TV-gids

U kijkt naar de opera Don Quichot van Jules Massenet (1842-1912) door het koor en symfonieorkest van De Munt, Brussels. De muzikale leiding is in handen van dirigent Marc Minkowski.

De in Rusland geboren dirigent Semyon Bychkov leidt het Sinfonieorchester Köln in een uitvoering van Gustav Mahlers Das Lied von der Erde (1908). Solisten in deze opname uit 2001 vanuit de Kölner Philharmonie in Duitsland zijn mezzosopraan Waltraud Meier en tenor Torsten Kerl. Das Lied von der Erde is een symfonische liederencyclus voor twee stemmen en een groot orkest. In de zes delen wisselen de solisten elkaar af. De delen zijn geënt op gedichten naar oud-Chinese bronnen uit Die chinesische Flöte (‘De Chinese fluit’), bewerkt door Hans Bethge (1876-1946). De beelden van aardse schoonheid en vergankelijkheid die deze gedichten opriepen brachten Mahler in vervoering.

House of Dreams is een fantasierijk concert ontworpen door Alison Mackey. Het concert vormt een magische ontdekkingsreis waar barokkunst en barokmuziek samenkomen. In vijf Europese huizen worden werken van Bach, Händel, Vivaldi, Purcell en Marais ten gehore gebracht, met op de achtergrond schilderijen van onder meer Vermeer, Canaletto en Watteau. De regie is in handen van Marshal Pynkoski, Blair Williams is de verteller. Het Tafelmusik Baroque Orchestra, ookwel simpelweg bekend onder de naam Tafelmusik, is een in Toronto gehuisvest barokorkest, gespecialiseerd in de oude uitvoeringspraktijk en -techniek. Het ensemble is opgericht in 1979 en bestaat uit negentien fulltime leden en wordt, wanneer nodig, aangevuld met gastmusici. Tafelmusik staat onder de muzikale leiding van de violiste Jeanne Lamon.

Al decennialang weet de contemporaine Nederlandse componist Johan de Meij publiek over de hele wereld te betoveren met zijn prachtige, intense en multimediale klassieke composities. Zijn Symfonie nr. 3, "Planet Earth", dateert uit 2006. Het omvat een ode aan Moeder Aarde ('Gaia' in het Grieks), geleend uit een drieduizend jaar oude Griekse hymne die aan Homerus wordt toegeschreven. Deze hymne, hier in de oorspronkelijke taal gezongen door een koor, vraagt ons om deze planeet, die voor ons allemaal zorgt, in ere te houden. In deze gefilmde uitvoering krijgt een symbolische Gaia, belichaamd door danseres Mikayla Scaife, de rol van hoofdpersoon en verteller. Haar dans vertelt het verhaal van ons verleden en heden, en schenkt ons een blik op een mogelijke toekomst. Deze film werd geregisseerd en gemonteerd door Jed Parker. Componist Anthony Fiumara beschreef het resultaat als volgt: "De Meijs 'Planet Earth' is muziek voor deze tijd. De film voegt een compleet nieuwe dimensie toe aan de prachtige orkestmuziek. Het toont de schoonheid van onze planeet in een wake-upcall met een hoopgevend einde. De wisselwerking van muziek en film maken 'Planet Earth' tot een intense en onvergetelijke ervaring.”

De gevierde Duitse violist Isabelle Faust speelt J. S. Bachs Sonate nr. 3 in C-groot (BWV 1005). Dit werk behoort tot de beroemde collectie Sonates en Partita’s voor viool solo (BWV 1001-1006). Sonate nr. 3 bevat een uitgebreide fuga, waarin Bach gebruikt maakt van allerlei geavanceerde contrapunttechnieken. In deze geweldige uitvoering toont Faust haar vlekkeloze beheersing van Bachs technisch veeleisende stuk. Deze uitvoering uit 2020 werd opgenomen in de Thomaskirche in het Duitse Leipzig.

Vanuit het Barockschloss in het Duitse Rammenau speelt het Gewandhausquartett Mozarts Eine Kleine Nachtmusik (Serenade Nr. 13 voor strijkers in G-groot), KV 525. De serenade werd voltooid op 10 augustus 1787 toen Mozart aan de tweede akte werkte van zijn opera Don Giovanni. Het werk werd pas in 1827 gepubliceerd, lange tijd na Mozarts dood. De traditionale naam die de serenade meekreeg is afkomstig van Mozarts aantekening in zijn persoonlijke dagboek. Het Gewandhausquartett bestaat uit Frank Michael Erben (1e viool), Conrad Suske (2e viool), Volker Metz (altviool), Jürnjakob Timm (cello) and Steffen Adelmann (contrabas).

Gioachino Rossini zei het zelf al: hij werd geboren om komische opera’s te schrijven. Dat neemt niet weg dat deze late compositie er zeker ook mag zijn. Hij bestempelde zijn ‘Petitie Messe Solennelle’ als zijn laatste "péchés de vieillesse" (zonden van de ouderdom) en schreef het oorspronkelijk voor koor, twee piano’s en harmonium. Riccardo Chailly dirigeert het Gewandhausorchester Leipzig, het Gewandhauschor en het Chor der Oper Leipzig in de orkestversie vanuit het Gewandhaus in Leipzig in 2008.

Rodolfo Barráez dirigeert het Orkest en Koor van de Academia de Musica del Palacia de Mineria in deze uitvoering van Carl Orffs cantate Carmina Burana. Solisten zijn Anabel de la Mora (sopraan), Andrés Carrillo (tenor) en Daniel Cerón (bariton). Carmina Burana, geschreven in 1935 en 1936, is gebaseerd op 24 teksten uit een middeleeuws manuscript met diezelfde naam. Het werk heet voluit "Liederen uit Beuern: profane liederen gezongen door solisten en koor, begeleid door instrumenten en magische beelden." De eerste uitvoering vond plaats in de Opera van Frankfurt op 8 juni 1937.

Bariton Bryan Murray (Verenigde Staten, 1989) zingt ‘Ich ging mit Lust’, ‘Ablösung im Sommer’, en ‘Zu Straßburg auf der Schanz’ uit Gustav Mahler’s Lieder und Gesänge aus der Jugenzeit; ‘Wo die schönen Trompeten blasen’, en ‘Wer hat dies Liedlein erdacht?’ uit Mahler’s liedcyclus Des Knaben Wunderhorn; ‘Oh No, I Beg You, Forsake Me Not!’, ‘Morning’, ‘In the Silence of the Secret Night’, en ‘Do Not Sing, My Beauty’ uit Sergej Rachmaninovs 6 Romances, Op. 4, en Lee Hoiby’s liedcyclus I Was There: Five Poems of Walt Whitman, Op. 49, tijdens de finale in de discipline Art Song van het Concours musical international de Montréal 2022 (CMIM). Deze uitvoering is opgenomen in het Bourgie-paviljoen van het Musée des beaux-arts de Montréal.

De monumentale, majestueuze symfonieën van Anton Bruckner (1824-1896) en de inspirerende levenskracht van de Oostenrijkse Abdij van Sankt Florian lijken voor elkaar gemaakt – al helemaal als ze zo spectaculair op film worden vastgelegd als door de vooraanstaande regisseur Brian Large in deze opname uit 2012. Bruckner leerde het abdijorgel kennen in zijn jeugd, en was er organist van 1845 tot 1855. Franz Welser-Möst, chef-dirigent van het Cleveland Orchestra en algemeen muzikaal leider van de Weense Staatsopera, staat bekend als Brucknerspecialist. Hij heeft een bijzondere passie voor Bruckners Symfonie Nr. 4 – door de componist zelf de “Romantische” genoemd – in de zelden uitgevoerde eerste editie (1888-89). Met zijn scherpere contrasten en gewaagde dissonanten spreekt er grotere durf uit deze versie, die gestroomlijnder, dynamischer en fijner van textuur is dan de latere versie die doorgaans de voorkeur geniet.

Kristine Opolais, de Letse prima donna en ster van de New York Metropolitan Opera, treedt op in haar thuisland. Samen met het Latvian National Symphony Orchestra verzorgde ze in 2017 een spetterend concert in de Nationale Opera van Letland. Op het programma staan verschillende aria’s die Opolais tot een internationale wereldster maakten. Italiaanse operamuziek maakt een prominent onderdeel uit van het concert, met aria’s die de toehoorders aanzetten tot dromen over de liefde en hen doen realiseren wat werkelijk belangrijk is in het leven. Geniet van de mooiste vocale en instrumentale stukken uit opera’s van Giuseppe Verdi, Giacomo Puccini, Pietro Mascagni, Camille Saint-Saëns, Arrigo Boito and Alfredo Catalani.

Door de eeuwen heen heeft de Italiaanse stad Napels aangetoond over een bijzonder vruchtbaar klimaat te beschikken waar het artistieke vernieuwing betreft. Doordat het koninklijke hof hier zetelde, muziekuitvoeringen in de kerkdienst een belangrijke rol speelden, er vele broederschappen en liefdadigheidsinstellingen opereerden, welvarende burgers graag de rol van beschermheer op zich namen, en er onder de bevolking een grote lied- en danscultuur leefde, was het muzikale landschap hier buitengewoon veelzijdig.

Fabio Luisi dirigeert het Deens Radio Symfonieorkest in indrukwekkende uitvoering tijdens de viering van de 150ste verjaardag van de Deense componist Carl Nielsen. Naast Nielsens Symfonie Nr. 6 staat ook Rachmaninovs Pianoconcert Nr. 4 op het programma, met als solist de Franse pianiste Lise de la Salle. Het werk is een minder dan Rachmaninovs Tweede en Derde Pianoconcert en onderging meerdere revisies gedurende het leven van de componist. Het wordt gekarakteriseerd door veel chromatiek en ook zijn er duidelijke jazzachtige invloeden te horen. Luisi en de la Salle legden het Vierde Pianoconcert eerder al vast op CD. Dit concert is opgenomen in het DR Koncerthuset te Kopenhagen in 2017.

Sinds 1991 speelt de Berliner Philharmoniker ieder jaar een Europaconcert in een verschillende Europese stad. Hiermee herdenkt het orkest de oprichting van het orkest op 1 mei 1882, en vieren de musici het gedeelde erfgoed van de Oude Wereld. De editie van 1998 vond plaats op een fascinerende, unieke locatie: het Vasamuseum in Stockholm. Dit maritieme museum stelt de Vasa tentoon: dit enorme, 17e-eeuws schip, dat 69 meter lang en 12 meter breed was en 1210 ton woog, kapseisde en zonk al op haar eerste reis in 1628. Hiermee is het museum de perfecte achtergrond voor de Berliner Philharmoniker onder leiding van Claudio Abbado, die een muziekprogramma uitvoeren dat perfect aansluit op deze maritieme omgeving. Een gedenkwaardige en krachtige impressie van Giuseppe Verdi’s Quattro pezzi sacri, krijgt de Berliner Philharmoniker versterking van het Zweeds Radiokoor en het Eric Ericson-kamerkoor.

Reinoud Van Mechelen en zijn ensemble a nocte temporis zijn ondertussen graag geziene artiesten in BOZAR. Na afgelopen jaren te hebben gewerkt rond Charpentier, Bach en Ierse volksmuziek, zetten ze in 2020 Nicolas Clérambault in de spotlights. Deze Franse barokcomponist is misschien minder bekend dan zijn collega’s Lully en Rameau, maar dat zijn oeuvre niet moet onderdoen, bewees Van Mechelens intieme album Cantates françaises. De veelgeprezen Belgische tenor zet zijn ontdekkingsreis naar Clérambault verder met enkele grootschaligere werken, waaronder het Te Deum en het oratorium La femme adultère. Dit alles in een eerste samenwerking met het prestigieuze Chœur de Chambre de Namur.

Het Berliner Philharmoniker onder leiding van Claudio Abbado en solist Daniel Barenboim verzorgen het Europakonzert van 1994 in het Duitse Meiningen. Op het programma staan Beethovens Pianoconcert Nr. 5 en de Tweede Symfonie van Brahms. Het pianoconcert is de laatste van de vijf concerten die Beethoven componeerde en staat ook wel bekend als het ‘Keizersconcert’. Het werk is gecomponeerd tussen 1809 en 1811. Brahms’ Tweede Symfonie dateert van 1877 en wordt vaak vergeleken met de Zesde Symfonie van Beethoven, vanwege het vrolijke, opgewekte en pastorale karakter.

Hans van Manen (1932) wordt internationaal erkend als een van de grootmeesters van het hedendaagse ballet. Van Manen creëerde ruim 150 balletten, die allemaal zijn onmiskenbare signatuur dragen: een heldere structuur, verfijnde eenvoud en een afkeer van overbodige franje. In deze hommage aan de grote choreograaf dansen solisten van Het Nationale Ballet drie hoogtepunten uit Van Manens omvangrijke oeuvre. Het programma opent met Metaforen (1965) op muziek van Daniel-Jean-Yves Lesur’s Variations voor orgel en strijkers—een baanbrekend werk met een van de eerste mannelijke pas de deux, dat destijds als provocerend werd beschouwd. Dan volgt Adagio Hammerklavier (1973), op het derde deel, Adagio sostenuto, uit Beethovens Hammerklaviersonate, Op. 106. Het programma wordt afgesloten met Frank Bridge Variations (2005), op Benjamin Brittens Variations on a Theme of Frank Bridge, Op. 10. Deze uitvoering werd in 2017 opgenomen in Opéra Berlioz, Le Corum in Montpellier, Frankrijk.

Sigiswald Kuijken dirigeert barokensemble La Petite Bande en koor Ex Tempore in de Sint-Nicolaaskerk in Leipzig in deze opname van het Bachfest 2004, een vooraanstaand muziekfestival waar het de uitvoering van de muziek van J. S. Bach en diens zonen betreft. Dit concert begint met J. S. Bachs 'Hemelvaarts-oratorium' “Lobet Gott in seinen Reichen” (BWV 11). Dit werk, uit 1735, zou de laatste bijdrage van de componist aan dit genre zijn. Omdat het zo kort is, werd het in 1852 bij vergissing aangezien voor cantate toen de Bach Gesamtausgabe werd samengesteld. Het concert vervolgt met “Die Auferstehung und Himmelfahrt Jesu” (Wq 240), een oratorium van Bachs beroemdste zoon, Carl Philipp Emanuel Bach. Solisten zijn Sophie Karthäuser (sopraan), Patrizia Hardt (alt), Christoph Einhorn (tenor), Christoph Genz (tenor), Jan van der Crabben (bariton), en Stephan Genz (bas).