest Vlaanderen ondernemen een muzikale reis naar Mexico met deze uitvoering van Aaron Coplands El Salón México (1936). Copland, vol inspiratie na een bezoek aan de nachtclub ‘El Salón México’ in Mexico-Stad, componeerde dit levendige orkestwerk waarin hij naar hartenlust Mexicaanse volksmelodieën verwerkte. Deze uitvoering werd op 1 maart 2017 opgenomen in het Concertgebouw Brugge in België.

Ivan Klánský is de solist in Mozarts Pianoconcert Nr. 20, KV. 466. Hij wordt bijgestaan door het Praags Kamerorkest onder leiding van Jiri Belohlávek. De uitvoering is opgenomen in het Waldstein Paleis in Praag.

De Belgische dirigent Jos van Immerseel leidt Anima Eterna Brugge in een concertprogramma gewijd aan de Amerikaanse componist George Gershwin. Het programma begint met Gershwins symfonische suite Catfish Row (arrangement Steven D. Bowen) gebaseerd op muziek uit zijn beroemde opera Porgy and Bess (1935). Hierop volgt het bekende toondicht An American in Paris (1928). Daarna voegt sopraan Claron McFadden zich bij het orkest met een aantal klassieke jazznummers van Gershwin, waaronder ‘The man I love’ (1924-27), ‘I got rhythm’ (1930) en ‘By Strauss’ (1936). Ook zingt zij ‘My man’s gone now’ en ‘Summertime’ uit Porgy and Bess. Het concert besluit met Gershwins bejubelde Rhapsody in Blue, met Bart Van Caenegem als pianosolist. Dit concert werd opgenomen op 3 maart 2017 in het Concertgebouw van het Belgische Brugge.

Dit bijzondere concert viert de diversiteit en rijkdom van Canada zoals Canadezen die zelf ervaren. Het Mosaïque Project van Ensemble Made in Canada bestaat uit een suite van pianokwartetten. Het ensemble gaf 14 Canadese componisten opdracht tot het schrijven van een pianokwartet, telkens geïnspireerd op een regio van dit uitgestrekte land. Hoogtepunt van Ensemble Made in Canada’s twee jaar durende tournee door Canada met dit programma was dit optreden in St. Catharines’ prachtige, gloednieuwe Partridge Hall. Het Ensemble, bestaande uit Elissa Lee (viool) Sharon Wei (altviool), Rachel Mercer (cello) en Angela Park (piano), treedt steeds meer op de voorgrond als Canada’s belangrijkste pianokwartet.

Pianist Élisabeth Pion (Canada, 1996) vertolkt Étude nr. 26 in G majeur en Étude nr. 111 in g mineur uit Hélène de Montgeroult's Études; Robert Schumann's Sonate nr. 2 in g mineur, Op. 22; Wilhelm Kempff's transcriptie van Siciliano uit J. S. Bachs Fluitsonate nr. 2, BWV 1031; en Sofia Goebaidoelina’s Chaconne tijdens de eerste ronde van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.

De documentaire 'Heavenly Voices – The legacy of Farinelli' (2012) vertelt het verhaal van de castraat in de muziek: zangers die op jonge leeftijd werden gecastreerd om hun hoge stem te behouden, een wrede praktijk die voornamelijk in de zeventiende en achttiende eeuwen in zwang was. In die twee eeuwen liet het Europese publiek zich betoveren door de optredens van de castraten, waarbij succesvolle castraten als Farinelli opklommen tot hoge maatschappelijke posities en goed geld verdienden. Tegenwoordig worden voor castraten geschreven rollen vaak uitgevoerd door countertenoren. In deze documentaire bespreken countertenoren Max Emanuel Cenčić, Philippe Jaroussky, Andreas Scholl, Franco Fagioli en Jochen Kowalski de wereld van de barokopera. 'Heavenly Voices' is een film van Gino Pennacchi (schrijver) en Alessandro Scillitani (regie).

De gevierde Duitse violist Isabelle Faust speelt twee van J. S. Bachs werken voor viool solo: de Partita nr. 2 in d-klein (BWV 1004), en de Sonate nr. 3 in C-groot (BWV 1005). Beide werken behoren tot de beroemde collectie Sonates en Partita’s voor viool solo (BWV 1001-1006). Partita nr. 2 bestaat uit vier dansen, met tot besluit de beroemde Chaconne, een monumentaal werk binnen het vioolrepertoire. In deze chaconne werkt Bach een reeks variaties op een thema uit, waarin hij allerlei complexe harmonische mogelijkheden verkent. Sonate nr. 3 bevat een uitgebreide fuga, waarin Bach gebruikt maakt van allerlei geavanceerde contrapunttechnieken. In dit geweldige concertprogramma toont Faust haar vlekkeloze beheersing van Bachs technisch veeleisende stukken. Deze uitvoering uit 2020 werd opgenomen in de Thomaskirche in het Duitse Leipzig.

De Berliner Philharmoniker telt als een van de beste orkesten ter wereld. Ook in Japan is het orkest zeer geliefd: dit concert uit 2000, dat werd opgenomen in Tokyo’s prachtige Suntory Hall, was dan ook een groot succes. Mariss Jansons dirigeert een prachtig programma met daarop de achtste symfonie van Antonin Dvorák, de Oberon Ouverture van Carl Maria von Weber, en het vioolconcert van Dmitri Sjostakovitsj, met stervioliste Hilary Hahn (*1979) als solist.

Daniel Harding leidt het Orkest en Koor van het Maggio Musicale Fiorentino en vier vocale solisten in een magnifieke uitvoering van Wolfgang Amadeus Mozarts Requiem in d mineur, K. 626. De solisten zijn sopraan Christiane Karg, mezzosopraan Sara Mingardo, tenor Matthew Swensen en bas Gianluca Buratto. De Oostenrijkse graaf Walsegg gaf Mozart in juli 1791 de opdracht een Requiem te componeren ter nagedachtenis aan zijn overleden vrouw Anna. Op dat moment was Mozart druk bezig met zijn opera's La clemenza di Tito en De Toverfluit. Toen hij in de herfst van datzelfde jaar aan het Requiem begon, ging zijn gezondheid ernstig achteruit. Mozart overleed in december 1791 en liet het Requiem onvoltooid achter. Zijn leerling Franz Xaver Süssmayr voltooide Mozarts zwanenzang in de vorm die we vandaag kennen, op basis van Mozarts schetsen en mondelinge aanwijzingen. Deze uitvoering werd in 2021 opgenomen in het Teatro del Maggio Musicale Fiorentino in de Italiaanse stad Florence.

Het toonaangevende Franse strijkkwartet Quatuor Ébène wijdde een opmerkelijk en ambitieus project aan de 250ste geboortedag van Ludwig van Beethoven (1770-1827): het viertal nam álle werken voor strijkkwartet van de grote componist op. Vijf jaar lang dompelden violisten Pierre Colombet en Gabriel Le Magadure, altvioliste Marie Chilemme, en cellist Raphaël Merlin zich onder in die 650 pagina’s bladmuziek, waar Beethoven drie decennia lang zijn creativiteit in uitte. Hun inspanningen culmineerden in de herfst van 2020 in de integrale uitvoering van deze werken tijdens zes indrukwekkende concerten in de Philharmonie de Paris. Quatuor Ébène verkende elk facet van Beethovens strijkkwartetrepertoire: van de jeugdige Opus 18 strijkkwartetten tot de kwartetten Rasumovsky, Harp, en Serioso (Opus 59, 74, en 95) uit zijn middenperiode, en ten slotte de diepgang van zijn late kwartetten (Opus 127 tot 135). In deze uitzending speelt Quatuor Ébène Beethovens Strijkkwartet nr. 5 in A majeur, Op. 18, nr. 5; Strijkkwartet nr. 4 in c-mineur, Op. 18, nr. 4; en Strijkkwartet nr. 12 in Es-majeur, Op. 127. Dit concert werd opgenomen in de Philharmonie de Paris op 17 december 2020.

De Berliner Philharmoniker geeft elk jaar op 1 mei een concert in een andere Europese stad. Deze traditie is bekend geworden onder de naam ‘Europakonzert’. Elke gaststad is van groot cultureel belang. Deze concerten dienen twee doelen: ze herdenken de oprichting van het orkest op 1 mei 1882, en ze vieren het gedeelde erfgoed van de Oude Wereld. In 1991, toen delen van Oost-Europa recent een andere politieke koers waren gaan varen, vond het eerste Europakonzert plaats in Praag. In 1996 vond het Europakonzert wederom plaats in Praag. Deze traditie wordt voortgezet met het Europakonzert 2013, dat wederom in Praag werd gehouden. Dirigent: Sir Simon Rattle. Soliste: Magdalena Kozená. Werken: Ralph Vaughan Williams, Fantasie op een Thema van Thomas Tallis, Antonín Dvořák, Ten Biblical Songs, Opus 99. Ludwig van Beethoven, Symfonie Nr. 6 in F-groot, Opus 68.

De Chinese pianist Lang Lang speelt enkele van de meest geliefde stukken uit binnen het pianorepertoire. Op het programma staan het eerste deel van Beethovens 'Appassionata' Pianosonate, Op. 57, het ‘Precipato’ uit Prokofievs Pianosonate Nr. 7 en ‘Evocation’ uit Albeniz’ Iberia (Boek 1). Lang Lang sluit af met een krachtige uitvoering van Chopins ‘Heroïsche’ Polonaise, Op. 53.

Na de wereldpremière in 2017, werd de balletbewerking van Hedda Gabler door het Nationaal Ballet van Noorwegen omschreven als een voorstelling vol vurige intensiteit. Hedda Gabler is een van de bekende karakters uit de wereld van het theater. Het verhaal over de generaalsdochter werd gecreëerd door de Noorse toneelschrijver Henrik Ibsen in 1890. In deze uitvoering is het dieppsychologische toneelstuk bewerkt tot een ballet door artisitek directeur Marit Moum Aune en gezet op de muziek van Nils Petter Molvær. De grote ster van de avond is Grete Sofie Borud Nybakken, die de hoofdrol van Hedda Gabler voor haar rekening neemt. Opgenomen in Oslo in 2017.

Dirigent Jan Latham-Koenig leidt het Symfonieorkest Vlaanderen in dit concert vanuit het Concertgebouw in het Belgische Brugge op 21 april 2016. Het programma begint met Felix Mendelssohns concertouverture Die Hebriden, Op. 26 (De Hebriden). Op reis in Schotland raakte de componist diep onder de indruk van de natuurlijke schoonheid van Staffa, een eiland dat tot de Binnen-Hebriden behoort, wat hem aanzette tot het schrijven van deze concertouverture. Daarop volgt Edvard Griegs Pianoconcert in a-klein, Op. 16, met Pascal Amoyel als pianist. Dit is Griegs enige pianoconcert, waarvoor hij putte uit de Noorse volksmuziek. Hij voltooide het in 1868. Tot besluit van het programma klinkt Ludwig van Beethovens Symfonie nr. 7 in A-groot, Op. 92. Dit werk is heel populair, in het bijzonder vanwege het ontroerende tweede deel. Bij de première van dit Allegretto in 1813 eiste het publiek dat het onmiddellijk een tweede maal werd gespeeld.

“Agressief, smerig en gewelddadig. Zo zitten wij, Estlanders, in elkaar.” Met deze woorden waarschuwde Anu Tali haar nieuwe collega's tijdens haar eerste ontmoeting met het Münchener Kammerorchester. Deze Estlandse dirigent stelde voor haar debuut een Baltisch programma samen: het vioolconcert Tala gaisma van de Letlandse componist Peteris Vasks en het drieluik Action-Passion-Illusion van de Estlandse componist Erkki Sven Tüür. In deze uitzending ziet u Anu Tali en het Münchener Kammerorchester in de repetitieruimte en in de concertzaal aan het werk. Samen donderen ze door archaïsche, gewelddadige ritmes - want, zo meent Anu Tali, het gaat hier eigenlijk om rockmuziek!

Emmanuelle Haim dirigeert Le Concert d’Astrée in een uitvoering van G. F. Händels tweedelige oratorium Il Trionfo del Tempo e del Disinganno (‘De Triomf van Tijd en Waarheid’). Het werk, op een libretto van Benedetto Pamphili, werd voor het eerst uitgevoerd in 1707 te Rome. Krzysztof Warlikowski voorziet Händels eerste oratorium, dat de componist voltooide op slechts 22-jarige leeftijd, van een gevoelige en diepzinnige regie. In dit oratorium proberen de karakters Tijd en Inzicht om Schoonheid ervan te overtuigen om Plezier te verlaten voor minder vluchtige genoegens. Sabine Devieilhe is zonder twijfel de grote ster van de show met haar indrukwekkende zangtechniek, bereik en timbre. Hoe Devieilhes klank mengt met die van medespeler Franco Fagioli is magnifiek te noemen. Andere solisten zijn Michael Spyres en Sara Mingaro. Opgenomen tijdens het Festival d’Aix-en Provence in 2016.

De Mexicaanse dirigent Carlos Miguel Prieto leidt het Orquesta Sinfónica de Minería in een uitvoering van Aaron Coplands orkestsuite Appalachian Spring. De oorspronkelijk in opdracht van de legendarische danseres Martha Graham gecomponeerde Appalachian Spring (1944) is uitgegroeid tot een Amerikaanse klassieker. Hoewel het stuk voor een ensemble van 13 musici werd geschreven, bewerkte Copland het later voor volledig orkest. Deze uitvoering werd in 2021 opgenomen in het Auditorio Nacional in Mexico-Stad.

Deze Sonate voor Viool en Klavecimbel Nr. 4 BWV 1017 is de eerste van de sonates die Johann Sebastian Bach voor 1725 componeerde, waarschijnlijk toen hij werkzaam was als Kapellmeister in Köthen. Er wordt aangenomen dat hij de sonates voor Prins Leopold schreef en later de werken voor eigen gebruik in Leipzig aanpaste. Misschien is het hierdoor dat de werken goed speelbaar zijn voor amateurs, maar alle sonates bevatten genoeg finesse om een uitdaging te zijn voor professionele musici. De verschillende werken zijn als set bedoeld, net zoals de Brandenburgse concerten.

Deze film portretteert een zeer speciale vocalist en twee exceptionele barokcomponisten. De engelachtige stem van contratenor Philippe Jaroussky (1978) is tijdloos. De Fransman wordt gezien als een van de meest bijzondere countertenors van zijn generatie. Combineer dat met de muziek van Telemann en Bach en al snel is duidelijk dat de emotionele kracht en pure energie van hun werken door de eeuwen heen niet is afgenomen. Op het programma staan naast Telemanns Jesus liegt in letzten Zügen (Der sterbende Jesus) en Die stille Nacht (uit Der am Ölberg zagende Jesus) ook Bachs Vergnügte Ruh, beliebte Seelenlust (BWV 170) en Ich habe genug (BWV 82).

Pianist Gabriele Strata (Italië, 1999) treedt op met het CMIM ensemble, bestaande uit drie strijkers van het Symfonieorkest van Montreal, in een uitvoering van het eerste deel, Sostenuto assai – Allegro ma non troppo, uit Robert Schumanns Pianokwartet in Es-groot, Op. 47. Dit optreden vond plaats in de kamermuziekronde van het uit twee delen bestaande halve finale van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.