TV-gids

Op briljante wijze portretteert Puccini de breekbaarheid van een verliefde geisha, die door haar naïviteit gelooft dat haar liefde voor een Noord-Amerikaanse marineofficier wederzijds is. De partituur van de opera bevat geharmoniseerde traditionele Japanse volksmelodieën. Ondanks dat Madama Butterfly niet goed werd ontvangen tijdens de eerste uitvoering in Milaan in 1904, bleef Puccini vastbesloten om van het werk een succes te maken. Zelf bestempelde de componist Madama Butterfly namelijk als zijn meest expressieve en meest innige werk. In deze productie, opgenomen in het Teatro Real te Madrid in 2017, verplaatst regisseur Mario Gas de opera naar een filmstudio in de jaren ’30. Het ontroerende verhaal wordt verteld vanuit drie simultane perspectieven: de opera, de film die van de opera gemaakt wordt en een zwart-wit projectie op het grote scherm. Het orkest en koor van het Teatro Real staan onder muzikale leiding van Marco Armiliato. Solisten zijn Enkelejda Shkosa, Jorge de León, Angel Odena, Francisco Vas, Tomeu Bibilioni en Fernando Radó.

Claudio Abbado (1933-2014) dirigeert het Gustav Mahler Jugendorchester (GMJO) in een uitvoering van Mahler's Symfonie Nr. 4 en Schönergs Pelléas und Mélisande, Op. 5. De karakters uit het gelijknamige toneelstuk krijgen in dit werk een eigen muzikaal thema. Met deze compositie voor groot orkest wilde Schönberg zijn collega's Wagner en Richard Strauss. Het werk bevat nog geen atonaliteit of serialisme, maar is eerder laat-romantisch van aard. Het GMJO werd op initiatief van Abbado opgericht in Wenen in 1986. Door de hoge artistieke kwaleit en hun internationale succes hebben al vele grote dirigenten en solisten samengewerkt met het jeugdorkest. Dit concert is opgenomen in de Musikverein te Wenen in 2006. Soliste is de Duitse sopraan Juliane Banse (1969).

Dat Franz Schuberts liederencyclus ‘Winterreise’ een meesterwerk is, bewijst het aantal boeken en opnames van en over dit werk alleen al. De centrale vraag die specialisten vaak oproepen bij dit werk is of het überhaupt wel een liederencyclus is. De 24 liederen waaruit de cyclus bestaat, met teksten van dichter Wilhelm Müller werden in twee verschillende lichtingen gepubliceerd: een in februari 1827 en een in oktober van hetzelfde jaar. Het verhaal lijkt vrij simpel: een jongeman wordt afgewezen en daarna midden in de winter op een doelloze reis gaat. De sfeer van de liederen is echter zwaar en mistroostig.

Marin Alsop dirigeert het Britten-Pears Orchestra in een uitvoering van Maurice Ravel’s ‘Ma mère l'Oye’ (Moeder Gans). Deze uitvoering is opgenomen in de Snape Maltings Concert Hall te Snape Bridge, Verenigd Koninkrijk in 2017. De vijfdelige orkestsuite is origineel geschreven als pianowerk voor vier handen in 1910. Ravel componeerde het werk speciaal voor de twee jonge kinderen van zijn goede vriend, de Poolse beeldhouwer Gobeski.

In de Bartholomeuskerk in het Duitse Dornheim, waar componist Johann Sebastian Bach met zijn eerste vrouw Maria Barbara trouwde, speelt de bekende Nederlandse cellist Anner Bijlsma diens Cellosuite nr. 5 in c-klein, BWV 1011. Waarschijnlijk schreef Bach deze verzameling van Zes suites voor onbegeleide cello in de jaren 1717-1723. Zijn cellosuites vormen een essentieel deel van het cellorepertoire, waarin de talrijke polyfone mogelijkheden van het instrument effectief worden benut. Zoals te doen gebruikelijk bij suites uit de Barok is elk onderdeel gebaseerd op traditionele hofdansen. Bachs Suite nr. 5 begint met een prelude, en wordt gevolgd door een allemande, een courante, een sarabande, twee gavottes, en tenslotte een gigue.

De Venezolaanse pianiste Gabiela Montero doet haar bijnaam ‘Koningin van de improvisatie’ eer aan tijdens dit concert. Dankzij haar interpretaties en haar unieke improvisatietalent heeft ze in een snel tempo bekendheid en fans over de hele wereld gekregen. De pianiste nodigt het publiek vaak uit tijdens haar optredens om met melodieën en verzoeknummers te komen, zodat een concert een kwestie van geven en nemen wordt. Tijdens deze opname presenteert ze een mix van eigentijdse composities en de klassieke meesterwerken.

Sergej Rachmaninov was de eerste die opstond om de uitvoering van zijn Pianoconcert Nr. 3 door de legendarische pianist Vladimir Horowitz's (1903-1989) te prijzen. Rachmaninov hoorde Horowitz het werk spelen in 1928, toen de in Kiev geboren Horowitz net in New York was aangekomen. Rachmaninov zei hierover: "Hij slikte het in één keer door." Vijftig jaar later, op 24 september 1978, liet Horowitz zijn publiek eens te meer versteld staan met zijn interpretatie van dit monumentale werk. Bijgestaan door de New York Philharmonic onder leiding van Zubin Mehta gaf hij een bijzondere uitvoering van dit werk als onderdeel van de viering van de vijftigste verjaardag van zijn Amerikaanse debuut. Zijn onvergetelijke vertolking - de laatste keer dat Horowitz zich aan dit pianoconcert zou wagen - werd door de hele VS uitgezonden op radio en televisie. Deze compositie, die pianisten die dit technisch monsterlijk uitdagende stuk aandurven eerbiedig "Rach 3" noemen, wordt wereldwijd geliefd en bewonderd.

Francesco Granata (Italië, 1998) voert Franz Liszt’s arrangement van Ludwig van Beethovens Adelaide, Op. 46, S. 466, Allegro energico, Spring Thaw, en Off-beat Waltz uit John Burge’s Twenty-Four Preludes, en Frédéric Chopin’s 24 Preludes, Op. 28 uit, tijdens de finales van de Piano-editie 2021 van het Concours musical international de Montréal (CMIM). Dit recital werd opgenomen in Sala Grande van Teatro Dal Verme in Milaan, Italië.

Kijk naar ‘Discovering Masterpieces’: uw gids in woord en beeld bij de grote meesterwerken van de klassieke muziek! De reeks bestaat uit 20 documentaires van een half uur elk, waarin 20 klassieke meesterwerken centraal staan: gerenommeerde experts, beroemde solisten en wereldberoemde dirigenten nemen u mee op een reis door de geschiedenis, terug naar de tijd waarin het meesterwerk gecomponeerd werd. Vandaag staat Bela Bartoks ‘Concert voor Orkest’ centraal. Dit werk is één van de meest uitgevoerde werken van de 20e eeuw. Pierre Boulez legt aan de hand van muziekfragmenten uit hoe hij dit werk interpreteerde toen hij het uitvoerde met de Berliner Philharmoniker. Ook legt hij uit waarom het werk zo’n interessante plaats inneemd in het leven van Bartok.

Het toonaangevende Franse strijkkwartet Quatuor Ébène wijdde een opmerkelijk en ambitieus project aan de 250ste geboortedag van Ludwig van Beethoven (1770-1827): het viertal nam álle werken voor strijkkwartet van de grote componist op. Vijf jaar lang dompelden violisten Pierre Colombet en Gabriel Le Magadure, altvioliste Marie Chilemme, en cellist Raphaël Merlin zich onder in die 650 pagina’s bladmuziek, waar Beethoven drie decennia lang zijn creativiteit in uitte. Hun inspanningen culmineerden in de herfst van 2020 in de integrale uitvoering van deze werken tijdens zes indrukwekkende concerten in de Philharmonie de Paris. Quatuor Ébène verkende elk facet van Beethovens strijkkwartetrepertoire: van de jeugdige Opus 18 strijkkwartetten tot de kwartetten Rasumovsky, Harp, en Serioso (Opus 59, 74, en 95) uit zijn middenperiode, en ten slotte de diepgang van zijn late kwartetten (Opus 127 tot 135). In deze uitzending speelt Quatuor Ébène Beethovens Strijkkwartet nr. 6 in Bes, Op. 18 nr. 6; en Strijkkwartet nr. 15 in a, Op. 132. Deze concertuitvoering werd op 24 november 2020 opgenomen in de Philharmonie de Paris.

Als onderdeel van hun nieuwe samenwerking met componist Philip Glass, die bekend staat om zijn repetitieve minimalistische composities, spelen de Franse zussen Katia en Marielle Labèque de Europese première van Glass’ Concert voor twee piano’s met de Orchestre de Paris. Het programma wordt vervolgd met de Vijfde Symfonie van Dimitri Sjostakovitsj (1906-1976) onder leiding van Jaap van Zweden, de huidige dirigent van het New York Philharmonic.

De Italiaanse componist Claudio Monteverdi (1567-1643) componeerde in een halve eeuw negen boeken met madrigalen, waarmee hij bijdroeg aan de transformatie van het genre. De polyfone, a capella madrigalen van de late renaissance maakten plaats voor de 'concertato' madrigalen van de vroege barok, waarbij de focus verschoof naar het vermogen van muziek om emoties uit een tekst tot uitdrukking te brengen. In 2011 begonnen de Britse tenor Paul Agnew en het gerenommeerde barokensemble Les Arts Florissants met opnames van Monteverdi’s eerste acht boeken met madrigalen. In deze uitzending gaat Agnew Les Arts Florissants voor in de madrigalen van Boek I. Boek I verscheen op nieuwjaarsdag 1587 en bestaat uit zeventien vijfstemmige madrigalen. Deze uitvoering werd opgenomen in de Cité de la musique in Parijs, Frankrijk, in 2011.

Quarteto Radamés Gnattali speelt Heitor Villa-Lobos' Strijkkwartet nr. 16 in het Palácio das Laranjeiras in Rio de Janiero in Brazilië. Dit ensemble werd opgericht in 2006 en bestaat uit Carla Rincón en Francisco Roa (violen), Fernando Thebaldi (altviool), en Hugo Pilger (cello). Het kwartet, dat zich specialiseert Braziliaanse muziek, is zeer actief in de muziekeducatie. Hun opname van de complete strijkkwartetten van Villa-Lobos is een grote verdienste en werd met enthousiasme onthaald door de internationale muziekpers. Op Villa-Lobos' Bachianas brasileiras na wordt het werk van de Braziliaanse componist voornamelijk in Latijns-Amerika uitgevoerd. Villa-Lobos wordt in zijn geboorteland op handen gedragen als componist, dirigent en docent. Hij heeft opera's, symfonieën, concerten, pianowerken, koormuziek en zeventien strijkkwartetten op zijn naam.

Een topzangeres, vier vingervlugge rasmuzikanten, de monumentale Buxheimer Codex en een flinke dosis eigenzinnigheid: het recept voor een fijn concert. Tasto Solo behoort tot de elite van het betere toetsenwerk. Dit bekroonde programma bundelt chansons en ballades van Dufay, Binchois, Ciconia en tijdgenoten. De hoofdrol speelt een eschiquier waarvan de snaren met hamers worden aangeslagen.

De editie van het Europakonzert van 2011 vond plaats in het Teatro Real te Madrid. De Berliner Philharmoniker staat onder leiding van Sir Simon Rattle. Op het programma staan onder meer Joaquín Rodrigo's Concierto de Aranjuez, Emmanuel Chabriers España en Sergeij Rachmaninoffs Symfonie Nr. 2. Solist is flamencogitarist Juan Manuel Cañizares, wiens techniek, veelzijdigheid en sensitiviteit hem tot een van de meest geliefde gitaristen van de afgelopen decennia maken.

Het jaarlijkse Europakonzert van de wereldberoemde Berliner Philharmoniker vond in 2001 wel op een hele bijzondere locatie plaats: de Hagia Irene in Istanboel. Deze Byzantijnse kerk is de oudste kerk van de stad en heeft haar oorsprong in de 4e eeuw. Op het programma staat Hector Berlioz’ Symphonie fantastique, Op. 14, uitgevoerd door de Berliner Philharmoniker onder leiding van maestro Mariss Jansons.

Misha Fomin voerde in november 2020 romantische pianowerken uit in Concertgebouw Amsterdam. Zijn recital ging van start met Ludwig van Beethovens Pianosonate nr. 10, op. 14/2, en sonate nr. 15, op. 28 'Pastorale'. Het concert ging verder met een uitvoering van Frédéric Chopins Nocturne op. 9/1, Etude op. 25/7, en Johannes Brahms' technisch veeleisende 'Variaties op een Thema van Paganini', op. 35 (Boek II). Als toegift keerde Fomin terug voor Chopin/Liszt's Chant Polonais nr. 5 'Meine Freunden'.

Bariton Matthias Goerne werkt samen met violist Vilde Frang, cellist Nicolas Altstaedt, fluitist Stathis Karapanos en klavecinist Michaela Hasselt in dit programma met muziek van J. S. Bach. Hij zingt diverse baritonaria’s uit Bachs mooiste cantates, maar er is ook ruimte voor solostukken en duetten. Op het programma staan de Sonate nr. 3 in C-groot voor solo viool, BWV 1005; de aria’s ‘Hier, in meines Vaters Stätte’, BWV 32 en ‘Die Welt mit allen Königreichen’, BWV 59; de Suite nr. 5 in c-klein voor solo cello, BWV 1011; ‘Wenn Trost und Hülf ermangeln muß’, BWV 117; ‘Ja, ja, ich halte Jesum fest’, BWV 157; Invention nr. 7 in e-klein, BWV 778; Invention in A-groot, BWV 783; en ‘Welt ade, ich bin dein müde’, BWV 158. Deze uitvoering is opgenomen in Sint-Mariakerk in het Duitse Wittenberg.

Deze Sonate voor Viool en Klavecimbel Nr. 1 BWV 1014 is de eerste van de sonates die Johann Sebastian Bach voor 1725 componeerde, waarschijnlijk toen hij werkzaam was als Kapellmeister in Köthen. Er wordt aangenomen dat hij de sonates voor Prins Leopold schreef en later de werken voor eigen gebruik in Leipzig aanpaste. Misschien is het hierdoor dat de werken goed speelbaar zijn voor amateurs, maar alle sonates bevatten genoeg finesse om een uitdaging te zijn voor professionele musici. De verschillende werken zijn als set bedoeld, net zoals de Brandenburgse concerten.

Met deze spetterende ijsdansproductie weten de Imperial Ice Stars zowel het publiek als tv-kijkers vanover de hele wereld met hun kunsten te betoveren. Deze uitvoering van Tsjaikovski’s Het Zwanenmeer (‘Swan Lake on Ice’) maakte onderdeel uit van de wereldtournee van 2006 en is opgenomen tijdens een liveshow vanuit Sydney, Australië. Tony Mercers uitmuntende regie, de spectaculaire setting, prachtige kostuums en lichtontwerp dragen alle bij aan een zeer bijzondere productie. De cast van 26 dansers, waaronder solisten Vadim Yarkov en Olga Sharutenko, wordt begeleid door het Manchester Symphony Orchestra onder leiding van Tim A. Duncan.