TV-gids

Daniel Oren dirigeert het orkest van de Arena di Verona in een prachtige uitvoering van Giuseppe Verdi’s Nabucco. Het was de derde opera die de componist voltooide, maar het zou zijn eerste grote succes betekenen. Nabucco werd voor het eerst uitgevoerd in La Scala te Milaan in 1842, toentertijd het epicentrum van de Risorgimento (“herrijzenis”) en tevens hoofdstad van het Italiaanse nationalisme, waar voorstanders van de Italiaanse onafhankelijkheid hun stem lieten horen. Het bekende ‘slavenkoor’ in de derde akte, waar Joodse ballingen hun verloren land betreuren, resoneert direct met de Italiaanse nationalisten en is sindsdien tot symbool verworden van de Italiaanse nationaliteit. De in Israël geboren dirigent Daniel Oren is een ware kenner op het gebied van Verdi’s muziek en een graag geziene gast in de Arena di Verona. Deze uitvoering is opgenomen in 2017. Solisten zijn onder anderen George Gagnidze, Susanna Branchini, Nino Surguladze, Rubens Pelizzari en Stanislav Trofimov.

De Zweedse pianist en componist Roland Pöntinen speelt Couperins Les Baricades mistérieuses, Rameau’s Gavotte in a klein, Busoni’s Albumblatt No. 1, Saariaho’s Prelude en Ballade, Chopin’s Ballade Nr. 4 in f klein, Albéniz’ Ibera (boek 2, Nrs. 1 en 3), Rachmaninovs Sérénade in bes klein en Ravels Oiseaux tristes (uit Miroirs). Opgenomen in de Folwang Hochschule in Essen, in juli 2007.

De Franse meesterpianist Pierre-Laurent Aimard speelt in de Akademie der Schönen Künste in München delen uit Bachs ‘Die Kunst der Fuge’, Carters ‘Matribute’, ‘Two Diversions’ en ‘Caténaires’, George Benjamins ‘Shadowlines’ en ten slotte Beethovens Pianosonate Nr. 31.

Fabio Luisi dirigeert het Deens Radio Symfonieorkest in indrukwekkende uitvoering tijdens de viering van de 150ste verjaardag van de Deense componist Carl Nielsen. Naast Nielsens Symfonie Nr. 6 staat ook Rachmaninovs Pianoconcert Nr. 4 op het programma, met als solist de Franse pianiste Lise de la Salle. Het werk is een minder dan Rachmaninovs Tweede en Derde Pianoconcert en onderging meerdere revisies gedurende het leven van de componist. Het wordt gekarakteriseerd door veel chromatiek en ook zijn er duidelijke jazzachtige invloeden te horen. Luisi en de la Salle legden het Vierde Pianoconcert eerder al vast op CD. Dit concert is opgenomen in het DR Koncerthuset te Kopenhagen in 2017.

In de Bartholomeuskerk in het Duitse Dornheim, waar componist Johann Sebastian Bach met zijn eerste vrouw Maria Barbara trouwde, speelt de bekende Nederlandse cellist Anner Bijlsma diens Cellosuite nr. 1 in G-groot, BWV 1007. Waarschijnlijk schreef Bach deze verzameling van Zes suites voor onbegeleide cello in de jaren 1717-1723. Zijn cellosuites vormen een essentieel deel van het cellorepertoire, waarin de talrijke polyfone mogelijkheden van het instrument effectief worden benut. Zoals te doen gebruikelijk bij suites uit de Barok is elk onderdeel gebaseerd op traditionele hofdansen. Bachs Suite nr. 1 begint met een prelude, en wordt gevolgd door een allemande, een courante, een sarabande, twee menuetten, en tenslotte een gigue.

Arvo Pärt baseerde zijn ‘Kanon Pokajanen’ (uit ‘Boetepsalmen’, 1995-97) op de kanon van boete en berouw zoals die al in de vroegste Slavisch-Christelijke manuscripten, uit de zesde eeuw na Christus, is terug te vinden. De kanon staat symbool voor de verandering, de overgang tussen dag en nacht, het Oude en het Nieuwe Testament, de profetie en de vervulling, het hier en het hiernamaals. Toegepast op de mens handelt het over de grens tussen het menselijke en het goddelijke, zwakheid en sterkte, lijden en verlossing, sterven en onsterfelijkheid. Deze ‘Kanon Pokajanen’ wordt in deze uitzending uitgevoerd door het Vlaamse kamerkoor Aquarius. Dit kamerkoor loopt in Vlaanderen voorop als het gaat om nieuwe muziek en nieuwe concertvormen. ‘Kanon Pokajanen’ is hier een goed voorbeeld van. De zangers staan niet op een podium, maar stellen zich op in een kring middenin een kerk. De donkere kerk wordt slechts verlicht door kaarsen en de lichtjes op de lessenaars. De zangers komen in processie binnen, stellen zich op in een kring, en zingen vervolgens een kleine twee uur lang.

Als onderdeel van hun nieuwe samenwerking met componist Philip Glass, die bekend staat om zijn repetitieve minimalistische composities, spelen de Franse zussen Katia en Marielle Labèque de Europese première van Glass’ Concert voor twee piano’s met de Orchestre de Paris. Het programma wordt vervolgd met de Vijfde Symfonie van Dimitri Sjostakovitsj (1906-1976) onder leiding van Jaap van Zweden, de huidige dirigent van het New York Philharmonic.

Soprano Iida Antola (Finland, 1990) performs Franz Schubert’s Totengräbers Heimweh, D. 842; ‘I Send My Heart Up To Thee’ from Amy Beach’s Three Browning Songs, Op. 44; and ‘La pintade’ from Maurice Ravel’s Histoires naturelles, during the first round of the Voice Edition of the Concours musical international de Montréal 2022 (CMIM). This performance was recorded at the Bourgie Hall of the Montreal Museum of Fine Arts.

Televisie is van groot belang voor de aanhoudende populariteit van de klassieke muziek. Het medium heeft niet alleen prachtige muzikale momenten vastgelegd voor toekomstige generaties, maar geeft ook de toekomst van de muziek mede vorm. Het in Wenen gevestigde IMZ International Music + Media Centre, een internationale vereniging voor iedereen die betrokken is bij alle facetten van klassieke en hedendaagse muziek, wereldmuziek, jazz, en dans, vierde in 2015 haar vijftigjarig bestaan. Om dit te vieren maakte de geprezen filmmaker Reiner E. Moritz de documentaire 'Music in the air', waarin hij de geschiedenis van de klassieke muziek op televisie uit de doeken doet. De film duikt de archieven in om aan te tonen wat dit medium gedaan heeft voor de verspreiding van de muziek. Zeldzaam beeldmateriaal van dirigent Arturo Toscanini met het NBC Symphony Orchestra tijdens één van de allereerste op tv uitgezonden concerten, en fragmenten uit Leonard Bernsteins 'Young People Concerts' komen aan bod. Ook zijn er beelden te zien van andere grote musici uit het verleden, onder wie Glenn Gould, Herbert von Karjan, Igor Stravinsky en Pierre Boulez.

Ester Hoppe (viool), Christian Poltéra (cello) en Franscesco Piemontesi (piano) spelen Schuberts Pianotrio Nr. 2, Op. 100 (D. 929) tijdens het Internationale Kamermuziek Festival in Bellinzona te Zwitserland in 2019. Het werk was een van de laatste composities die Schubert voltooide en dateert van november 1827. Het trio is echter pas eind 1828 gepubliceerd, kort voor Schuberts dood en werd voor het eerst uitgevoerd ter ere van de verloving van Schuberts vriend Josef von Spaun. Het tweede thema uit eerste deel is gebaseerd op een thema uit Schuberts Pianosonate Nr. 18 (D. 894). Fragmenten uit het tweede deel worden gebruikt als thema in Stanley Kubricks Barry Lyndon (1975).

Het muzikale collectief Les Dissonances werd in 2004 opgericht door violist David Grimal. Het ensemble werkt zonder dirigent en is samengesteld uit musici uit de best aangeschreven Europese orkesten, internationale solisten, en jong talent. In dit programma speelt Les Dissonances Wolfgang Amadeus Mozart’s Serenade nr. 10 voor blazers in Bes-groot, K. 361, beter bekend onder de naam ‘Gran Partita’. Deze compositie voor twaalf blaasinstrumenten en contrabas bestaat uit zeven delen. Het werk is de langste van alle kamermuziekwerken die Mozart schreef. Bovendien koos Mozart voor een groter aantal instrumenten. Aan de gebruikelijke acht instrumenten van het blazersoctet voegde Mozart twee bassethoorns, twee extra hoorns, en een contrabas. Deze uitvoering werd in 2015 opgenomen in Philharmonie de Paris, Frankrijk.

Mezzosopraan Esther Valentin (Duitsland, 1993) en pianist Anastasia Grishutina (Rusland, 1988) vertolken Henri Duparc’s L’invitation au voyage; Aleksandr Borodin’s ‘Dlya beregov otchizni dal’noy’ (For the shores of thy far native land); ‘Fleur jetée’ uit Gabriel Fauré’s Quatre melodies, Op. 39; Franz Schubert’s Die Liebe hat gelogen, Op. 23 Nr. 1 (D. 751); ‘Begegnung’ en ‘Der Feuerreiter’ uit Hugo Wolf’s Mörike-Lieder; Brechtje van Dijks ‘Endangered’; en ‘The crucifixion’ uit Samuel Barber’s Hermit songs, Op. 29, tijdens de laatste ronde van het Internationaal Vocalistenconcours 2019 – Lied Duo. Deze uitvoering werd opgenomen in het Theater aan de Parade in ‘s-Hertogenbosch.

Tijdens een concert vanuit de kerk van Verbier bundelen de Griekse violist Leonidas Kavakos en de Chinese pianiste Yuja Wang de krachten in interpretaties van vioolsonates van Johannes Brahms. Kavakos werd in 1985 in één klap wereldberoemd door op 18-jarige leeftijd de eerste prijs te winnen tijdens het prestigieuze Sibeliusconcours. Samen met Yuja Wang, een van de populairste pianisten van deze tijd, vormt hij een meesterlijk kamermuziekduo. Op het programma staan Brahms' ‘Regensonate’ Op. 78, ‘Thunersonate’ Op. 100 en de laatste vioolsonate, Op. 108.

Josquins vindingrijkheid bij het verwerken van bestaand muzikaal materiaal blijft ongeëvenaard. De Catalaanse basbariton Josep Cabré en zijn Companyia Musical richten de schijnwerpers op een sterk staaltje van Josquins kunnen: de Missa Fortuna desperata, waarin de drie stemmen van een Italiaans lied zowel apart als gecombineerd worden ingezet – een technische tour de force die ook nog eens prachtig klinkt.

Deze Mozartviering vindt plaats in de Staatsoper Unter den Linden, Berlijns meest prestigieuze operahuis. Het eenmalige concertgala staat volledig in het teken van de werken van Wolfgang Amadeus Mozart. Vele pareltjes uit zijn oeuvre worden uitgevoerd door ‘s werelds beste klassieke musici, waaronder violist Nicolaj Znaider, bariton Thomas Quasthoff en sopraan Sylvia Schwartz. De Staatskapelle Berlin staat onder leiding van dirigent Julien Salemkour. Op het programma staan de ouverture uit Clemenza di Tito (KV. 621), het Vijfde Vioolconcert (KV. 219), “Chi sà, chi sà, qual sia” (KV.582), Pianoconcert Nr. 23 (KV. 488), "Per questa bella mano" (KV. 612) en enkele aria’s uit Die Zauberflöte. Er wordt afgelosten met Symfonie Nr. 40 (KV. 550).

Franz Welser-Möst leidt het Cleveland Orchestra in een uitvoering van Anton Bruckners Symfonie Nr. 7. Dit werk neemt een centrale plaats in binnen het oeuvre van de componist: hiermee viel Bruckner eindelijk de erkenning ten deel die hij verdiende. Nog altijd is het één van zijn meest geliefde werken. De symfonie volgt de klassieke opbouw van vier aparte delen. Het hart van het werk is een lang en emotioneel Adagio, geschreven als eerbetoon aan Richard Wagner. Het eerste deel van de symfonie begint met een stijgend thema dat wordt aangedragen door de cello's. Het Scherzo verlicht de sombere sfeer van het voorafgaande Adagio, en met de Finale komt met ongeremd plezier ten einde. Deze uitvoering werd in 2008 opgenomen in Severance Hall in Cleveland.

Op 9 april 2020, toen de Covid-19-pandemie het concertcircuit tot stilstand dwong, waren dwarsfluitist Ana de la Vega en hoboïst Ramón Ortega Quero op concerttournee. Hun concert in Palais Lichtenau in de Duitse stad Potsdam ging door zoals gepland – maar dan zonder publiek. Deze intieme opname is het resultaat. Op het programma staan Joseph Haydns “Londense” Trio nr. 1 C Hb. IV/1, Clara Schumanns Drei Romanzen, Op. 22, Antonín Dvořáks Silent Woods, J. S Bachs Triosonate in c uit “Musikalischen Opfer” BWV 1079, en Robert Schumanns Drei Romanzen, Op. 94. Tot besluit van het optreden klinkt Ignaz Moscheles' Concertante in F.

Verspreid over elf dagen vond in augustus 2020 in het Franse pelgrimsoord Rocamadour de vijftiende editie plaats van het Festival de Rocamadour, volledig gewijd aan kerkelijke muziek uit de barok, romantiek, en klassieke tijd. Op 26 augustus speelden violist Renaud Capuçon en pianist Guillaume Bellom, beiden Frans, een intiem concert in de sfeervolle, middeleeuwse Basilique Saint-Sauveur. Op de lessenaar stonden achtereenvolgens Gabriel Faurés Sonate nr. 1, Opus 13 (1876) en César Francks Sonate voor viool en piano (1886).

Sopraan Anabel de la Mora wordt bijgestaan door het Orquesta Sinfonica de Minería onder leiding van Raúl Delgado in een concertprogramma dat in het teken staat van Mexicaanse componisten. Dit programma, waarin het eerste deel van het concert aan bod komt, omvat de volgende werken: Miguel Bernal Jiménez' "Angelus", Alfonso Esparza's "Dime que sí", María Grever's "Munequita Lina", Ricardo Castro's "Intermezzo de Atzimba", Jorge del Moral's "Besos robados", en Consuelo Velázquez' "Bésame mucho". Dit concert uit 2019 vond plaats in de Academia de Música del Palacio de Minería in Mexico-Stad.