TV-gids

In het Barockschloss in Rammenau speelt het Gewandhaus-Quartett Mozart's Strijkkwartet Nr. 14 in G, KV. 387. Het wordt ook wel het Lentekwartet genoemd en is geschreven door Mozart in 1782 in Wenen. Het is de eerste van de zes kwartetten die Mozart schreef ter ere van Joseph Haydn, die wordt gezien als de vader van het klassieke vorm van het strijkkwartet. Het Gewandhaus-Quartett bestaat uit Michael Erben (1ste viool), Conrad Suske (2e viool), Volker Metz (altviool), Jürnjakob Timm (cello) en Steffen Adelmann (contrabas).

Het toonaangevende Franse strijkkwartet Quatuor Ébène wijdde een opmerkelijk en ambitieus project aan de 250ste geboortedag van Ludwig van Beethoven (1770-1827): het viertal nam álle werken voor strijkkwartet van de grote componist op. Vijf jaar lang dompelden violisten Pierre Colombet en Gabriel Le Magadure, altvioliste Marie Chilemme, en cellist Raphaël Merlin zich onder in die 650 pagina’s bladmuziek, waar Beethoven drie decennia lang zijn creativiteit in uitte. Hun inspanningen culmineerden in de herfst van 2020 in de integrale uitvoering van deze werken tijdens zes indrukwekkende concerten in de Philharmonie de Paris. Quatuor Ébène verkende elk facet van Beethovens strijkkwartetrepertoire: van de jeugdige Opus 18 strijkkwartetten tot de kwartetten Rasumovsky, Harp, en Serioso (Opus 59, 74, en 95) uit zijn middenperiode, en ten slotte de diepgang van zijn late kwartetten (Opus 127 tot 135). In deze uitzending speelt Quatuor Ébène Beethovens Strijkkwartet nr. 2 in G majeur, Op. 18, nr. 2; Strijkkwartet nr. 16 in F majeur, Op. 135; en Strijkkwartet nr. 14 in cis-mineur, Op. 131. Dit concert werd opgenomen in de Philharmonie de Paris op 16 december 2020.

Léon Spierer leidt het Orquesta Sinfonica de Minería tijdens het Concerto de San Silvestre. Solist is sopraan Jéssika Arévalo. Het tweede en laatste deel van dit feestelijke concert, dat in dit programma aan bod komt, begint met het Adagio uit Joseph Haydns "Afscheidssymfonie" nr. 45 (Hob I:45) en komt ten einde met Antonin Dvořáks Symfonie nr. 8, Op. 88. Deze symfonie werd voltooid in 1889 en beleefde in 1890 de première. In tegenstelling tot Dvořáks andere composities uit deze periode is de muziek vrolijk en optimistisch.

Pianist Jaeden Izik-Dzurko (Canada, 1999) speelt Johannes Brahms’ Pianoconcert nr. 2 in Bes-groot, Op. 83, tijdens de finale van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Izik-Dzurko wordt begeleid door het Orchestre symphonique de Montréal onder leiding van Xian Zhang. Deze uitvoering werd opgenomen in het Maison symphonique de Montréal.

Stingray Brava reist de aarde rond op zoek naar de geheimen van 's werelds beroemdste operahuizen. Reis in deze aflevering mee naar Frankrijk en ontdek alle wetenswaardigheden over de Opéra de Lyon in Lyon! Zodra het reuzenrad z'n hoogste punt bereikt, valt het oog van de bezoekers direct op het gebogen dak op van de Opéra. Dit is het werk van architect Jean Nouvel (1945), die een cilindrische constructie van glas en staal ontwierp bovenop de classicistische gevel van het oude operagebouw. Deze vereniging van contrasterende elementen symboliseert het snijvlak tussen traditie en innovatie: moderne opera, zoals we die in onze huidige cultuur beleven. Deze documentaire beschrijft hoe dit operahuis, dat internationaal geroemd wordt als architecturaal hoogstandje, een artistieke transformatie heeft doormaakt tot één van de belangrijkste podia van Europa — en hoe het de harten van de Lyonezen wist te veroveren met z’n uitgekiende repertoirekeuze. Een cruciale succesfactor voor deze culturele balanceeract is de samenwerking die dit operahuis aanging met andere operahuizen. De initiatiefnemers wilden een centrum voor de uitvoerende kunsten realiseren met jonge zangers onder leiding van regisseurs en dirigenten als Peter Stein en William Christie. Ook het ballet komt ruim aan bod – dit genre wordt in Frankrijk op handen gedragen. Bovenin het nieuwe dak bevindt zich de misschien wel mooiste balletzaal ter wereld. De equipe van dertig balletdansers repeteert nieuwe choreografieën met uitzicht op het historische stadscentrum van Lyon.

Tijdens een concert vanuit de kerk van Verbier bundelen de Griekse violist Leonidas Kavakos en de Chinese pianiste Yuja Wang de krachten in interpretaties van vioolsonates van Johannes Brahms. Kavakos werd in 1985 in één klap wereldberoemd door op 18-jarige leeftijd de eerste prijs te winnen tijdens het prestigieuze Sibeliusconcours. Samen met Yuja Wang, een van de populairste pianisten van deze tijd, vormt hij een meesterlijk kamermuziekduo. Op het programma staan Brahms' ‘Regensonate’ Op. 78, ‘Thunersonate’ Op. 100 en de laatste vioolsonate, Op. 108.

De philharmonie zuidnederland duikt in de bespiegelende klankwereld van de Amerikaanse componist Richard Danielpour (1956). In zijn meeslepende liedcyclus Elegies (1997) slaan oorlogsbrieven van een gesneuvelde vader aan zijn nog ongeboren dochter bruggen in de tijd. Topzangsolisten als de Nederlandse bariton Thomas Oliemans en de Russische mezzosopraan Marina Prudenskaja mogen stralen. Het orkest staat onder leiding van Hartmut Haenchen. Opgenomen in het Muziekgebouw te Eindhoven in 2019.

Op het Reate Festival van 2017 in Rieti stonden twee korte opera’s van Nino Rota (1911-1970) op het programma. Rota staat voornamelijk bekend als filmcomponist en zijn lange samenwerking met iconische regisseurs als Federico Fellini, Francis Ford Coppola en Luchino Visconti. Toch componeerde het wonderkind Rota vanaf zeer jonge leeftijd al kerkmuziek en enkele opera’s. Gezegend met een grote creativiteit, verbeeldingsvermogen en artistieke vrijheid, wist Rota zijn unieke eigen stijl te ontwikkelen waarin hij de grote Italiaanse operatraditie van Rossini, Puccini en Verdi wist te combineren met moderne 20e-eeuwse muziek, waardoor hij zichzelf onderscheidde van zijn generatiegenoten. Het werk I due timidi werd als radio-opera uitgezonden door de RAI in 1950 en werd in 1952 voor het eerst in Londen uitgevoerd. Het libretto is gebaseerd op de tekst van de Italiaanse scenarioschrijfster Susi Cecchie D’Amico. Ondanks dat de gebruikelijke gelukkige afloop ontbreekt, zorgen het snelle ritme van de muzikale actie en de jonge zangers voor een vermakelijke uitvoering. Het Reate Festivalorkest staat onder muzikale leiding van Gabrielle Bonolis. Solisten zijn Giorgio Celenza, Sabrina Cortese, Daniele Adriani, Chiara Osella, Antonio Sapio, Mariangela De Vita, Giacomo Nanni, Lucia Filaci, Maria Rita Combattelli en Siri Kval Ødegård.

Het Valerius Ensemble, bestaande uit Jorge Gaona Ros (klarinet), Ksenia Kouzmenko (piano) en René Geesing (cello) speelt het Klarinettrio, Op. 3. van Von Zemlinsky. Opgenomen in het Muziekcentrum Enschede op 18 februari 2018. Von Zemlinksy (1871-1942) werd in Wenen geboren als zoon van een Slowaakse vader en een moeder uit Sarajevo. Zijn kamermuziekwerken werden veelal in de Wiener Tonkünsterverein uitgevoerd. Na de première van een van zijn vroege strijkkwartetten bekritiseerde Brahms de harmonieën en tonale inconsistentie van het werk, waarna Von Zemlinsky Brahms’ kritiek ter harte nam en het klarinettrio componeerde. In zowel de vorm en inhoud van het werk zijn duidelijk de invloeden van Brahms terug te zien.

In de 14de eeuw had het Bourgondische vorstenhuis Brugge tot zijn residentie gemaakt. De stad werd een trekpleister voor kunstenaars. Het Gruuthuse-handschrift, de oudste verzameling Middelnederlandse liederen, verklankt het bruisende karakter van wereldstad Brugge. ClubMediéval plaats deze liederen naast Oswald von Wolkenstein en Machaut.

De wereldtournee die de Berliner Philharmoniker en chefdirigent Sir Simon Rattle in 2010 ondernamen culmineerde in een optreden in Singapore. Het orkest, volgens velen het beste orkest ter wereld, trakteert het publiek op een uitvoering van Gustav Mahlers Symfonie Nr. 1: een unieke, adembenemende ervaring in het spectaculaire Esplanade - Theatres on the Bay te Singapore. Mahlers eerste symfonie, die de bijnaam De Reus meekreeg, neemt het publiek mee in één grote symfonische wereld van geluid. Het orkest lijkt tot leven te komen; muzikale structuren raken vermengd tot een punt waarop de muziek tastbaar lijkt te worden. Verder staan ook de Symfonische Dansen van Sergej Rachmaninov op het programma.

Mezzosopraan Magdalena Kožená laat niet alleen de ‘hemelse geneugten’ weerklinken in het laatste deel van Gustav Mahlers Symfonie Nr. 4: eerder in het concert wijdt ze zichzelf aan de engelachtige schoonheid en intieme eenvoud van Mahlers Rückert Lieder. Vrijwel alle liederen die Mahler vóór 1900 componeerde baseerde hij op teksten uit Des Knaben Wunderhorn, een collectie volksgedichten uitgegeven door Clemens Brentano en Achim von Arnim. Later richtte Mahler zich op het werk van één dichter, de Frankische orientalist en vertaler Friedrich Rückert. Mahler gaf toe dat diens gedichten hem zo diep raakten dat het voelde alsof hij ze zelf had geschreven. In het laatste Lied, Ich bin der Welt abhanden gekommen, citeert hij een frase uit het Adagio van zijn Symfonie Nr. 4. Toen men hem vroeg wat dat wilde zeggen, legde hij uit dat dit citaat hemzelf belichaamde.

Armagh is een van de oudste steden van Ierland en de plaats waar de heilige St. Patrick besloot zijn eerste stenen kerk te bouwen. Nergens in de wereld is de connectie met St. Patrick zo betekenisvol als in deze stad en de omliggende regio waar St. Patrick zich vestigde. Dit concertprogramma voert de kijkers naar locaties die het meest met St. Patrick geassocieërd worden en vormt een overzicht van hoogtepunten van het jaarlijkse concert dat plaatsvindt in de kathedraal die zijn naam draagt. Componist en dirigent John Anderson is de muzikaal leider van dit feestelijke eerbetoon aan de Ierse heilige. Een scala aan koren vanuit heel het land bundelen de krachten in een prachtige kathedrale setting. Opgenomen op 9 maart 2019.

Het Valerius Ensemble, bestaande uit Robert Windak (viool), Michael Rein (viool), Eva Šušlíková (altviool), Judith Chapman (cello) en Ingo Lulofs (piano) verzorgde op 15 april 2018 een concertprogramma in Muziekcentrum Enschede. Op het programma staan het Allegro Moderato uit Glières Strijkkwartet Nr. 2 en het Scherzo, Intermezzo en de Finale uit Sjostakovitsjs Pianokwintet, Op. 57. Het werk is een van Sjostakovitsjs populairste kamermuziekwerken en werd een jaar na de première in 1941 bekroond met de Stalin Prize.

Pianist Arisa Onoda (Japan, 1996) treedt op met het CMIM ensemble, bestaande uit drie strijkers van het Symfonieorkest van Montreal, in een uitvoering van het eerste deel, Allegro molto moderato, van Gabriel Faurés Pianokwartet nr. 1 in c-klein, Op. 15. Dit optreden vond plaats in de kamermuziekronde van het uit twee delen bestaande halve finale van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.

Sinds 1991 speelt de Berliner Philharmoniker ieder jaar een Europaconcert in een verschillende Europese stad, ter herdenking van de oprichting van het orkest op 1 mei 1882. In deze uitzending ziet u het Europaconcert van 1999, opgenomen in de Mariakerk in het Poolse Krakau, waar Bernard Haitink de Berliner Philharmoniker dirigeert met als solisten Christine Schäfer (sopraan) en Emanuel Ax (piano). Op het programma: Wolfgang Amadeus Mozarts Exsultate, jubilate, K. 165, en Et incarnatus est uit Mis in c mineur, K. 427.

'La Bayadère' is een ballet in drie aktes van de Franse choreograaf Marius Petipa. 'La Bayadère' speelt zich af in het India van de negentiende eeuw en vertelt het treurige liefdesverhaal van de edele krijger Solor en zijn Nikaja, een tempeldanseres of 'bayadère', die is vergiftigd foor haar rivale, Gamzatti. Dit ballet bevat één van de meest bejubelde scenes uit het klassieke balletrepertoire: 'Het Rijk der Schimmen'. In deze iconische scene droomt Solor, onder de invloed van opium, van een hereniging met zijn geliefde Nikaja. Deze productie van het ballet betreft de herziene choreografie van Vladimir Ponomarjov en Vakthang Chabukiani uit 1941, en bevat ook dansen van Konstantin Sergeyev en Nikolai Zoebkovskiy. De muziek van dit ballet werd geschreven door Ludwig Minkus en wordt uitgevoerd door het Mariinski Orkest onder leiding van Boris Gruzin. Onder de dansers zijn Viktoria Tereshkina, Anastasia Matvienko, Vladimir Shklyarov en Vladimir Ponomarev. Deze uitvoering werd opgenomen in juli 2014 in het Mariinskitheater in Sint-Petersburg, Rusland.

Franz Welser-Möst dirigeert het Cleveland Orchestra in een concertprogramma met werken van Johannes Brahms (1833-1897). Het concert opent met de Akademische Festouvertüre, Op. 80. Brahms componeerde het werk ter ere van de Universiteit van Breslau, waar de componist een eredoctoraat ontving in de filosofie. Na deze ouverture volgt Brahms' Vioolconcert in D, Op. 77. Soliste is de vermaarde Duitse violiste Julia Fischer (1983). Brahms componeerde het werk speciaal voo vioolvirtuoos Joseph Joachim, die het schaarde onder de 'vier grote Duitse vioolconcerten', naast die van Beethoven, Bruch en Mendelssohn. Dit concert is opgenomen in de Severance Hall te Cleveland, VS in 2014.

Sopraan Vassia Alati (Nederland/Griekenland, 1992) en pianist Yuto Kiguchi (Japan, 1989) vertolken ‘C’est l’extase langoureuse’ uit Claude Debussy’s Arriettes oubliées, L. 63, en ‘Fantoches’ uit Debussy’s Fêtes galantes, L. 86; Bart Vismans Het goud van Vermeer; ‘Lerchengesang’ uit Johannes Brahms’ Vier Gesänge, Op. 70; Franz Schubert’s Gruppe aus dem Tartarus, Op. 24, nr. 1, D. 583; ‘Now the leaves are falling fast’ uit Benjamin Britten’s On this island, Op. 11; en ‘I gria zoi’ (Het oude leven) uit Manolis Kalomiris’s Mayovotana (Magische kruiden), tijdens de halve finales van het Internationaal Vocalisten Concours 2021 – Lied Duo. Dit optreden werd opgenomen in Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch.