TV-gids

Pianist Deszö Ránki is de solist in Mozarts Pianoconcert Nr. 17, KV 453. Het English Chamber Orchestra staat onder leiding van Jeffrey Tate. Het concert is opgenomen in het keizerlijk paleis Schloss Schönbrunn in Wenen.

Het toonaangevende Franse strijkkwartet Quatuor Ébène wijdde een opmerkelijk en ambitieus project aan de 250ste geboortedag van Ludwig van Beethoven (1770-1827): het viertal nam álle werken voor strijkkwartet van de grote componist op. Vijf jaar lang dompelden violisten Pierre Colombet en Gabriel Le Magadure, altvioliste Marie Chilemme, en cellist Raphaël Merlin zich onder in die 650 pagina’s bladmuziek, waar Beethoven drie decennia lang zijn creativiteit in uitte. Hun inspanningen culmineerden in de herfst van 2020 in de integrale uitvoering van deze werken tijdens zes indrukwekkende concerten in de Philharmonie de Paris. Quatuor Ébène verkende elk facet van Beethovens strijkkwartetrepertoire: van de jeugdige Opus 18 strijkkwartetten tot de kwartetten Rasumovsky, Harp, en Serioso (Opus 59, 74, en 95) uit zijn middenperiode, en ten slotte de diepgang van zijn late kwartetten (Opus 127 tot 135). In deze uitzending speelt Quatuor Ébène Beethovens Strijkkwartet nr. 2 in G majeur, Op. 18, nr. 2; Strijkkwartet nr. 16 in F majeur, Op. 135; en Strijkkwartet nr. 14 in cis-mineur, Op. 131. Dit concert werd opgenomen in de Philharmonie de Paris op 16 december 2020.

Componist en dirigent John Anderson presenteert een feestelijk muziekevenement ter ere van St. Patrick (Patricius). Koren vanuit heel Ierland bundelen de krachten samen in een uniek concert dat in 2018 plaatsvond in de prachtige St. Patrick RC Cathedral. Nergens heeft de herdenking aan St. Patrick zoveel betekenis als in het Noord-Ierse Armagh, waar St. Patrick zijn eerste stenen kerk bouwde. Van Armagh tot het dorp Downpatrick loopt een pelgrimspad langs vele bezichtigingen die onlosmakelijk verbonden zijn met het leven van St. Patrick. In de kerk die zijn naam draagt worden de kijkers middels religieuze alsook seculiere liederen meegenomen op een reis door de woonplaats van de Ierse bisschop. Naast beelden vanuit de kathedraal worden ook de landschappen van Armagh en oostelijk Ierland getoond.

Pianist Yungyung Guo (Hongkong SAR, 2003) vertolkt Wolfgang Amadeus Mozarts Andante in F majeur voor mechanisch orgel, K. 616; Etude nr. 3 en nr. 2 uit Béla Bartók's Drie Etudes, Op. 18; en César Franck's Prélude, Choral et Fugue tijdens de eerste ronde van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.

We leven in een ,,renaissance van de piano”, zoals de New York Times het onlangs omschreef. Met virtuoos spel en originele repertoirekeuzes brengt een jonge generatie pianisten het instrument opnieuw tot leven. Ze vullen de standaard klassieke meesterwerken aan met minder gespeeld werk en ontdekken onbekende componisten. De serie Legato laat het publiek kennismaken met de meest fascinerende muzikanten van deze nieuwe generatie – met hun speelstijl, werkwijze en persoonlijke eigenaardigheden. Iedere aflevering zoomt in op één pianist en één onderdeel van het vak. Samen geven de portretten een inzichtelijk totaalbeeld van de huidige staat van de klassieke pianokunst. Marc-André Hamelin uit Canada staat bekend om zijn muzikale virtuositeit en verfijnde pianotechnieken. In de New York Times werd een van zijn optredens zelfs geprezen als ,,de ultieme perfectie”.

Het muzikale collectief Les Dissonances werd in 2004 opgericht door violist David Grimal. Het ensemble werkt zonder dirigent en is samengesteld uit musici uit de best aangeschreven Europese orkesten, internationale solisten, en jong talent. In dit programma speelt Les Dissonances Johannes Brahms’ Symfonie nr. 1 in c-klein, Op. 68. Voor Brahms was duidelijk dat hij een symfonie moest schrijven die zou aansluiten op de nieuwe standaard die Ludwig van Beethoven had ingesteld. Het kostte hem zeker 14 jaar, voor hij in 1876 eindelijk zijn Symfonie nr. 1 voltooid achtte. Brahms’ symfonie werd geprezen als ‘de tiende van Beethoven’: een waardig vervolg op Beethovens Negende Symfonie. Brahms’ werk bevat verscheidene verwijzingen naar Beethoven. Het hoofdthema van het vierde deel – eerst gespeeld door de strijkers – doet denken aan de ‘Ode an die Freude’ uit de finale van Beethovens Negende Symfonie. Deze uitvoering werd in 2014 opgenomen in de Philharmonie de Paris in Frankrijk.

Daniel Harding leidt het Orkest en Koor van het Maggio Musicale Fiorentino en vier vocale solisten in een magnifieke uitvoering van Wolfgang Amadeus Mozarts Requiem in d mineur, K. 626. De solisten zijn sopraan Christiane Karg, mezzosopraan Sara Mingardo, tenor Matthew Swensen en bas Gianluca Buratto. De Oostenrijkse graaf Walsegg gaf Mozart in juli 1791 de opdracht een Requiem te componeren ter nagedachtenis aan zijn overleden vrouw Anna. Op dat moment was Mozart druk bezig met zijn opera's La clemenza di Tito en De Toverfluit. Toen hij in de herfst van datzelfde jaar aan het Requiem begon, ging zijn gezondheid ernstig achteruit. Mozart overleed in december 1791 en liet het Requiem onvoltooid achter. Zijn leerling Franz Xaver Süssmayr voltooide Mozarts zwanenzang in de vorm die we vandaag kennen, op basis van Mozarts schetsen en mondelinge aanwijzingen. Deze uitvoering werd in 2021 opgenomen in het Teatro del Maggio Musicale Fiorentino in de Italiaanse stad Florence.

De gevierde Duitse violist Isabelle Faust speelt J. S. Bachs Partita nr. 2 in d-klein (BWV 1004). Dit werk behoort tot de beroemde collectie Sonates en Partita’s voor viool solo (BWV 1001-1006). Partita nr. 2 bestaat uit vier dansen, met tot besluit de beroemde Chaconne, een monumentaal werk binnen het vioolrepertoire. In deze chaconne werkt Bach een reeks variaties op een thema uit, waarin hij allerlei complexe harmonische mogelijkheden verkent. Deze uitvoering uit 2020 werd opgenomen in de Thomaskirche in het Duitse Leipzig.

Piepjong maar al veelvuldig gelauwerd: Cristiano Gaudio is een klavecinist om de komende jaren in de gaten te houden. Op een eerste kennismaking hoeft u niet langer te wachten: wij strikten dit supertalent voor een klavecimbelrecital met toccata’s en sonates van Alessandro Scarlatti en Francesco Durante – de primo maestro van het Conservatorio dei Poveri di Gesù Cristo.

Pierre Boulez (1925-2016) geldt als één van de belangrijkste figuren van de hedendaagse muziek. In dit optreden van het Gustav Mahler Jeugdorkest illustreert Boulez zijn meesterlijke begrip van de twintigste-eeuwse muziek. Hij volgt de revolutionaire harmonische ontwikkeling van het muzikale modernisme in drie modern-klassieke sleutelwerken: Richard Wagners Prelude Tristan und Isolde (1859), Arnold Schönbergs Pelléas en Mélisande (1903) en Alban Bergs Vioolconcert (1935). Het Gustav Mahler Jeugdorkest werd in 1986 opgericht op initiatief van dirigent Claudio Abbado (1933-2014). Het bestaat uit musici tot 26 jaar uit heel Europa. De solist in Bergs Vioolconcert is Akiko Suwanai, de jongste winnaar (1990) uit de geschiedenis van de Internationale Tsjaikovskiwedstrijd te Moskou.

‘Messiah’ vertelt het levensverhaal van Christus. Een verhaal vol passie, vuur en goddelijke opoffering. Het is het bekendste werk van Georg Friedrich Händel. De componist schreef het Engelstalige oratorium in 1741 in een tijdsbestek van slechts drie weken. Vanaf de première in 1742 in Dublin is dit werk met als grote hit het ‘Hallelujah’ nog altijd immens populair. Deze uitvoering van Händels Messiah door het Nederlandse ensemble Ribatutta Music staat onder leiding van dirigent Dick Duijst en is opgenomen in de Grote Kerk in Ermelo. Solisten zijn Elvire Beekhuizen (sopraan), Rosina Fabius (alt), Oscar Verhaar (countertenor) Satriya Krisna (tenor) en Hans Voschezang (bas). Ribattuta Musica is een professioneel ensemble in een authentieke en kleine bezetting.

Beethovens laatste drie pianosonates (Op. 109, 110 en 111) verkennen de intieme doolhoven van de menselijke ziel. Toen Beethoven de werken schreef was hij door zijn doofheid al een tijd in zichzelf gekeerd. Dit had een grote invloed op zijn relatie met anderen en zijn contact met de buitenwereld. Dit psychologische raamwerk wordt verkend door regisseur Mariano Nante, die pianist Alexandre Tharaud plaatst in een film die lijkt geïnspireerd te zijn door het werk van de Russische filmregisseur Tarkovski. De film is opgenomen in verlaten kastelen en roept het gevoel van eenzaamheid en zelfreflectie op die een innerlijke reis vormen middels beeld en muziek.

Quarteto Radamés Gnattali speelt Heitor Villa-Lobos' Strijkkwartet nr. 9 in het Theatro Municipal in Rio de Janiero in Brazilië. Dit ensemble werd opgericht in 2006 en bestaat uit Carla Rincón en Francisco Roa (violen), Fernando Thebaldi (altviool), en Hugo Pilger (cello). Het kwartet, dat zich specialiseert Braziliaanse muziek, is zeer actief in de muziekeducatie. Hun opname van de complete strijkkwartetten van Villa-Lobos is een grote verdienste en werd met enthousiasme onthaald door de internationale muziekpers. Op Villa-Lobos' Bachianas brasileiras na wordt het werk van de Braziliaanse componist voornamelijk in Latijns-Amerika uitgevoerd. Villa-Lobos wordt in zijn geboorteland op handen gedragen als componist, dirigent en docent. Hij heeft opera's, symfonieën, concerten, pianowerken, koormuziek en zeventien strijkkwartetten op zijn naam.

Het muzikale collectief Les Dissonances werd in 2004 opgericht door violist David Grimal. Het ensemble werkt zonder dirigent en is samengesteld uit musici uit de best aangeschreven Europese orkesten, internationale solisten, en jong talent. In dit programma speelt Les Dissonances Wolfgang Amadeus Mozart’s Vioolconcert nr. 3 in G-groot, K. 216 met Grimal als solist. Op zijn eerste vioolconcert na schreef Mozart zijn andere vioolconcerten, vier in getal, in 1775, toen hij concertmeester was aan het Salzburgse hof. Vioolconcert nr. 3 begint met een thema dat de componist leende uit de aria ‘Aer tranquillo’ uit zijn recente opera Il re pastore. In het prachtige Adagio spelen de strijkers gedempt en maken de hobo’s ruimte voor de fluiten, die alleen in het tweede deel te horen zijn. Het laatste deel doet denken aan een dans. Deze uitvoering werd in 2014 opgenomen in Cité de la Musique in Frankrijk.

Pianist Jaeden Izik-Dzurko (Canada, 1999) treedt op met het CMIM ensemble, bestaande uit drie strijkers van het Symfonieorkest van Montreal, in een uitvoering van het eerste deel, Sostenuto assai – Allegro ma non troppo, van Robert Schumanns Pianokwartet in Es-groot, Op. 47. Dit optreden vond plaats in de kamermuziekronde van het uit twee delen bestaande halve finale van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.

Het ballet Giselle vertelt het verhaal van een boerenmeisje uit het Rijnland en speelt zich af in de middeleeuwen. De originele choreografie is van Jean Coralli en Jules Perrot, met muziek van Adolphe Adam. Giselle ging in première in het Théâtre de l'Académie Royale de Musique op 28 juni 1841. Giselle raakt verliefd op Albrecht, graaf van Silezië. De jachtopziener Hilarion, die zelf een oogje heeft op Giselle, waarschuwt haar nog om geen vreemden in vertrouwen te nemen, maar het meisje weigert te luisteren. Albrecht en Giselle dansen een liefdesduet, maar wanneer ze ontdekt dat Albrecht daadwerkelijk van adel is en zal trouwen met Bathilde, sterft Giselle aan een gebroken hart. Dit ballet is opgenomen in de Opéra National de Bordeaux in 2011 met sterdansers Oxana Kucheruk als Giselle en Igor Yebra als Albrecht. De choreografie is van Charles Jude.

De Zwitserse dirigent Philippe Jordan en het Orchestre de l'Opéra national de Paris namen in 2014 en 2015 alle negen symfonieën van Ludwig van Beethoven op. In dit programma presenteert maestro Jordan de allerlaatste Beethovensymfonie: de Symfonie nr. 9 in d mineur, Op. 125. Jordan dirigeert het koor en orkest van de Opéra national de Paris en vier vocale solisten: Ricarda Merbeth (sopraan), Daniela Sindram (mezzosopraan), Robert Dean Smith (tenor) en Günther Groissböck (bas). Beethoven schreef zijn laatste symfonie tussen 1822 en 1824, toen zijn gehoor bijna volledig verdwenen was. De Symfonie nr. 9 is de langste en meest ambitieuze van Beethovens symfonieën. Het meest in het oog springt het slotdeel van dit werk, waarin een koor en vier vocale solisten een toonzetting van Friedrich Schillers gedicht 'An die Freude' (Ode aan de Vreugde) zingen. Deze uitvoering werd in 2015 opgenomen in de Opéra Bastille in Parijs, Frankrijk.

Mezzosopraan Deepa Johnny (Canada/Oman, 1998) zingt Georgy Sviridovs Russkajaj pesnya; ‘Ja li v pole da ne travushka’ uit Pjotr Iljitsj Tsjaikovski’s Seven Romances, Op. 47; John Greer’s On Children; ‘Blicke mir nicht in die Lieder!’ en ‘Liebst du um Schönheit’ uit Gustav Mahler’s Rückert-Lieder, Op. 44; en ‘Le spectre de la rose’ uit Hector Berlioz’ liedcyclus Les nuits d’été, Op. 7, tijdens de halve finale in de discipline Art Song van het Concours musical international de Montréal 2022 (CMIM). Deze uitvoering is opgenomen in het Bourgie-paviljoen van het Musée des beaux-arts de Montréal.