TV-gids

Het muziekfestival Young Euro Classic is wellicht ‘s werelds belangrijkste podium voor internationale jeugdorkesten. Iedere zomer zijn talloze orkesten vanover de hele wereld een kleine drie weken lang te bewonderen tijdens concertuitvoeringen vanuit het prestigieuze Konzerthaus en de Gendarmenmarkt te Berlijn. In deze uitzending kunnen de kijkers genieten van de hoogtepunten tijdens Young Euro Classic 2016. Op het programma staan bekende klassieke melodieën, waaronder het derde deel uit Vivaldi’s ‘Winter’ uit de Vier Jaargetijden, Moessorgski’s Nacht op de Kale Berg en de Habanera uit Bizets Carmen. Ook zingt de getalenteerde Tenor Alan Pingarrón ‘Gratia plena’ van Mario Talavera en ‘Dime Que Si’ van Alfonso Oteo. Daarnaast staan ook bekende orkestwerken op het programma, zoals het geliefde Adagietto uit Mahlers Symfonie Nr. 5 en het derde deel uit Rachmaninovs Symfonie Nr. 3.

Het Kuijken Ensemble bestaat uit de drie broers Kuijken op fluit, viool, en viola da gamba, en klavecinist Robert Kohnen. Deze heren behoren tot de meest gerespecteerde specialisten op het gebied van de Oude Muziek. Al zijn ze inmiddels als dirigenten en op andere manieren bezig met de promotie van de authentieke uitvoeringspraktijk, ze beheersen ieder een reeks instrumenten. Hun zeldzame gezamenlijke concerten zijn ware buitenkansjes voor het publiek. Met J. S. Bachs Musikalisches Opfer, hier gespeeld op basis van een rigoureus verkleinde instrumentatie, demonstreren de heren hun lange ervaring en hun enorme stijlgevoeligheid. Bachs late meesterwerk Musikalisches Opfer (1747) is een muzikaal eerbetoon dat hij schreef ter gelegenheid van zijn bezoek in Potsdam aan Frederik de Grote, koning van Pruisen. Deze opname uit het Bachjaar 2000 werd gemaakt in het prachtige, historische Altes Rathaus van Leipzig.

Toen Johann Sebastian Bach in 1722 in het Duitse Köthen woonde, bracht hij een boek met preludes en fuga's in alle 24 majeur- en mineurtoonsoorten uit. Deze verzameling kreeg de naam Das wohltemperierte Klavier, Boek Een, BWV 846–869. Ongeveer twintig jaar later stelde Bach in Leipzig een vergelijkbare bundel samen, nu bekend als Das wohltemperierte Klavier, Boek Twee, BWV 870-893. Bach schreef deze reeks composities voor het 'klavier', wat zowel op klavecimbel, klavechord, of orgel kan duiden. Deze werken zijn zeer bepalend gebleken voor de geschiedenis van de Westerse klassieke muziek. In deze uitzending speelt Andrej Gavrilov Preludes en Fuga’s Nrs. 1 t/m 12 (BWV 846-857) uit Boek Een van Bachs Das wohltemperierte Klavier. De opname vond plaats in de New Art Gallery in Walsall, Engeland, in 2010.

Léon Spierer leidt het Orquesta Sinfonica de Minería tijdens het Concerto de San Silvestre. Solist is sopraan Jéssika Arévalo. Het tweede en laatste deel van dit feestelijke concert, dat in dit programma aan bod komt, begint met het Adagio uit Joseph Haydns "Afscheidssymfonie" nr. 45 (Hob I:45) en komt ten einde met Antonin Dvořáks Symfonie nr. 8, Op. 88. Deze symfonie werd voltooid in 1889 en beleefde in 1890 de première. In tegenstelling tot Dvořáks andere composities uit deze periode is de muziek vrolijk en optimistisch.

Yoichiro Chiba (Japan, 1997) voert J.S. Bach’s Partita nr. 2 in c-klein, BWV 826, en Franz Liszts Sonate in b-klein, S. 178 uit tijdens de halve finales van de Piano-editie 2021 van het Concours musical international de Montréal (CMIM). Dit recital werd opgenomen in Yumeria Hall in Tokio, Japan.

Daniel Harding leidt het Orkest en Koor van het Maggio Musicale Fiorentino en vier vocale solisten in een magnifieke uitvoering van Wolfgang Amadeus Mozarts Requiem in d mineur, K. 626. De solisten zijn sopraan Christiane Karg, mezzosopraan Sara Mingardo, tenor Matthew Swensen en bas Gianluca Buratto. De Oostenrijkse graaf Walsegg gaf Mozart in juli 1791 de opdracht een Requiem te componeren ter nagedachtenis aan zijn overleden vrouw Anna. Op dat moment was Mozart druk bezig met zijn opera's La clemenza di Tito en De Toverfluit. Toen hij in de herfst van datzelfde jaar aan het Requiem begon, ging zijn gezondheid ernstig achteruit. Mozart overleed in december 1791 en liet het Requiem onvoltooid achter. Zijn leerling Franz Xaver Süssmayr voltooide Mozarts zwanenzang in de vorm die we vandaag kennen, op basis van Mozarts schetsen en mondelinge aanwijzingen. Deze uitvoering werd in 2021 opgenomen in het Teatro del Maggio Musicale Fiorentino in de Italiaanse stad Florence.

Het toonaangevende Franse strijkkwartet Quatuor Ébène wijdde een opmerkelijk en ambitieus project aan de 250ste geboortedag van Ludwig van Beethoven (1770-1827): het viertal nam álle werken voor strijkkwartet van de grote componist op. Vijf jaar lang dompelden violisten Pierre Colombet en Gabriel Le Magadure, altvioliste Marie Chilemme, en cellist Raphaël Merlin zich onder in die 650 pagina’s bladmuziek, waar Beethoven drie decennia lang zijn creativiteit in uitte. Hun inspanningen culmineerden in de herfst van 2020 in de integrale uitvoering van deze werken tijdens zes indrukwekkende concerten in de Philharmonie de Paris. Quatuor Ébène verkende elk facet van Beethovens strijkkwartetrepertoire: van de jeugdige Opus 18 strijkkwartetten tot de kwartetten Rasumovsky, Harp, en Serioso (Opus 59, 74, en 95) uit zijn middenperiode, en ten slotte de diepgang van zijn late kwartetten (Opus 127 tot 135). In deze uitzending speelt Quatuor Ébène Beethovens Strijkkwartet nr. 5 in A majeur, Op. 18, nr. 5; Strijkkwartet nr. 4 in c-mineur, Op. 18, nr. 4; en Strijkkwartet nr. 12 in Es-majeur, Op. 127. Dit concert werd opgenomen in de Philharmonie de Paris op 17 december 2020.

In deze zesdelige documentaire over het leven en werk van de Braziliaanse componist Heitor Villa-Lobos neemt regisseur Liloye Boubli kijkers mee op reis langs het leven en werk van deze legende de Zuid-Amerikaanse klassieke muziek. De componist, dirigent, cellist, en klassieke gitarist werd in 1887 geboren in Rio de Janeiro in Brazilië. Hij groeide op in een periode van enorme maatschappelijke veranderingen: met de afschaffing van de slavernij in 1888 was dit een tijd van sociale veranderingen en ver doorgevoerde modernisering in Brazilië. Uiteindelijk zou Villa-Lobos één van de bekendste Zuid-Amerikaanse componisten ooit worden. Deze vierde aflevering behandelt zijn beroemde "Bachianas brasileiras", met name de "Ária (Cantilena)" uit Bachianas brasileiras nr. 5, één van Villa-Lobos' bekendste werken.

Antonio Mormone (1930-2017), een invloedrijke talentscout binnen de klassieke muziek, leeft voort als de naamgever van de Premio Internazionale Antonio Mormone (PIAM), die wordt uitgereikt aan de winnaar van het gelijknamige Italiaanse muziekconcours. De eerste editie van dit concours, dat plaatsvond op verschillende locaties in Milaan in de periode 2019-2021, was gewijd aan de piano. Eén van de deelnemende pianisten, Micah McLaurin (Verenigde Staten, 1994), speelt Frédéric Chopin’s Nocturne Op. 27 nr. 2, en Barcarolle, Op. 60; evenals een selectie uit Aleksandr Skrjabins Etudes: Op. 42 nr. 5, en Op. 8 nrs. 11 en 12. Deze uitvoering werd in januari 2020 opgenomen in Teatro EDI Barrio’s in Milaan.

Een superbe techniek, intelligent, smaakvol en verfijnd: met Carole Cerasi krijgt Couperins tweede boek Pièces de clavecin de gedroomde vertolker. Meer dan het eerste deel – een compendium van oudere composities – geeft deze bundel de richting aan die de componist wilde inslaan: stijl en vorm worden moderner en er komt ruimte voor evocatieve sfeerstukken en muzikale portretten.

De Russische pianist Misha Fomin wordt alom geprezen door muziekcritici om zijn subtiele touché en uitzonderlijke frasering. Fomin studeerde cum laude af aan de gerenommeerde Gnessin's Russian Academy of Music te Moskou, waar hij studeerde onder Lina Bulatova, die op haar beurt een studente was van Helen Gnessina en de legendarische Heinrich Neuhaus. Later vervolgde Fomin zijn studie op de Hochschule für Musik ‘Franz Liszt’ te Weimar. Vandaag de dag ontvangt Fomin wereldwijd staande ovaties en zet hij zich in voor educatie van opkomend talent middels de organisatie van talloze masterclasses en evenementen. In dit succesvolle concert uit 2018 keert Fomin wederom terug naar het Concertgebouw te Amsterdam met een aantrekkelijk concertprogramma: Beethovens Pianosonates Nr. 8 'Pathétique' en Nr. 14, 'Mondschein', alsook Tsjaikovski's Vier Seizoenen, Op. 37b.

Beethovens laatste drie pianosonates (Op. 109, 110 en 111) verkennen de intieme doolhoven van de menselijke ziel. Toen Beethoven de werken schreef was hij door zijn doofheid al een tijd in zichzelf gekeerd. Dit had een grote invloed op zijn relatie met anderen en zijn contact met de buitenwereld. Dit psychologische raamwerk wordt verkend door regisseur Mariano Nante, die pianist Alexandre Tharaud plaatst in een film die lijkt geïnspireerd te zijn door het werk van de Russische filmregisseur Tarkovski. De film is opgenomen in verlaten kastelen en roept het gevoel van eenzaamheid en zelfreflectie op die een innerlijke reis vormen middels beeld en muziek.

De Chinese pianist Lang Lang speelt enkele van de meest geliefde stukken uit binnen het pianorepertoire. Op het programma staan het eerste deel van Beethovens 'Appassionata' Pianosonate, Op. 57, het ‘Precipato’ uit Prokofievs Pianosonate Nr. 7 en ‘Evocation’ uit Albeniz’ Iberia (Boek 1). Lang Lang sluit af met een krachtige uitvoering van Chopins ‘Heroïsche’ Polonaise, Op. 53.

In dit opmerkelijke concert vanuit de Thomaskerk in Leipzig krijgt het normaal uit vijf zangers bestaande ensemble amarcord versterking van een extra alt én twee sopranen. Onder de naam amarcordplus presenteren zij een prachtig concertprogramma rondom deze Duitse stad, met onder meer madrigalen van Johann Hermann Schein, motetten uit Heinrich Schütz’ bundel Geistliche Chor-Music, en twee motetten van de beroemdste Thomaskantor aller tijden: Johann Sebastian Bach. Ook worden werken van diens minder bekende tijdgenoten Philipp Heinrich Erlebach en de mononieme componist Liebhold uitgevoerd, net als muziek van andere leden uit de familie Bach: Michael Bach en Johann Christoph Bach. Dit concert werd opgenomen op 1 mei 2020.

De twee 'Sonates voor klarinet en piano Op. 120' van Johannes Brahms ontstonden in 1894. Zij zijn enigszins door Mozart geïnspireerd en in geen van beide sonates treft men een 'echt' langzaam deel aan. Brahms schreef deze stukken voor de violist en klarinettist Richard Mühlfeld [1856-1907], die in het orkest van de Hertog van Meiningen speelde en vanaf de jaren '70 van de 19e eeuw een grote reputatie verwierf. Hij maakte een internationale carrière en introduceerde Brahms' klarinetkwintet in 1892 in London. De sonates vormen de laatste instrumentale composities van Brahms. De 'Sonate Op. 120 nr 2 in Es' bestaat uit drie delen. Het 'Allegro amabile' is ontspannen en ongedwongen en contrasteert zeer fraai met het 'Alegro molto apassionato'. De finale [Andante con moto-Allegro] biedt een klassieke afsluiting met een zestal variaties op een volksachtige melodie, waarbij de klarinet en de piano met elkaar in een dialoog kunnen wedijveren. Henk de Graaf, klarinet, Daniël Wayenberg piano

Opnieuw opent het Deens Nationaal Symfonieorkest de poorten naar magische werelden met wederom een betoverend concertprogramma. Onder leiding van de Duitse dirigent Christian Schumann bundelen het Deens Nationaal Symfonieorkest, het Deens Nationaal Concertkoor en het Deens Nationaal Juniorenkoor hun krachten om muziek uit de populairste fantasy-films, tv-series en videogames uit te voeren, waaronder The Lord of The Rings, Game of Thrones, The Hobbit, The Witcher en League of Legends. Solisten in dit concert zijn de Noorse mezzosopraan Tuva Semmingsen, de Canadees-Portugese sopraan Cassandra Lemoine, de Deense muzikant Bjørn Fjæstad en de Britse acteur David Bateson. Deze uitvoering werd in april 2023 opgenomen in het DR Koncerthuset in de Deense hoofdstad Kopenhagen.

In een ambitieuze concertserie voert de Britse dirigent John Eliot Gardiner alle cantates van Johann Sebastian Bach uit. Een aantal van deze concerten vindt plaats in Saksen en Thüringen, waar Bach woonde. Dit geeft Gardiner de kans om het leven en werk van Bach op een persoonlijke manier te ontdekken. Bach Revisited volgt Gardiner naar Eisenach, Arnstadt, Pomßen en Leipzig. De Britse dirigent bezoekt de oude kerk van Pomßen, ontdekt dat Martin Luther en J.S. Bach dezelfde school bezochten, en spreekt met de plaatselijke organist over het nieuwe Bachorgel in de Thomaskerk van Leipzig.

Conrad van Alphen dirigeert Sinfonia Rotterdam in een uitvoering van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski's Fantasie-ouverture 'Romeo en Julia'. Van Alphen richtte Sinfonia Rotterdam op in 2000. Onder zijn bezielende leiding groeide het orkest uit tot één van de bekendste orkesten van Nederland. Tsjaikovski baseerde zijn compositie op William Shakespeares beroemde toneelstuk 'Romeo and Juliet'. Nadat hij in 1870 de eerste versie van zijn compositie voltooide, herschreef hij het werk nog tweemaal: pas 10 jaar later voltooide hij zijn derde en laatste versie. De Fantasie-ouverture opent met een langzame inleiding, waarin de klarinetten en fagotten de boventoon voeren. Allesoverheersend is het wereldberoemde liefdesthema, wat voor de liefde tussen Romeo en Julia staat. Dit prachtige thema, dat in de eerste helft van het stuk wordt geïntroduceerd door de Engelse hoorns en de altviolen, blijft terugkeren in het hele werk. Aan het einde horen we het liefdesthema in mineur, wat de tragiek in dit meeslepende liefdesverhaal onderstreept.

Het interculturele kamermuziekensemble AU Ensemble voert het werk 'And even if the sky fades into the dark...' (2022) van de hedendaagse Canadese componist Rita Ueda uit. Dit stuk voor strijkkwartet en een traditioneel Chinees instrument naar keuze wordt hier uitgevoerd door Geling Jiang op de liuqin, een snaarinstrument uit de luitfamilie. Dit programma werd opgenomen in het Deep Cove Shaw Theatre in North Vancouver, Canada, op 23 maart 2022.

Mezzosopraan Deepa Johnny (Canada/Oman, 1998) zingt Georgy Sviridovs Russkajaj pesnya; ‘Ja li v pole da ne travushka’ uit Pjotr Iljitsj Tsjaikovski’s Seven Romances, Op. 47; John Greer’s On Children; ‘Blicke mir nicht in die Lieder!’ en ‘Liebst du um Schönheit’ uit Gustav Mahler’s Rückert-Lieder, Op. 44; en ‘Le spectre de la rose’ uit Hector Berlioz’ liedcyclus Les nuits d’été, Op. 7, tijdens de halve finale in de discipline Art Song van het Concours musical international de Montréal 2022 (CMIM). Deze uitvoering is opgenomen in het Bourgie-paviljoen van het Musée des beaux-arts de Montréal.