TV-gids

Daniel Oren dirigeert het orkest van de Arena di Verona in een prachtige uitvoering van Giuseppe Verdi’s Nabucco. Het was de derde opera die de componist voltooide, maar het zou zijn eerste grote succes betekenen. Nabucco werd voor het eerst uitgevoerd in La Scala te Milaan in 1842, toentertijd het epicentrum van de Risorgimento (“herrijzenis”) en tevens hoofdstad van het Italiaanse nationalisme, waar voorstanders van de Italiaanse onafhankelijkheid hun stem lieten horen. Het bekende ‘slavenkoor’ in de derde akte, waar Joodse ballingen hun verloren land betreuren, resoneert direct met de Italiaanse nationalisten en is sindsdien tot symbool verworden van de Italiaanse nationaliteit. De in Israël geboren dirigent Daniel Oren is een ware kenner op het gebied van Verdi’s muziek en een graag geziene gast in de Arena di Verona. Deze uitvoering is opgenomen in 2017. Solisten zijn onder anderen George Gagnidze, Susanna Branchini, Nino Surguladze, Rubens Pelizzari en Stanislav Trofimov.

Het Teatro Colón was op 19 augustus 2000 tot aan de nok toe gevuld. Al deze mensen kwamen speciaal om één persoon te horen spelen: Daniel Barenboim. Nu is hij vooral bekend als dirigent, maar meer dan 50 jaar geleden begon Barenboim zijn carrière als wonderkind, toen hij op zevenjarige leeftijd zijn eerste pianorecital gaf. Met dit concert vierde hij zijn leven op het podium. Het publiek liet dit muzikaal wonder pas na 3 uur en 13 toegiften gaan en er kan dan ook met recht gesproken worden van een bijzondere avond. Op het programma staan onder andere Beethovens Sonate Nr. 23 ‘Apassionata’, de wals in e klein van Chopin en Mozarts Sonate in C groot.

De Italiaanse pianist Roberto Prosseda (*1975) staat bijzonder in de belangstelling wegens zijn uitvoering van nieuw ontdekt pianowerk van Felix Mendelssohn. Bovendien wordt Prosseda zeer geprezen om zijn interpretaties van pianomuziek van W. A. Mozart, Franz Schubert, Robert Schumann en Frédéric Chopin. Hij sleepte belangrijke prijzen in verscheidende pianoconcoursen in de wacht en treedt regelmatig op met een aantal van 's werelds belangrijkste orkesten, waaronder het London Philharmonic Orchestra, de New Japan Philharmonic, en het Gewandhausorchester Leipzig. In deze uitzending speelt Prosseda Aleksandr Skrjabins Nocturne Op. 9, nr. 2, Alan Bergs Pianosonate, Op. 1, en Ludwig van Beethovens Pianosonate nr. 32, Op. 111. Deze uitvoering werd in 2015 opgenomen in het Teatro alle Vigne in het Italiaanse Lodi.

Het muzikale collectief Les Dissonances werd in 2004 opgericht door violist David Grimal. Het ensemble werkt zonder dirigent en is samengesteld uit musici uit de best aangeschreven Europese orkesten, internationale solisten, en jong talent. In dit programma speelt Les Dissonances Wolfgang Amadeus Mozart’s Vioolconcert nr. 4 in D-groot, K. 218 met Grimal als solist. Op zijn eerste vioolconcert na schreef Mozart zijn andere vioolconcerten, vier in getal, in 1775, toen hij concertmeester was aan het Salzburgse hof. Van zijn vijf vioolconcerten behoort deze vierde tot de bekendste. Deze uitvoering werd in 2014 opgenomen in Cité de la Musique in Frankrijk.

Organist Ullrich Böhme eert de grote componist J. S. Bach met deze uitvoeringen op het nieuwe Bachorgel van de Thomaskerk in Leipzig. Dit orgel werd in gebruik genomen met Pinksteren in het jaar 2000. Het instrument is een exacte replica van het orgel dat Bach bespeelde gedurende de 27 jaar die hij in Leipzig doorbracht.

In dit opmerkelijke concert vanuit de Thomaskerk in Leipzig krijgt het normaal uit vijf zangers bestaande ensemble amarcord versterking van een extra alt én twee sopranen. Onder de naam amarcordplus presenteren zij een prachtig concertprogramma rondom deze Duitse stad, met onder meer madrigalen van Johann Hermann Schein, motetten uit Heinrich Schütz’ bundel Geistliche Chor-Music, en twee motetten van de beroemdste Thomaskantor aller tijden: Johann Sebastian Bach. Ook worden werken van diens minder bekende tijdgenoten Philipp Heinrich Erlebach en de mononieme componist Liebhold uitgevoerd, net als muziek van andere leden uit de familie Bach: Michael Bach en Johann Christoph Bach. Dit concert werd opgenomen op 1 mei 2020.

Drie sterren uit de klassieke muziek bundelen hun krachten in een concert dat volledig is gewijd aan het werk van Ludwig van Beethoven. Daniel Barenboim (piano), Yo-Yo Ma (cello) en Itzhak Perlman (viool) spelen het Tripelconcerto, Op. 56 en de Fantasie voor piano, koor en orkest, Op. 80. Barenboim vervult ook de rol van dirigent; de Berliner Philharmoniker en het koor van de Staatsoper staan onder zijn leiding. De solisten van de avond zijn Carola Höhn, Katharina Kammerloher, Andrea Bönig, Endrik Wottrich, Pär Lindskog en René Pape. Deze concert werd in 1995 gemaakt door Barrie Gavin in de Berliner Philharmonie.

Pianist Jakub Kuszlik (Polen, 1996) vertolkt Reflets dans l’eau uit Claude Debussy’s Images (boek I), en Frédéric Chopin’s Sonate nr. 3 in b-klein, Op. 58, tijdens de eerste ronde van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.

Een topzangeres, vier vingervlugge rasmuzikanten, de monumentale Buxheimer Codex en een flinke dosis eigenzinnigheid: het recept voor een fijn concert. Tasto Solo behoort tot de elite van het betere toetsenwerk. Dit bekroonde programma bundelt chansons en ballades van Dufay, Binchois, Ciconia en tijdgenoten. De hoofdrol speelt een eschiquier waarvan de snaren met hamers worden aangeslagen.

‘Beethoven's Hair’ vertelt het onwaarschijnlijke verhaal van Ludwig van Beethovens haarlok. Deze lok, die na Beethovens dood bij hem werd afgeknipt, is onlangs door enkele Beethovenfanaten aangekocht op een veiling van Sotheby’s. Deze film zoekt uit wie de lok eerder in bezit had, en laat de lok forensisch onderzoeken. Zodoende worden de mysteries achter Beethovens moeizame leven en vroege dood ontrafeld, waarbij ook diens ‘medische geheim’ boven water komt. Op de klanken van Beethovens mooiste muziek toont ‘Beethoven’s Hair’ de wereld van het wetenschappelijk onderzoek; een wereld die haaks blijkt te staan op de romantiek van het 19e-eeuwse Wenen en de verschrikkingen van het 20e-eeuwse Nazi-Duitsland.

Sir Simon Rattle dirigeert het London Symphony Orchestra (LSO) in een uitvoering van Ludwig van Beethovens bekende Symfonie nr. 5 in c-mineur, op. 67. Dankzij Rattle’s kenmerkende, ondeugende enthousiasme klinkt deze beroemde, zwaarwichtige symfonie weer fris. Deze uitvoering werd op 23 september 2020 opgenomen in LSO St. Luke's in Londen, Verenigd Koninkrijk.

Antonio Mormone (1930-2017), een invloedrijke talentscout binnen de klassieke muziek, leeft voort als de naamgever van de Premio Internazionale Antonio Mormone (PIAM), die wordt uitgereikt aan de winnaar van het gelijknamige Italiaanse muziekconcours. De eerste editie van dit concours, dat plaatsvond op verschillende locaties in Milaan in de periode 2019-2021, was gewijd aan de piano. Eén van de deelnemende pianisten, Leonardo Pierdomenico (Italië, 1994), speelt Gavotte et six doubles uit Jean-Philippe Rameau’s Suite in a-klein, RCT 5, en Franz Liszt’s Sonate in b-klein. Als toegift speelt Pierdomenico Frédéric Chopin’s Etude Op. 10 nr. 1. Deze uitvoering werd in december 2019 opgenomen in Auditorium Giorgio Gaber in Milaan.

Tenor Zhuohan Sun (China, 1993) en pianist Sara Pavlovic (Servië, 1996) vertolken ‘Wanderlied’ uit Robert Schumann’s Kerner-Lieder, Op. 35; ‘Der Abend kommt gezogen’ uit Alphons Diepenbrock’s Drie ballades, Op. 1; Gabriel Fauré’s Prison, Op. 83, nr. 1; ‘Ganymed’ uit Hugo Wolf’s Goethe-Lieder; Franz Schubert’s Nacht und Träume, D. 827; Zaiyi Lu’s The bridge in my homeland; ‘Mit Myrten und Rosen’ uit Schumann’s Liederkreis, Op. 24; ‘C’ uit Francis Poulenc’s Deux poèmes de Louis Aragon, FP 122; en ‘Scheiden und Meiden’ uit Gustav Mahler’s Lieder und Gesänge aus der Jugendzeit, tijdens de laatste ronde van het Internationaal Vocalisten Concours 2021 – Lied Duo. Dit optreden werd opgenomen in De Verkadefabriek in ’s-Hertogenbosch.

Na de eerste uitvoering in 1882 op de tweede Bayreuther Festspielen werd Richard Wagners Parsifal drie decennia nergens anders uitgevoerd. Daar kwam verandering in toen de Metropolitan Opera in New York de opera opnieuw uitvoerde, waarna Parsifal in toenemende mate aan populariteit won. Weinig interpretaties van Parsifal ontvingen zo veel positieve reacties als Nikolas Lehhnhoffs versie met de English National Opera in 1999. The Guardian omschreef de productie als "one of the best interpretations [they] had ever seen". Lehnhoff was ooit regie-assistent van operaregisseur Wieland Wagner, de kleinzoon van de legendarische componist en blaast met deze versie het epische verhaal nieuw leven in, zonder daarbij een totale renovatie te forceren, maar juist door vaak onderbelichte rollen in de schijnwerpers te zetten. Deze uitvoering door het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin staat onder leiding van Kent Nagano en is opgenomen in het Festspielhaus Baden-Baden in 2004. Solisten zijn onder meer Thomas Hampson (Amfortas), Bjarni Thor Kristinsson (Titurel), Matti Salminen (Gurnemaz), Christopher Ventris (Parsifal), Tom Fox (Klingsor) en Waltraud Meier (Kundry).

In dit recital voert de Italiaanse pianist Roberto Giordana Brahms’ Sechs Klavierstücke (Op. 118) uit, gevolgd door twee Beethovensonates: De bekende ‘Mondscheinsonate’ No. 14, (Op. 27 Nr. 2) en Pianosonate Nr. 31 (Op. 110), één van Beethovens late sonates. Brahms voltooide de verzameling Klavierstücke in 1893 en droeg ze op aan Clara Schumann. Het is de voorlaatste compositie die Brahms voltooide. Dit concert is opgenomen in de Villa Visconti Borromei Litta te Lainate, Italië in 2017. Regie van Pietro Tagliaferri.

De Franse dirigent Adrien Perruchon en het Symfonieorkest Vlaanderen ondernemen een muzikale reis naar Mexico met deze uitvoering van Aaron Coplands El Salón México (1936). Copland, vol inspiratie na een bezoek aan de nachtclub ‘El Salón México’ in Mexico-Stad, componeerde dit levendige orkestwerk waarin hij naar hartenlust Mexicaanse volksmelodieën verwerkte. Deze uitvoering werd op 1 maart 2017 opgenomen in het Concertgebouw Brugge in België.

Sinds 1991 speelt de Berliner Philharmoniker ieder jaar een Europaconcert in een verschillende Europese stad. Hiermee herdenkt het orkest de oprichting van het orkest op 1 mei 1882, en vieren de musici het gedeelde erfgoed van de Oude Wereld. De editie van 1998 vond plaats op een fascinerende, unieke locatie: het Vasamuseum in Stockholm. Dit maritieme museum stelt de Vasa tentoon: dit enorme, 17e-eeuws schip, dat 69 meter lang en 12 meter breed was en 1210 ton woog, kapseisde en zonk al op haar eerste reis in 1628. Hiermee is het museum de perfecte achtergrond voor de Berliner Philharmoniker onder leiding van Claudio Abbado, die een muziekprogramma uitvoeren dat perfect aansluit op deze maritieme omgeving. Een gedenkwaardige en krachtige impressie van Giuseppe Verdi’s Quattro pezzi sacri, krijgt de Berliner Philharmoniker versterking van het Zweeds Radiokoor en het Eric Ericson-kamerkoor.

Luca Vignali (hobo), Angelo De Angelis (klarinet), Carmine Pinto (hoorn), Eliseo Smordoni (fagot), en Linda Di Carlo (piano) spelen Wolfgang Amadeus Mozarts Kwintet voor piano, hobo, klarinet, fagot en hoorn in Es-groot, K. 452. De première van het werk vond op 1 april 1784 plaats in het Weense Burgtheater, met de componist zelf achter de piano. Kort na de uitvoering schreef Mozart aan zijn vader Leopold: "Ik beschouw dit het beste werk dat ik ooit heb geschreven...". Opvallend is de ongebruikelijke instrumentatie van het kwintet, die de componist voor een uitdaging stelde "aangezien losse blaasinstrumenten, anders dan in tweetallen, zich moeilijk laten mengen ". Daarom verkende Mozart allerlei verschillende instrumentcombinaties om uiteenlopende klankkleuren te bereiken, en gebruikte hij ter afwisseling korte frases en motiefjes. Deze uitvoering werd op 23 juni 2022 opgenomen in het Auditorium Santa Cecilia in Perugia, Italië.

Deze film portretteert een zeer speciale vocalist en twee exceptionele barokcomponisten. De engelachtige stem van contratenor Philippe Jaroussky (1978) is tijdloos. De Fransman wordt gezien als een van de meest bijzondere countertenors van zijn generatie. Combineer dat met de muziek van Telemann en Bach en al snel is duidelijk dat de emotionele kracht en pure energie van hun werken door de eeuwen heen niet is afgenomen. Op het programma staan naast Telemanns Jesus liegt in letzten Zügen (Der sterbende Jesus) en Die stille Nacht (uit Der am Ölberg zagende Jesus) ook Bachs Vergnügte Ruh, beliebte Seelenlust (BWV 170) en Ich habe genug (BWV 82).

Fidelio (originele titel: "Leonore, oder Der Triumph der ehelichen Liebe"), Op. 72, is de enige voltooide opera van Ludwig van Beethoven. Deze opname vanuit het Zwitserse Theater St. Gallen is gebaseerd op Jan Schmidt-Garres veelgeprezen toneelproductie. Otto Tausk dirigeert het Symfonieorkest en koor van St. Gallen tegen het prachtige decor van de hand van Nikolaus Webern. De producenten hebben meerdere uitvoeringen gefilmd, en met extra materiaal van sopraan Jacquelyn Wagner (Leonore) de aangrijpende toneelproductie omgetoverd tot een unieke filmische ervaring.

Het Italiaans-Zwitserse ensemble Trio des Alpes, bestaande uit Hana Kotková (viool), Claude Hauri (cello) en Corrado Greco (piano), slaat de handen ineen met Kamerorkest Mantua voor deze uitvoering van het Concertino voor piano, viool, cello en strijkorkest, H. 232 van de Tsjechische componist Bohuslav Martinů (1890-1959). Martinů was een productieve componist die een oeuvre van bijna 400 werken naliet. Hij voltooide het vierdelige Concertino in 1933. De première vond in 1936 plaats door het Basler Kammerorchester onder leiding van Paul Sacher. In de periode 1931-1943 werkte Martinů aan meerdere concertante composities. Veel van deze werken waren min of meer beïnvloed door de barokke 'concerto grosso'-vorm: het principe dat een groep solo-instrumenten wordt afgewisseld door een groot ensemble sprak de componist zeer aan. Deze uitvoering werd op 21 januari 2016 opgenomen in het Teatro Bibiena in Mantua, Italië.

Henk de Graaf is de solist in Mozart's Klarinetconcert, KV. 622. Het Amadeus Ensemble Rotterdam staat onder leiding van Marien van Straalen. Opvallend is het belangrijke aandeel van de klarinet in de muziek die Wolfgang Amadeus Mozart in de laatste drie jaar van zijn leven componeerde. Naast het klarinetkwintet uit 1789 en de obligaatpartijen voor de klarinet en diens iets lager getimbreerde broertje de bassethoorn uit de in 1791 voltooide opera ‘La Clemenza di Tito’is het onmiddellijk na dat laatste werk geschreven Klarinetconcert in A KV 622 uit oktober 1791 de bekroning van Mozarts klarinetrepertoire. Het was ook de bekroning van de jarenlange vriendschap met de klarinettist Anton Stadler, die door Mozart in zijn brieven liefhebbend als “den Sodla” aangeduid werd). Stadler dook al eerder in Mozarts leven op en hij was ook degene door wie het klarinetkwintet en de ‘Clemenza-partijen’ voor het eerst werden gespeeld. Dit beroemde concert is één van de mooiste voor klarinet en orkest mede door de prachtige gerijpte harmonieuze inleiding en de daarop volgende briljante en melodieuze thematiek over de gehele omvang van de klarinet.Het bekendste gedeelte van dit werk is het Adagio, dat meerdere keren als filmmuziek werd gebruikt bijvoorbeeld in de soundtrack van 'Out of Africa'.