TV-gids

Het toonaangevende Franse strijkkwartet Quatuor Ébène wijdde een opmerkelijk en ambitieus project aan de 250ste geboortedag van Ludwig van Beethoven (1770-1827): het viertal nam álle werken voor strijkkwartet van de grote componist op. Vijf jaar lang dompelden violisten Pierre Colombet en Gabriel Le Magadure, altvioliste Marie Chilemme, en cellist Raphaël Merlin zich onder in die 650 pagina’s bladmuziek, waar Beethoven drie decennia lang zijn creativiteit in uitte. Hun inspanningen culmineerden in de herfst van 2020 in de integrale uitvoering van deze werken tijdens zes indrukwekkende concerten in de Philharmonie de Paris. Quatuor Ébène verkende elk facet van Beethovens strijkkwartetrepertoire: van de jeugdige Opus 18 strijkkwartetten tot de kwartetten Rasumovsky, Harp, en Serioso (Opus 59, 74, en 95) uit zijn middenperiode, en ten slotte de diepgang van zijn late kwartetten (Opus 127 tot 135). In deze uitzending speelt Quatuor Ébène Beethovens Strijkkwartet nr. 5 in A majeur, Op. 18, nr. 5; Strijkkwartet nr. 4 in c-mineur, Op. 18, nr. 4; en Strijkkwartet nr. 12 in Es-majeur, Op. 127. Dit concert werd opgenomen in de Philharmonie de Paris op 17 december 2020.

Minsoo Hong (1993, Zuid-Korea) speelt Liszts Sposalizio uit Années de Pèlerinage: Deuxième Année (S161/1) en Bellini/Liszts Réminiscences de Norma (S394) tijdens de solo-finale van het 11e Internationaal Franz Liszt Pianoconcours in TivoliVredenburg te Utrecht. Het concours bevordert zowel de muzikale ontwikkeling alsook de concertervaring van pianotalenten afkomstig uit alle uithoeken van de wereld. Hierdoor vormt het concours een belangrijke opstap tot de internationale klassieke concertwereld voor jong talent dat een professionele carrière als musicus ambieert. Het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours werd voor het eerst georganiseerd in 1986 en behoort inmiddels tot een van de meest prestigieuze pianoconcoursen ter wereld.

J. S. Bachs zes Brandenburgse Concerten behoren tot zijn bekendste werken. Hij schreef ze tussen 1711 en 1720 en droeg ze in 1721 op aan Christiaan Lodewijk, markgraaf van Brandenburg. Om te vieren dat deze geliefde werken 300 jaar bestaan, maakte de Tsjechische klavecinist en dirigent Václav Luks met zijn vermaarde barokensemble Collegium 1704 in 2021 opnames van alle zes Brandenburgse concerten, op historische instrumenten. De Brandenburgse Concerten volgen de structuur van het Italiaanse concerto grosso, waarin een groep solo-instrumenten op de voorgrond treedt ten opzichte van het grote ensemble. In de Brandenburgse Concerten nemen de solisten afwisselende, virtuoze solo’s voor hun rekening. Bij deze uitvoering in de prachtige Spiegelzaal van het Duitse slot Köthen spelen Luks en Collegium 1704 Bachs Brandenburgse Concert nr. 6 in Bes-groot, BWV 1051. In tegenstelling tot de andere vijf concerten spelen er geen violen mee: die ruimte wordt opgevuld door de lagere strijkinstrumenten en het klavecimbel.

Strijkkwartet Cuarteto Mendelssohn de BP, dat in 2018 bestond uit de violisten Olga Artyugina en Eva Rabchevska, altviolist Bella Chic, en cellist Hayk Sukiasyan, speelt Edvard Grieg’s Strijkkwartet in g-klein, Op. 27. Dit werk, dat Grieg afrondde in 1878, was zijn tweede poging in dit genre. Zijn eerste strijkkwartet, waaraan hij werkte in de vroege jaren 1860, raakte verloren, en zijn derde bleef onvoltooid. Grieg baseerde het hoofdthema van het kwartet op het lied ’Spillemænd’ (Minstrels, uit Zes liederen, Op. 25), dat in alle vier delen terugkeert. Deze uitvoering werd opgenomen op 17 mei 2018 in het Auditorio Sony van de Reina Sofía Muziekschool in de Spaanse hoofdstad Madrid.

Sopraan Erika Baikoff (Verenigde Staten, 1994) en pianist Gary Beecher (Ierland, 1993) vertolken Franz Schubert’s ‘Suleika I, Was bedeutet die Bewegung’, Op. 14, Nr. 1 (D. 720); Die Blumensprache, Op. 173, Nr. 5 (D. 519); en Die Gebüsche, D. 646; ‘Lied vom Winde’ en ‘Der Knabe und das Immlein’ uit Hugo Wolf’s Mörike-Lieder; ‘Fleur jetée’ uit Gabriel Fauré’s Quatre melodies, Op. 39; ‘C’ uit Francis Poulenc’s Deux poèmes de Louis Aragon, FP 122; ‘Les lilas qui avaient fleuri’ uit Lili Boulanger’s Clairières dans le ciel; Johanna Bordewijk-Roepmans ‘Oranje may-lied’; en ‘Eti letniye nochi’ (Deze zomernachten) uit Sergej Rachmaninov’s Twelve romances, Op. 14, tijdens de laatste ronde van het Internationaal Vocalistenconcours 2019 – Lied Duo. Deze uitvoering werd opgenomen in het Theater aan de Parade in ‘s-Hertogenbosch.

Iphigénie en Tauride (1779) is een tragische opera in vier bedrijven van de in Duitsland geboren componist Christoph Willibald Gluck. Hij schreef het werk voor de Franse markt, en de première in 1779 in de Parijse Academie Royale de Musique was een doorslaand succes. Iphigénie en Tauride behoort tot Gluck’s hervormingsopera’s: in dit werk diende de muziek het dramatisch verloop niet te domineren maar juist te ondersteunen. Nicolas-François Guillard baseerde zijn libretto op Claude Guimond de La Touche’s gelijknamige toneelstuk, wat uiteindelijk teruggrijpt op het beroemde Griekse drama van Euripides. Het speelt zich af kort na de Trojaanse oorlog, als Iphigénie, die door haar vader Agamemnon geofferd zou worden, door de godin Diana wordt gered. Diana brengt haar naar Tauris, waar Iphigénie haar hogepriesteres wordt. Diego Fasolis dirigeert het Orchestre National des Pays de la Loire en het Chœur d’Angers Nantes Opéra. Onder de solisten zijn Marie-Adeline Henry (Iphigénie), Charles Rice (Oreste), Sébastien Droy (Pylade), Jean-Luc Ballestra (Thoas) en Élodie Hache (Diane). Deze uitvoering werd in 2020 opgenomen in het Grand Théâtre d’Angers, Frankrijk.

Claude Debussy geeft in zijn ‘trois esquisses Symphoniques pour orchestre’ (drie symfonische schetsen voor orkest), ofwel La Mer, zijn abstracte visie op de zee weer. In het eerste deel (De l’aube á midi sur la mer) maakt de luisteraar een ochtend tot de middag mee op de zee, in het tweede deel (Jeux de vagues) hoort men het spel van de golven, en in het derde en laatste deel (Dialogue du vent et de la mer) horen we een dialoog tussen de wind en de zee. De zee die Debussy kende was de Middellandse Zee, van bezoeken aan Cannes in zijn jeugd tot aan zijn latere reizen in Italië.

De grote klarinettist Paolo Beltramini vertolkt een programma van werken voor soloklarinet op Stingray Brava. In deze uitzending speelt Beltramini C.P.E. Bachs ‘Solfeggietto’, Béla Kovàcs ‘Hommage à Paganini’, en Igor Stravinsky’s ‘Three pieces for clarinet solo’. Paolo Beltramini is de enige Italiaanse klarinettist die ooit de eerste prijs behaalde aan de prestigieuze Praagse Spring International Clarinet Competition (1996). Zijn duo met pianist Roberto Arosio won de Internationale Kamermuziekconcoursen van Paris (1996) en Trapani (1997). Deze prijzen brachten Beltramini al snel onder de aandacht van het internationale concertcircuit. Hij speelde onder meer in het Amsterdamse Koninklijk Concertgebouworkest, Milaans Filarmonica della Scala, het Mahler Chamber Orchestra, en het Zwitserse Orchestra della Svizzera italiana.

Tenor Ilja Aksionov (Litouwen, 1996) en pianist Gustas Raudonius (Litouwen, 1996) vertolken Bart Vismans Het goud van Vermeer; ‘As I lay in the early sun’ uit Gerald Finzi’s Oh fair to see, Op. 13b; Henri Duparc’s Extase; Claude Debussy’s Paysage sentimental, L. 55; ‘Mausfallensprüchlein’ uit Hugo Wolf’s Sechs Lieder; ‘Krysolov’ (The pied piper) uit Sergei Rachmaninov’s 6 Romances, Op. 38; Franz Schubert’s Rastlose Liebe, Op. 5, nr. 1, D. 138; en Alphons Diepenbrock’s De klare dag, RC 4, tijdens de halve finales van het Internationaal Vocalisten Concours 2021 – Lied Duo. Dit optreden werd opgenomen in Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch.

De Italiaanse pianist Costantino Catena speelt Franz Liszts transcriptie voor piano van ‘Isoldens Liebestod’ uit Richard Wagners opera ‘Tristan und Isolde’. Deze opname werd gemaakt in de Kerk van de Jezuïeten in Trapani, Italië.