TV-gids

Roberto Abbado dirigeert het Filarmonica Arturo Toscanini, het Coro del Teatro Regio di Parma en vier vocale solisten in deze uitstekende uitvoering van Giuseppe Verdi's Messa da Requiem tijdens het Festival Verdi 2020 in het Parco Ducale di Parma, Italië. De solisten zijn sopraan Eleonora Buratto, mezzosopraan Anita Rachvelishvili, tenor Giorgio Berrugi en bas Roberto Tagliavini. Toen zijn collega-componist Gioachino Rossini in 1868 overleed, stelde Verdi voor hem te eren met een 'Messa per Rossini', te schrijven door hemzelf en een aantal andere Italiaanse componisten. Verdi schreef het slotdeel 'Libera me'. Nadat de première werd afgeblazen kwam het project stil te liggen. Toen de Italiaanse dichter Alessandro Manzoni enkele jaren later overleed, hernam Verdi zijn plan om een requiem te componeren – dit keer ter ere van de zo door hem bewonderde dichter. Als operacomponist wist Verdi als geen ander hoe hij het werk met drama kon doorspekken, wat onder meer blijkt uit de herziene versie van zijn 'Libera me'. Met name het beroemde, krachtige 'Dies Irae', dat de verschrikkingen van het Laatste Oordeel uitbeeldt, springt er uit.

In dit concert geeft Herbert Blomstedt voor de allerlaatste keer leiding aan het Gewandhausorchester en Kammerchor tijdens het Bachfest te Leipzig in 2005. Na zeven succesvolle jaren zwaait de maestro af met een uitvoering van J. S. Bachs Hohe Messe in b-klein (BWV 232). Solisten zijn Ruth Ziesak (sopraan), Anna Larsson (alt), Christoph Genz (tenor) en Dietrich Henschel (bas). De muziek is gezet op de vaste onderdelen van de Rooms-Katholieke mis (Ordo Missae), het zogeheten Ordinarium. De Hohe Messe is een van de laatste composities die Bach voltooide, slechts een jaar voor zijn dood in 1750. Het Bachfest Leipzig wordt sinds 1999 georganiseerd en geldt als het een van de belangrijkste festivals gewijd aan J. S. Bachs muziek.

Het enorme aantal opnames van - en publicaties over - Franz Schuberts Liedcyclus ‘Winterreise’ laat wel zien wat voor groots werk het is. Toch zijn kenners het nog altijd niet eens of het strikt genomen wel een cyclus is. De 24 liederen, op tekst van dichter Wilhelm Müller, verschenen op twee verschillende momenten in publicatie: in februari en oktober 1827. De verhaallijn van Müllers gedichten lijkt eenvoudig: een jongeman wordt afgewezen in de liefde en vertrekt hartje winter op een doelloze reis. De muziek is vrij somber van sfeer. In deze uitvoering zingt bariton Thomas Quasthoff Winterreise, op piano begeleid door Daniel Barenboim. Deze uitvoering werd opgenomen in de Philharmonie Berlijn in Duitsland.

Onder leiding van Conrad van Alphen, speelt Sinfonia Rotterdam Josef Haydns Symfonie Nr. 45 in de Nieuwe Kerk in Den Haag. Het stuk heeft de bijnaam ‘Farewell’ gekregen vanwege een opvallende anecdote. Haydn en zijn musici verbleven ieder jaar van mei tot oktober in het Esterháazy Paleis, op verzoek van Prins Nikolaus I. De musici klaagden bij kapelmeister Haydn over de gedwongen verlening van hun verblijf in het paleis. Haydn stelde voor een compositie te schrijven met daarin een duidelijke boodschap: aan het einde van het laatste deel van de symfonie moesten de musici om de beurt de kaars op hun lessenaar uitblazen en de zaal verlaten. Prins Nicolaus begreep de boodschap; de volgende dag stonden paard en wagen klaar om de musici naar hun geliefde gezin te brengen.

David Zinman dirigeert de Deutsche Kammerphilharmonie in een uitvoering van W. A. Mozarts (1756-1791) Symfonie Nr. 39, KV. 543. Opgenomen in de Sophiensaal te München in 1991 en geregisseerd door Janós Darvas. Het werk is de eerste in een serie van drie die bekend staan als Mozarts laatste symfonieën, welke elkaar in rap tempo opvolgden in de zomer van 1988. Het eerste deel van de Symfonie Nr. 39 opent met een fanfareachtige introductie door de kopersectie. Verder bevat het werk een interessant minuet en trio dat voorzien is van Oostenrijkse volksmelodieën (“Ländler”) en een klarinetsolo.

Arvo Pärt baseerde zijn ‘Kanon Pokajanen’ (uit ‘Boetepsalmen’, 1995-97) op de kanon van boete en berouw zoals die al in de vroegste Slavisch-Christelijke manuscripten, uit de zesde eeuw na Christus, is terug te vinden. De kanon staat symbool voor de verandering, de overgang tussen dag en nacht, het Oude en het Nieuwe Testament, de profetie en de vervulling, het hier en het hiernamaals. Toegepast op de mens handelt het over de grens tussen het menselijke en het goddelijke, zwakheid en sterkte, lijden en verlossing, sterven en onsterfelijkheid. Deze ‘Kanon Pokajanen’ wordt in deze uitzending uitgevoerd door het Vlaamse kamerkoor Aquarius. Dit kamerkoor loopt in Vlaanderen voorop als het gaat om nieuwe muziek en nieuwe concertvormen. ‘Kanon Pokajanen’ is hier een goed voorbeeld van. De zangers staan niet op een podium, maar stellen zich op in een kring middenin een kerk. De donkere kerk wordt slechts verlicht door kaarsen en de lichtjes op de lessenaars. De zangers komen in processie binnen, stellen zich op in een kring, en zingen vervolgens een kleine twee uur lang.

Franz Welser-Möst dirigeert het Cleveland Orchestra in een concertprogramma met werken van Johannes Brahms (1833-1897). Het concert opent met de Akademische Festouvertüre, Op. 80. Brahms componeerde het werk ter ere van de Universiteit van Breslau, waar de componist een eredoctoraat ontving in de filosofie. Na deze ouverture volgt Brahms' Vioolconcert in D, Op. 77. Soliste is de vermaarde Duitse violiste Julia Fischer (1983). Brahms componeerde het werk speciaal voo vioolvirtuoos Joseph Joachim, die het schaarde onder de 'vier grote Duitse vioolconcerten', naast die van Beethoven, Bruch en Mendelssohn. Dit concert is opgenomen in de Severance Hall te Cleveland, VS in 2014.

Pianist Anthony Ratinov (VS, 1997) speelt Sergej Prokofjevs Pianoconcert nr. 3 in C-groot, Op. 26, tijdens de finale van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Ratinov wordt begeleid door het Orchestre symphonique de Montréal onder leiding van Xian Zhang. Deze uitvoering werd opgenomen in het Maison symphonique de Montréal.

Conrad van Alphen leidt Sinfonia Rotterdam en het Nationaal Vrouwen Jeugdkoor in een uitvoering van Gustav Holst's The Planets, Op. 32, opgenomen in De Doelen in Rotterdam in 2019. Van Alphen richtte Sinfonia Rotterdam op in 2000. Onder zijn bezielende leiding groeide het orkest uit tot één van de bekendste orkesten van Nederland. De Engelse componist Holst bracht zijn interesse voor de astrologie tot uitdrukking in zijn orkestsuite The Planets, waar hij aan werkte in 1914, 1915 en 1916. The Planets bestaat uit zeven delen, elk vernoemd naar de indertijd bekende planeten op de Aarde na, en hun astrologische karakters: “Mars: the Bringer of War”, “Venus: the Bringer of Peace”, “Mercury: the Winged Messenger”, “Jupiter: the Bringer of Jollity”, “Saturn: the Bringer of Old Age”, “Uranus: the Magician”, en “Neptune: the Mystic”. Het middendeel van "Jupiter" bevat een wonderschone melodie, die Holst later hergebruikte toen hij het gedicht “I vow to thee, my Country” van Sir Cecil Spring Rice op muziek zette. In het laatste deel van The Planets zingt een vrouwenkoor mee, wat de muziek z'n geheimzinnige, buitenaardse atmosfeer verleent.

Toen Johann Sebastian Bach in 1722 in het Duitse Köthen woonde, bracht hij een boek met preludes en fuga's in alle 24 majeur- en mineurtoonsoorten uit. Deze verzameling kreeg de naam Das wohltemperierte Klavier, Boek Een, BWV 846–869. Ongeveer twintig jaar later stelde Bach in Leipzig een vergelijkbare bundel samen, nu bekend als Das wohltemperierte Klavier, Boek Twee, BWV 870-893. Bach schreef deze reeks composities voor het 'klavier', wat zowel op klavecimbel, klavechord, of orgel kan duiden. Deze werken zijn zeer bepalend gebleken voor de geschiedenis van de Westerse klassieke muziek. In deze uitzending speelt Nikolai Demidenko Preludes en Fuga’s Nrs. 1 t/m 12 (BWV 870-881) uit Boek Twee van Bachs Das wohltemperierte Klavier. De opname vond plaats in het Palazzo Labia in Venetië, Italië, in 2010.

De documentaire A Bach Companion - The life and work of J.S. Bach belicht het leven van de componist, maar ook zijn composities, de technieken die hij daarin toepaste, de plaatsen waar hij werkte, en de politiek-culturele achtergrond van zijn tijd. De internationaal bekende presentator Robert Levin geeft een gedetailleerd verslag van de cruciale ontwikkelingen en fases in Bachs leven, en neemt enkele van diens composities onder de loep.

Fabio Luisi dirigeert het Deens Radio Symfonieorkest in indrukwekkende uitvoering tijdens de viering van de 150ste verjaardag van de Deense componist Carl Nielsen. Naast Nielsens Symfonie Nr. 6 staat ook Rachmaninovs Pianoconcert Nr. 4 op het programma, met als solist de Franse pianiste Lise de la Salle. Het werk is een minder dan Rachmaninovs Tweede en Derde Pianoconcert en onderging meerdere revisies gedurende het leven van de componist. Het wordt gekarakteriseerd door veel chromatiek en ook zijn er duidelijke jazzachtige invloeden te horen. Luisi en de la Salle legden het Vierde Pianoconcert eerder al vast op CD. Dit concert is opgenomen in het DR Koncerthuset te Kopenhagen in 2017.

In de Zwitserse stad Genève, waar zij het grootste deel van haar leven heeft doorgebracht, nodigt de Argentijnse pianiste Martha Argerich haar trouwe muzikale partner, cellist Mischa Maisky, uit om samen kamermuziek te spelen. Tussen de uitvoeringen door voert Martha een intiem gesprek met haar dochter Annie Dutoit, waarin zowel hun persoonlijke band als de muziek aan bod komt. Op het programma staan Ludwig van Beethovens 7 variaties op "Die Zauberflöte"; Robert Schumann's Fantasiestücke, Op. 73; Frédéric Chopin's Introduction en Polonaise brillante in C, Op. 3; 'Lerchengesang' (nr. 2) uit Johannes Brahms’ 4 Gesänge, Op. 70; en 'Largo' uit Chopin's Cellosonate in g, Op. 65. Dit programma werd opgenomen op 12 en 13 november 2020 in Genève, Zwitserland.

Eén van de eerste kerstgezangen die ooit werd opgeschreven is Pérotin de Grote’s Salvatoris Hodie. Deze prachtige 12e-eeuwse compositie, één van de eerste vierstemmige werken ooit, opent het sfeervolle kerstconcert van de Brussels Philharmonic, First Snow. Behalve ‘ars antiqua’ staat ook een uitvoering van twee eigentijdse melodieën op het programma van de hand van dirigent Bo Holten, die zich baseerde op teksten van de Ijslandse dichter Gunnar Gunnarsson (1889-1975). Enkele Poolse en Franse kerstliederen besluiten dit heerlijke kerstprogramma.

Geniet van deze sprankelende uitvoering van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski's beroemde Pianoconcert nr. 1 door de ongelooflijke Russische pianovirtuoos Daniil Trifonov. Bijgestaan door het Israel Philharmonic Orchestra onder leiding van Kent Nagano laat Trifonov eens te meer zien hoe koninklijk en ongelooflijk klassieke muziek kan zijn! Het concert begint met de Air uit J. S. Bachs Orkestsuite nr. 3 in D-groot. Ook op het programma staan Hector Berlioz' ouverture Le Corsaire en George Bizets Symfonie in C-groot. Dit programma werd opgenomen in het Charles Bronfman Auditorium in Tel Aviv in 2014.

Het ballet Giselle vertelt het verhaal van een boerenmeisje uit het Rijnland en speelt zich af in de middeleeuwen. De originele choreografie is van Jean Coralli en Jules Perrot, met muziek van Adolphe Adam. Giselle ging in première in het Théâtre de l'Académie Royale de Musique op 28 juni 1841. Giselle raakt verliefd op Albrecht, graaf van Silezië. De jachtopziener Hilarion, die zelf een oogje heeft op Giselle, waarschuwt haar nog om geen vreemden in vertrouwen te nemen, maar het meisje weigert te luisteren. Albrecht en Giselle dansen een liefdesduet, maar wanneer ze ontdekt dat Albrecht daadwerkelijk van adel is en zal trouwen met Bathilde, sterft Giselle aan een gebroken hart. Dit ballet is opgenomen in de Opéra National de Bordeaux in 2011 met sterdansers Oxana Kucheruk als Giselle en Igor Yebra als Albrecht. De choreografie is van Charles Jude.

Violist Kristog Barati en pianist Lucas Debarque bundelen de krachten in een duoconcert tijdens de 25-jarige jubileumedite van het Zwitserse Verbier Festival in 2018. Hoewel het de eerste keer is dat het tweetal gezamenlijk een concert verzorgt, weten ze perfect tot elkaar te komen in dit programma met romantische werken. Op het programma staan Brahms’ Vioolsonate Nr. 1, Op. 78 en César Francks Vioolsonate in A-groot. Barati legde de Brahmssonate al enkele jaren geleden vast op cd en Francks werk behoort tot de favorieten van Debargue. De virtuoze pianopartij is uitermate geschikt voor de kundige pianist en de fantasie uit het derde deel past bij zijn liefde voor improvisatie. De cyclische vorm en continue dialoog tussen de piano- en vioolpartij verenigen de twee musici en zorgen ervoor dat de emoties die de beide romantieke werken bevatten prachtig tot uiting komen.

René Pape is wellicht dé personificatie van een nieuwe generatie operazangers. Met een eigentijdse en ontspannen voorkomen is hij immer op zoek naar nieuwe uitdagingen. Ook gaat Pape ambitieuze experimenten niet uit de weg. In de film My Heart is Burning zien we Pape in verscheidene rollen waarin de indrukwekkende diversiteit van zijn stem naar voren komt en de vele facetten van zijn persoonlijkheid optimaal worden weergegeven. De documentaire is geregisseerd door Sibylle Muth.