TV-gids

Sir Simon Rattle dirigeert de Berliner Philharmoniker en het RIAS Kammerchor in een uitvoering van Johann Sebastian Bachs Johannes-Passion (BWV 245). Onder de solisten zijn de gerenomeerde vocalisten Juliane Banse, Michael Chance, Ian Bostridge, Rainer Trost en Thomas Quasthoff. Bach componeerde de Johannes-Passion tijdens zijn eerste jaar als cantor van de Thomaskirche in Leipzig. Het oratorium heeft als onderwerp het lijden en sterven van Jezus volgens het Evangelie volgens Johannes. Het werk werd voor het eerst uitgevoerd op Goede Vrijdag in 1724.

In dit intieme kamermuziekconcert speelt de Franse luitist Thomas Dunford verschillende werken voor luit van J. S. Bach. Op het programma staan Suite voor luit in g-klein, BWV 995; Suite voor solo-cello in G-groot (gearrangeerd voor luit), BWV 1007; en Chaconne uit Partita voor soloviool in d-klein (gearrangeerd voor luit), BWV 1004. De in Parijs geboren luitist Thomas Dunford (*1988) ontdekte de luit op zijn negende. Hij studeerde aan het Conservatorium van Parijs en de Schola Cantorum Basiliensis, en nam deel aan masterclasses met vooraanstaande luitisten als Rolf Lislevand en Julian Bream. Hij is vaak als soloartiest of ensemble-lid te vinden op de belangrijke Europese muziekfestivals. Deze opname werd in 2017 gemaakt in het Concertgebouw van het Belgische Brugge.

Sinds 1991 speelt de Berliner Philharmoniker ieder jaar een Europaconcert in een verschillende Europese stad. Hiermee herdenkt het orkest de oprichting van het orkest op 1 mei 1882, en vieren de musici het gedeelde erfgoed van de Oude Wereld. De editie van 1998 vond plaats op een fascinerende, unieke locatie: het Vasamuseum in Stockholm. Dit maritieme museum stelt de Vasa tentoon: dit enorme, 17e-eeuws schip, dat 69 meter lang en 12 meter breed was en 1210 ton woog, kapseisde en zonk al op haar eerste reis in 1628. Hiermee is het museum de perfecte achtergrond voor de Berliner Philharmoniker onder leiding van Claudio Abbado, die een muziekprogramma uitvoeren dat perfect aansluit op deze maritieme omgeving. Een gedenkwaardige en krachtige impressie van Giuseppe Verdi’s Quattro pezzi sacri, krijgt de Berliner Philharmoniker versterking van het Zweeds Radiokoor en het Eric Ericson-kamerkoor.

Heidrun Holtmann is de soliste in Mozarts Pianoconcert Nr. 1, KV 37 en Nr. 4, KV 41. Dit concert vond plaats in het Theatro Scientifico del Bibiena in Mantua. Het Orchestra della Radiotelevisione della Svizzera staat onder leiding van Marc Andreae.

Klavecinist en organist Sébastien Daucé voert Ensemble Correspondances en solist Sophie Karthäuser (sopraan) aan in deze uitvoering van Michel-Richard de Lalande's (1657-1726) gewijde compositie Les Leçons des Ténèbres ('lessen van de duisternis'). Als afronding van de vastentijd die aan Pasen voorafgaat, zingt de congregatie in de kerk uit de Klaagliederen van Jeremia. Bij elke psalm wordt er één kaars gedoofd, totdat complete duisternis en stilte overblijven. Ongeacht het geloof van de toehoorder is dit een unieke spirituele ervaring. De Franse barokcomponist Michel-Richard de Lalande, een belangrijke schrijver van 'grands motets' van niet eerder vertoonde tijdsduur, was één van de velen die muziek schreef voor dit kerkelijke ritueel. Deze uitvoering werd in 2016 opgenomen in Chapelle Corneille in het Franse Rouen.

Musici uit het Deens Radio Symfonieorkest, de DR Big Band, en het Deens Nationaal Vocaal Ensemble verenigen zich onder de leiding van Klaus Tönshoff in dit schitterende concert met geweldige songs uit de tijd van de zwart-witfilm. De Noorse mezzosopraan Tuva Semmingsen zingt 'Diamonds Are A Girl’s Best Friend' uit Gentlemen Prefer Blondes, 'My Favorite Things' uit The Sound of Music, 'Over the Rainbow' uit The Wizard of Oz, 'Moon River' uit Breakfast at Tiffany's, en nog veel meer onvergetelijke hits. Dit concert werd opgenomen in het DR Koncerthuset in Kopenhagen, Denemarken, in juni 2020.

Pianist Adam Kałduński (Polen, 1996) vertolkt Domenico Scarlatti’s Sonate in b-klein, K. 87, Sonate in D-groot, K. 96, en Sonate in d-klein, K. 517; Franz Liszt’s Ballade nr. 2 in b-klein, S. 171; en Marc-André Hamelin’s Étude nr. 3 in b-klein ‘after Paganini-Liszt’, tijdens de eerste ronde van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.

Sir Simon Rattle leidt de Berliner Philharmoniker in een uitvoering van Sergei Rachmaninov’s Symfonie nr. 2 in e-klein, Op. 27. Na de negatief ontvangen première of zijn eerste symfonie in 1897 had Rachmaninov grote twijfels over zijn kunnen als symfonist. Het zou bijna 10 jaar duren, tot oktober 1906, voor hij aan zijn Symfonie nr. 2 begon. Maandenlang bleef hij het werk herschrijven. Pas in de zomer van 1907 rondde hij het werk af, waarna het in 1908 bij de première in Sint-Petersburg gelukkig positief werd ontvangen. Deze uitvoering uit het schitterende Teatro Real in de Spaanse hoofdstad Madrid maakt deel uit van het Europakonzert 2011.

Toen Johann Sebastian Bach in 1722 in het Duitse Köthen woonde, bracht hij een boek met preludes en fuga's in alle 24 majeur- en mineurtoonsoorten uit. Deze verzameling kreeg de naam Das wohltemperierte Klavier, Boek Een, BWV 846–869. Ongeveer twintig jaar later stelde Bach in Leipzig een vergelijkbare bundel samen, nu bekend als Das wohltemperierte Klavier, Boek Twee, BWV 870-893. Bach schreef deze reeks composities voor het 'klavier', wat zowel op klavecimbel, klavechord, of orgel kan duiden. Deze werken zijn zeer bepalend gebleken voor de geschiedenis van de Westerse klassieke muziek. In deze uitzending speelt Angela Hewitt Preludes en Fuga’s Nrs. 13 t/m 24 (BWV 882-893) uit Boek Twee van Bachs Das wohltemperierte Klavier. De opname vond plaats in de Wartburg in Eisenach, Duitsland, in 2010.

The boy with the Wig - Kids on Mozart verkent de fascinatie van kinderen voor de beroemde componist. In de 30 minuten durende film van Klaus Wischmann zien we jongens en meisjes, variërend in leeftijd van acht tot elf jaar, die zijn levensverhaal soms op speelse, en soms op serieuze wijze navertellen. Ontdek Wolfgang Amadeus Mozart zoals kinderen hem zien!

Nadat de gelauwerde Italiaanse pianist Riccardo Schwartz alle 32 pianosonates van Ludwig van Beethoven opnam ter gelegenheid van de 250e geboortedag van die componist, besloot hij zich te wijden aan Robert Schumann’s repertoire voor piano solo. Schumann schreef zijn Fantasie in C, Op. 17 in 1836, maar herzag het voor de publicatie in 1839. Het aan Franz Liszt opgedragen werk behoort tot Schumann's beste werken voor solopiano, en is een sleutelwerk binnen de vroege Romantische periode. Het eerste deel van dit in een losse sonatevorm geschreven meesterwerk is rapsodisch en hartstochtelijk van aard, het middendeel is een grandioos rondo, en de finale is traag en meditatief. De veelgeprezen pianist Riccardo Schwartz (1986) treedt over de hele wereld op als solist, onder andere met wereldberoemde dirigenten als Gustav Kuhn en Yuri Temirkanov.

Sinds 1991 speelt de Berliner Philharmoniker ieder jaar een Europaconcert in een verschillende Europese stad. Hiermee herdenkt het orkest de oprichting van het orkest op 1 mei 1882, en vieren de musici het gedeelde erfgoed van de Oude Wereld. Het Europakonzert van 1997 vond plaats Koninklijke Opera te Versailles. Daniel Barenboim neemt niet alleen de rol van dirigent op zich maar is ook de solist in één van W. A. Mozarts minder vaak uitgevoerde Weense pianoconcerten: het Pianoconcert Nr. 13 in C, KV. 415.

Philippe Herreweghe dirigeert het Collegium Vocale Gent in een uitvoering van het requiem Officium Defunctorum van de Spaanse componist Tomás Luis de Victoria (ca. 1548-1611). Deze uitvoering is opgenomen op 1 augustus 2022, in het klooster van Sant'Anna in Camprena, Pienza, Italië.

De Süddeutsche Zeitung schreef over het concert ter ere van Mariss Jansons 75e verjaardag dat "alles aan Mariss Jansons vreugde en ultieme beheersing ademt". Op het programma stonden werken van Stravinsky, Hummel en Beethoven. Dit opwindende, afwisselende concert uit januari 2018 van Jansons en het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks demonstreert de nauwe band die zij over de laatste vijftien jaar ontwikkelden. Stravinsky schreef zijn Symfonie in Drie Delen in de periode 1942-45. Het werk is deels geïnspireerd door de Tweede Wereldoorlog en de oorlogsbeelden die de componist te zien kreeg in filmjournaals. Ook sprankelend, zij het op een geheel andere wijze, is de uitvoering van Johann Nepomuk Hummel’s Trompetconcert. Dit briljante stuk uit 1803 verkent de eindeloze mogelijkheden van de toen recent uitgevonden kleptrompet. Trompetsolist is eerste trompettist Martin Angerer, die prachtig klinkt met Jansons en het orkest. Tot besluit van het concert dirigeert Jansons muziek van één van zijn lievelingscomponisten, Beethoven. Hoewel Beethoven nooit eerder een mis had geschreven, spreekt er een duidelijke visie uit diens Mis in C uit 1807. Deze opname werd gemaakt in de Philharmonie am Gasteig te München.

Het muzikale collectief Les Dissonances werd in 2004 opgericht door violist David Grimal. Het ensemble werkt zonder dirigent en is samengesteld uit musici uit de best aangeschreven Europese orkesten, internationale solisten, en jong talent. In dit programma speelt Les Dissonances Wolfgang Amadeus Mozart’s Vioolconcert nr. 3 in G-groot, K. 216 met Grimal als solist. Op zijn eerste vioolconcert na schreef Mozart zijn andere vioolconcerten, vier in getal, in 1775, toen hij concertmeester was aan het Salzburgse hof. Vioolconcert nr. 3 begint met een thema dat de componist leende uit de aria ‘Aer tranquillo’ uit zijn recente opera Il re pastore. In het prachtige Adagio spelen de strijkers gedempt en maken de hobo’s ruimte voor de fluiten, die alleen in het tweede deel te horen zijn. Het laatste deel doet denken aan een dans. Deze uitvoering werd in 2014 opgenomen in Cité de la Musique in Frankrijk.

Uwe Scholz, één van de belangrijkste choreografen van de 20e eeuw, maakte twee balletten voor het Leipzig Ballet op Igor Stravinsky’s Le Sacre du Printemps. Sacre I, voor solodanser, wordt tegenwoordig gezien als een grauwe, deprimerende dans over Scholz’ eigen leven. Giovanni Di Palma danst deze unieke solo op de versie voor piano vierhandig. Scholz maakte het pittige Sacre II voor bijna 60 dansers, begeleid door het Gewandhausorchester Leipzig. In deze choreografie is de hoofdrol weggelegd voor één van Uwe Scholz’ muzen: de danseres Kiyoko Kimura. In februari 2003 werden Sacre I en II opgenomen als onderdeel van een videoportret over Uwe Scholz. Op veler verzoek is dit unieke testament van Uwe Scholz’ buitengewone talent eindelijk integraal beschikbaar gemaakt voor uitzending!

Ook in 2011 was de historische Waldbühne in Berlijn weer het toneel voor een spetterend openluchtconcert. De Waldbühne, een van de meest aantrekkelijke openlucht-amfitheaters van het Europese continent, is de thuisbasis van de zomerconcerten van de Berliner Philharmoniker. Met meer dan 20.000 bezoekers behoren deze tot de meest populaire klassieke muziekconcerten ter wereld. Dit jaar presenteren zij onder leiding van Riccardo Chailly werken van Dmitri Sjostakovitsj, Nino Rota en Ottorino Respighi. Chailly is beroemd om het feit dat hij een zeer breed repertoire uitvoert, van Bach tot het grote orkestrale werk van Beethoven, Brahms en Bruckner en van het grote opera-repertoire tot de muziek van de twintigste eeuw. Chailly is een omnivoor, iets dat hij ook deze avond weer toont, met filmmuziek van Nino Rota en door de jazz beïnvloede werken van Dmitri Sjotakovitsj.

Hoewel de grote Italiaanse componist Giuseppe Verdi zelf nooit werd toegelaten aan het Conservatorium in Milaan draagt dit beroemde instituut inmiddels wel zijn naam: ‘Conservatorio Giuseppe Verdi’. Onder de talloze talenten die hier wel de basis voor hun carrière legden zijn Giacomo Puccini, Alfredo Catalani, Claudio Abbado, Riccardo Chailly, Luigi Einaudi, Daniele Gatti, en Gianandrea Noseda. De vermaarde dirigent Noseda (*1964) geldt als één van de belangrijkste dirigenten van zijn generatie. Hij gaf onlangs een grote masterclass orkestdirectie aan het Conservatorio Giuseppe Verdi, waaraan studenten uit binnen- en buitenland deelnamen. Samen met een selecte groep studenten werkte hij drie dagen lang om een gevarieerd concertprogramma in te studeren. In deze documentaire ziet u hoe deze jonge, talentvolle musici composities van Mozart, Tsjaikovski, en Stravinsky instuderen onder de bezielende leiding van Maestro Gianandrea Noseda zelf.

Pierre Boulez (1925-2016) geldt als één van de belangrijkste figuren van de hedendaagse muziek. In dit optreden van het Gustav Mahler Jeugdorkest illustreert Boulez zijn meesterlijke begrip van de twintigste-eeuwse muziek. Hij volgt de revolutionaire harmonische ontwikkeling van het muzikale modernisme in drie modern-klassieke sleutelwerken: Richard Wagners Prelude Tristan und Isolde (1859), Arnold Schönbergs Pelléas en Mélisande (1903) en Alban Bergs Vioolconcert (1935). Het Gustav Mahler Jeugdorkest werd in 1986 opgericht op initiatief van dirigent Claudio Abbado (1933-2014). Het bestaat uit musici tot 26 jaar uit heel Europa. De solist in Bergs Vioolconcert is Akiko Suwanai, de jongste winnaar (1990) uit de geschiedenis van de Internationale Tsjaikovskiwedstrijd te Moskou.

Beethovens laatste drie pianosonates (Op. 109, 110 en 111) verkennen de intieme doolhoven van de menselijke ziel. Toen Beethoven de werken schreef was hij door zijn doofheid al een tijd in zichzelf gekeerd. Dit had een grote invloed op zijn relatie met anderen en zijn contact met de buitenwereld. Dit psychologische raamwerk wordt verkend door regisseur Mariano Nante, die pianist Alexandre Tharaud plaatst in een film die lijkt geïnspireerd te zijn door het werk van de Russische filmregisseur Tarkovski. De film is opgenomen in verlaten kastelen en roept het gevoel van eenzaamheid en zelfreflectie op die een innerlijke reis vormen middels beeld en muziek.

Het toonaangevende Franse strijkkwartet Quatuor Ébène wijdde een opmerkelijk en ambitieus project aan de 250ste geboortedag van Ludwig van Beethoven (1770-1827): het viertal nam álle werken voor strijkkwartet van de grote componist op. Vijf jaar lang dompelden violisten Pierre Colombet en Gabriel Le Magadure, altvioliste Marie Chilemme, en cellist Raphaël Merlin zich onder in die 650 pagina’s bladmuziek, waar Beethoven drie decennia lang zijn creativiteit in uitte. Hun inspanningen culmineerden in de herfst van 2020 in de integrale uitvoering van deze werken tijdens zes indrukwekkende concerten in de Philharmonie de Paris. Quatuor Ébène verkende elk facet van Beethovens strijkkwartetrepertoire: van de jeugdige Opus 18 strijkkwartetten tot de kwartetten Rasumovsky, Harp, en Serioso (Opus 59, 74, en 95) uit zijn middenperiode, en ten slotte de diepgang van zijn late kwartetten (Opus 127 tot 135). In deze uitzending speelt Quatuor Ébène Beethovens Strijkkwartet nr. 6 in Bes, Op. 18 nr. 6; en Strijkkwartet nr. 15 in a, Op. 132. Deze concertuitvoering werd op 24 november 2020 opgenomen in de Philharmonie de Paris.

De Mexicaanse dirigent Carlos Miguel Prieto leidt het Orquesta Sinfónica de Minería in een uitvoering van Sergej Prokofjevs Peter en de Wolf, Op. 67. De korte, verhalende orkestsuite Peter en de Wolf (1936) vertelt over de dappere jongen Peter, die met zijn grootvader aan de rand van een bos woont. Samen met zijn dierenvrienden weet Peter een boosaardige wolf te vangen en naar de dierentuin te brengen. Maestro Prieto geeft een inleiding op de verschillende delen van de suite. Elk personage in elk deel wordt vertegenwoordigd door een ander instrument of instrumentengroep, waarmee de instrumentfamilies van het orkest op aanstekelijke wijze worden geïntroduceerd. Deze uitvoering werd in 2021 opgenomen in het Auditorio Nacional in Mexico-Stad.