TV-gids

Het toonaangevende Franse strijkkwartet Quatuor Ébène wijdde een opmerkelijk en ambitieus project aan de 250ste geboortedag van Ludwig van Beethoven (1770-1827): het viertal nam álle werken voor strijkkwartet van de grote componist op. Vijf jaar lang dompelden violisten Pierre Colombet en Gabriel Le Magadure, altvioliste Marie Chilemme, en cellist Raphaël Merlin zich onder in die 650 pagina’s bladmuziek, waar Beethoven drie decennia lang zijn creativiteit in uitte. Hun inspanningen culmineerden in de herfst van 2020 in de integrale uitvoering van deze werken tijdens zes indrukwekkende concerten in de Philharmonie de Paris. Quatuor Ébène verkende elk facet van Beethovens strijkkwartetrepertoire: van de jeugdige Opus 18 strijkkwartetten tot de kwartetten Rasumovsky, Harp, en Serioso (Opus 59, 74, en 95) uit zijn middenperiode, en ten slotte de diepgang van zijn late kwartetten (Opus 127 tot 135). In deze uitzending speelt Quatuor Ébène Beethovens Strijkkwartet nr. 5 in A majeur, Op. 18, nr. 5; Strijkkwartet nr. 4 in c-mineur, Op. 18, nr. 4; en Strijkkwartet nr. 12 in Es-majeur, Op. 127. Dit concert werd opgenomen in de Philharmonie de Paris op 17 december 2020.

De onvergankelijke klassieker van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski, De Notenkraker, is in goede handen bij choreograaf Vasily Vainonen. Hij maakte er een kleurrijke en sensuele dansvoorstelling van: tot het uiterste geperfectioneerde dans op het hoogste niveau, met daarnaast het beste wat moderne technologie te bieden heeft. Het resultaat is in één woord spectaculair te noemen. Regisseur Andreas Morell maakt deze uitvoering tot een adembenemende ervaring. Het orkest van het Mariinskitheater staat onder leiding van dirigent Valeri Gergiev. Solisten zijn Mikhail Makarov, lldar Abdrazakov, Anna Markarova, Sergei Skorokhodov, Timur Abdikeyev en Vladislav Sulimasky. De productie werd opgenomen in het Mariinskitheater in 2012.

De Engels-Franse pianist David Levy speelt Dmitri Sjostakovitsj' 24 Preludes en Fuga's, Op. 87. Het werk is een reeks van vierentwintig stukken voor piano, elk in één van de majeur- en mineurtoonsoorten uit de chromatische toonladder. Elk stuk bestaat uit twee delen: een prelude gevolgd door een fuga. De componist putte ongetwijfeld inspiratie uit J.S. Bachs beroemde Das Wohltemperierte Klavier (BWV 846-893), twee boeken met een verzameling van achtenveertig preludes en fuga's. Als jurylid bij de Bachwedstrijd in Leipzig werd Sjostakovitsj diep geraakt door de uitvoering van de Russische pianiste Tatiana Nikolayeva van Bachs 48 Preludes en Fuga's. Sjostakovitsj componeerde zijn preludes en fuga’s in de periode herfst 1950 - februari 1951. Hij droeg ze op aan Nikolayeva, die ermee instemde in december 1952 de première uit te voeren in Leningrad (het huidige Sint-Petersburg). Deze uitvoering door David Levy werd in september 2023 opgenomen in Muziekcentrum Boedapest, Hongarije.

Maestro Myung-Whun Chung leidt het orkest en koor van het Maggio Musicale Fiorentino, uitgebreid met twee vocale solisten, in deze indrukwekkende uitvoering van Gustav Mahlers Symfonie nr. 2 in c mineur, 'Auferstehung'. Sopraan Christiane Karg en alt Claudia Huckle zijn de solisten. Deze vijfdelige symfonie werd geschreven tussen 1888 en 1894 voor groot orkest, koor, en sopraan- en alt-solist. Mahler verkent door de hele symfonie de thema's leven, dood en wederopstanding. Het eerste deel doet denken aan een begrafenismars, terwijl het tweede, een sierlijke Ländler, een scherp contrast vormt met het sombere karakter van het eerste. Het derde deel is een Scherzo, gebaseerd op Mahlers toonzetting van 'Des Antonius von Padua Fischpredigt' uit de cyclus Des Knaben Wunderhorn. De componist gebruikte ook een ander Wunderhorn-gedicht, 'Urlicht' (Oerlicht), voor het vierde deel, waarin zowel tekst als muziek door de alt worden gezongen. Het koor maakt zijn entree in het tweede deel van het vijfde en laatste deel in het 'Auferstehung'-koor. Deze uitvoering werd in 2021 opgenomen in het Teatro del Maggio Musicale Fiorentino in Florence, Italië.

De Italiaanse pianist Roberto Prosseda (*1975) geldt momenteel als één van de belangrijkste vertolkers van Felix Mendelssohns pianorepertoire. Prosseda’s ontdekking van onbekende composities van Mendelssohn werd breed uitgemeten in de Europese media en leidde tot diverse plaatopnames voor het beroemde label Decca. In dit recital uit 2015 vanuit Teatro alle Vigne in het Italiaanse Lodi speelt Prosseda een selectie uit Felix Mendelssohns Lieder ohne Worte: Op. 19 nr. 1, Op. 38 nr. 2, Op. 38 nr. 6, Op. 53 nr. 2, Op. 30 nr. 6 en Op. 62 nr. 2, en diens Variations sérieuses, Op. 54, en Fantasie, Op. 28.

Kort nadat in 1778 de wegen van Wolfgang Amadeus Mozart en zijn geliefde zangeres Aloysia Weber zich scheidden begon Mozart als een soort heimwee naar de mooie en muzikaal inspirerende dagen die hij in Mannheim had doorgebracht aan een Sinfonia Concertante in Es KV 297b voor vier blazers en orkest. De vrienden worden door Mozart in een brief aan zijn vader met naam en instrument genoemd, en tot onze verbazing had de componist het over fluit, hobo, hoorn en fagot; in de versie die wij kennen blijkt de fluit ten gunste van de klarinet verdwenen te zijn. Het werk dat in Es majeur is gecomponeerd bestaat uit 3 delen waarvan het laatste deel een prachtig thema heeft met briljante variaties voor de soloblazers. Misschien waren de orkestpartijen waaraan het nageslacht de kennis van deze concertante symfonie te danken heeft het werk van een anonieme klarinettist, die zijn instrument door middel van deze bewerking wilde laten profiteren van Mozarts goddelijke noten? We zullen het waarschijnlijk wel nooit met zekerheid te weten komen. In deze sublieme uitvoering concerteren de vier soloblazers van het Rotterdams Philharmonisch met het Amadeus Ensemble Rotterdam onder leiding van Marien van Staalen.

Volgens goed gebruik luiden veel ensembles het kerstseizoen feestelijk in met een uitvoering van Johannes Sebastian Bachs Weihnachtsoratorium, BWV 248. Dit oratorium bestaat uit zes cantates die oorspronkelijk bedoeld waren voor uitvoering op zes belangrijke kerkelijke feestdagen in de kersttijd. Het Weihnachtsoratorium werd voor het eerst uitgevoerd in 1734, in de Thomanerkerk in het Duitse Leipzig, waar Bach de cantor was. In diezelfde kerk leidt nu Bachs opvolger, de 34e Thomaskantor Gotthold Schwarz, het Thomanerchor en het Gewandhausorchester Leipzig in een uitvoering van Bachs meesterlijke koorwerk. Onder de solisten zijn Dorothee Mields (sopraan), Elvira Bill (alt), Patrick Grahl (tenor, Evangelist), Markus Schäfer (tenor, aria’s), en Klaus Häger (bas). Deze uitvoering is opgenomen in 2018.

De Italiaanse dirigent Gianandrea Noseda leidt het London Symphony Orchestra (LSO) in een uitvoering van Ludwig van Beethovens Pianoconcert nr. 5 in Es-majeur, Op. 73, beter bekend als het 'Keizersconcert'. De Italiaanse pianist Beatrice Rana is de solist. The New York Times beschrijft haar als 'een van de meest verhelderende en wonderbaarlijk begaafde artiesten van de nieuwe generatie'. Beethovens Vijfde Pianoconcert opent met een groots, majestueus akkoord, gevolgd door een briljante pianopassage, waarmee de toon wordt gezet voor een van de meest geprezen werken in het pianorepertoire. Het werk, gecomponeerd tussen 1809 en 1811, weerspiegelt Beethovens dadendrang tijdens deze turbulente periode in de Europese geschiedenis. De durf, lyriek en virtuositeit van het werk dwingen bewondering af. Dit concert werd op 2 februari 2022 opgenomen in de Barbican Hall in Londen, Verenigd Koninkrijk.