TV-gids

De gevierde Duitse violist Isabelle Faust speelt J. S. Bachs Sonate nr. 3 in C-groot (BWV 1005). Dit werk behoort tot de beroemde collectie Sonates en Partita’s voor viool solo (BWV 1001-1006). Sonate nr. 3 bevat een uitgebreide fuga, waarin Bach gebruikt maakt van allerlei geavanceerde contrapunttechnieken. In deze geweldige uitvoering toont Faust haar vlekkeloze beheersing van Bachs technisch veeleisende stuk. Deze uitvoering uit 2020 werd opgenomen in de Thomaskirche in het Duitse Leipzig.

Niet alleen was Mozart in Mannheim ongelukkig in de liefde, ook lukte het hem niet zijn ambitie te vervullen om aangenomen te worden als hofcomponist. Dit werd mogelijk deels veroorzaakt door het uitgesproken karakter en de recht-door-zee-mentaliteit van de jonge Mozart. Omdat geld verdienen noodzakelijk was, nam Mozart compositieopdrachten aan van iedereen die daarvoor wilde betalen. De jongedame Antonia Lützow, voor wie Mozart in deze tijd zijn Pianoconcert Nr. 8 componeerde, was geen musicus van hoog niveau. Vandaar dat het werk eenvoudiger aandoet dan zijn andere composities. Maar ondanks deze eenvoud blijft de compositie een waar meesterwerk. Christian Zacharias is de solist in Mozarts Pianoconcert Nr. 8, KV 246. Het Radio-Sinfonieorchester Stuttgart staat onder leiding van Gianluigi Gelmetti. Het concert is opgenomen in Schloss Schwetzingen, dat in Mozarts tijd frequent als zomerverblijf fungeerde voor het kiescollege van Mannheim.

Deze film portretteert een zeer speciale vocalist en twee exceptionele barokcomponisten. De engelachtige stem van contratenor Philippe Jaroussky (1978) is tijdloos. De Fransman wordt gezien als een van de meest bijzondere countertenors van zijn generatie. Combineer dat met de muziek van Telemann en Bach en al snel is duidelijk dat de emotionele kracht en pure energie van hun werken door de eeuwen heen niet is afgenomen. Op het programma staan naast Telemanns Jesus liegt in letzten Zügen (Der sterbende Jesus) en Die stille Nacht (uit Der am Ölberg zagende Jesus) ook Bachs Vergnügte Ruh, beliebte Seelenlust (BWV 170) en Ich habe genug (BWV 82).

Maestro Iván Fischer leidt het Orchestra del Maggio Musicale Fiorentino in een opmerkelijk concertprogramma met werken van Wolfgang Amadeus Mozart en Antonín Dvořák. Mozarts Symfonie Nr. 34 in C majeur, K. 338 opent het programma. Dit werk, voltooid in de zomer van 1780, was de laatste symfonie die Mozart in Salzburg schreef, waar hij werkte als hofmusicus. De driedelige symfonie heeft twee levendige buitenste delen vol fanfares en opzwepende thema's, terwijl het rustigere tweede deel enkel voor strijkers is geschreven. Deze opbouw wijkt af van de destijds gebruikelijke vierdelige structuur. Daarna staat Dvořáks Symfonie nr. 7 in d-mineur, Op. 70 op het programma. Dvořák voltooide het werk in maart 1885 en dirigeerde een maand later zelf de première in Londen. De dramatische, duistere stijl van deze symfonie staat in schril contrast met de overwegend optimistische toon van Dvořáks oeuvre. Deze uitvoering werd opgenomen in het Teatro del Maggio Musicale Fiorentino in Florence, Italië, op 29 januari 2021.

Pianist Michelle Candotti (Italië, 1996) speelt Barbara Assiginaak’s Mzizaakok Miiniwaa Mzizaakoonsak (‘paardenvliegen en hertenluisvliegen’); Franz Liszts Après une lecture du Dante, fantasia quasi sonata (Années de pèlerinage, deuxième année, S. 161: nr. 7); ‘Pavane’ uit George Enescu’s Suite nr. 2 in D-groot, Op. 10; Étude nr. 111 in g-klein uit Hélène de Montgeroult’s Études; en Sergej Prokofjevs Sonate nr. 7 in Bes-groot, Op. 83, tijdens het solorecital in de uit twee delen bestaande halve finale van de piano-editie van het Concours musical international de Montréal 2024 (CMIM). Deze uitvoering werd opgenomen in de Bourgie Hall van het Montreal Museum of Fine Arts.

Franz Welser-Möst dirigeert het Cleveland Orchestra in een concertprogramma met werken van Johannes Brahms (1833-1897). Het concert opent met de Akademische Festouvertüre, Op. 80. Brahms componeerde het werk ter ere van de Universiteit van Breslau, waar de componist een eredoctoraat ontving in de filosofie. Na deze ouverture volgt Brahms' Vioolconcert in D, Op. 77. Soliste is de vermaarde Duitse violiste Julia Fischer (1983). Brahms componeerde het werk speciaal voo vioolvirtuoos Joseph Joachim, die het schaarde onder de 'vier grote Duitse vioolconcerten', naast die van Beethoven, Bruch en Mendelssohn. Dit concert is opgenomen in de Severance Hall te Cleveland, VS in 2014.

De talentvolle pianist Elena Bashkirova is sinds oktober 2020 de voorzitter van de Felix Mendelssohn-Bartholdy Foundation in Leipzig, waar zij de legendarische dirigent Kurt Masur opvolgde. In dit concert vanuit het Mendelssohn-Haus in Leipzig wordt Bashkirova bijgestaan door sopraan Juliane Banse, fluitist Emmanuel Pahud, cellist Claudio Bohórquez, klarinettist Karl-Heinz Steffens en pianist Ohad Ben-Ari in een kamermuziekprogramma dat in het teken staat van de muziek van Mendelssohn en diens zus Fanny Hensel. Het programma begint met Mendelssohns Pianotrio in d-klein, Op. 49. Wat volgt zijn een aantal Lieder: Mendelssohns Schilflied ‘Auf dem Teich, dem regungslosen’, Op. 71 nr. 4, en Reiselied ‘Der Herbstwind rüttelt die Bäume’, Op. 34 nr. 6; Hensel’s Vorwurf, Op. 10 nr. 2; Verlust, Op. 9 nr. 10; en Sehnsucht, Op. 9 nr. 7; Mendelssohns ‘Allnächtlich im Traume seh ich dich’, Op. 86 nr. 4; ‘Die Liebende schreibt’, Op. 86 nr. 3; en Nachtlied ‘Vergangen ist der lichte Tag’, Op. 71 nr. 6. Het programma gaat verder met een aantal van Mendelssohns Lieder ohne Worte voor vierhandig piano (Op. 62 nrs. 1-6, en Op. 67 nr. 1), met tot besluit Mendelssohns Drie stukken voor klarinet, cello en piano (arr. Ernst Naumann), bestaande uit Prelude, Op. 35 nr. 4, Lieder ohne Worte, Op. 53 nr. 2, en Duet, Op. 38 nr. 6. Deze uitvoering werd opgenomen in november 2020.

Deze korte documentaire volgt de deelnemers van het 11e Internationaal Franz Liszt Pianoconcours dat in 2017 plaatsvond in TivoliVredenburg te Utrecht. Het concours bevordert zowel de muzikale ontwikkeling alsook de concertervaring van pianotalenten afkomstig uit alle uithoeken van de wereld. Hierdoor vormt het concours een belangrijke opstap tot de internationale klassieke concertwereld voor jong talent dat een professionele carrière als musicus ambieert. Het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours werd voor het eerst georganiseerd in 1986 en behoort inmiddels tot een van de meest prestigieuze pianoconcoursen ter wereld.

Nadat de gelauwerde Italiaanse pianist Riccardo Schwartz alle 32 pianosonates van Ludwig van Beethoven opnam ter gelegenheid van de 250e geboortedag van die componist, besloot hij zich te wijden aan Robert Schumann’s repertoire voor piano solo. In dit programma speelt Schwartz diens Humoreske in Bes-groot, Op. 20. Schumann schreef dit werk in 1839 en droeg het op aan de Duits-Oostenrijkse componist Julie von Webenau. Het stuk verwijst naar humor als emotionele staat. Schumann ontleende zijn inspiratie aan de Duitse schrijver Jean Paul, die humor definieert als “een eindeloosheid aan contrasten”, “de kleine wereld naast de grote wereld plaatsen”, en waar “een soort gelach ontstaat die pijn en grootsheid bevat”. Humoreske is één geheel dat uit afwisselende delen bestaat. De veelgeprezen pianist Riccardo Schwartz (1986) treedt over de hele wereld op als solist, onder andere met wereldberoemde dirigenten als Gustav Kuhn en Yuri Temirkanov.

Sir Simon Rattle dirigeert de Berliner Filharmoniker tijdens het jaarlijkse Europakonzert, dat in 2008 werd gehouden in de legendarische hal van het ‘P. I. Tsjaikovski’ Conservatorium te Moskou. De eerste editie van het Europakonzert werd gehouden in 1991 en sindsdien wordt de oprichting van het orkest (op 1 mei 1882) jaarlijks gevierd met een concert in een andere Europese cultuurstad. Deze avond opent het orkest met een meesterlijke interpretatie van Igor Stravinsky’s Symphony in Three Movements (1945). Vervolgens schittert Vadim Repin, een van de meest fascinerende violisten vanzijn generatie, als solist in Bruchs Vioolconcert Nr. 1, Op. 26. De Berliner Filharmoniker sluit af met Beethovens Symfonie Nr. 7, waarvan het Allegretto al direct na de première geliefd werd bij het concertpubliek.

Voordat Porpora, Scarlatti en Pergolesi de Napolitaanse muziekscene regeerden, was er Gaetano Greco: een van de beste muziekdocenten en componisten van zijn tijd. De jonge Romeinse klavecinist Andrea Buccarella – eerder deze week te horen met zijn Abchordis Ensemble – paart Greco’s toccata’s en beroemde Ballo di Mantua aan werk van zijn leerling Durante, die met zijn Quattro stagioni alle uithoeken van het klavier verkent.

De Italiaanse dirigent Gianandrea Noseda leidt de gecombineerde krachten van de Music Academy KestonMAX Fellows en het London Symphony Orchestra (LSO) in Ludwig van Beethovens Tripelconcert in C-majeur, op. 56, en Hector Berlioz' Symphonie Fantastique, op. 14. Beethovens Concert voor viool, cello en piano in C-majeur werd geschreven in 1803 en 1804. Door zijn keuze voor deze drie solo-instrumenten schreef Beethoven in feite een concert voor pianotrio. Daarom wordt het ook wel het Tripelconcert genoemd. Het is het enige concert dat Beethoven ooit voor meer dan één solo-instrument voltooide. Berlioz' Symphonie Fantastique (‘Episode uit het leven van een artiest, fantastische symfonie in vijf delen’) is een programmatische symfonie uit 1830, die het verhaal vertelt van een begaafde kunstenaar die zichzelf heeft vergiftigd met opium, uit wanhoop vanwege zijn onbeantwoord gebleven liefde. Dit concert werd op 20 november 2022 opgenomen in LSO St. Luke's in Londen, Verenigd Koninkrijk.

De monumentale, majestueuze symfonieën van Anton Bruckner (1824-1896) en de inspirerende levenskracht van de Oostenrijkse Abdij van Sankt Florian lijken voor elkaar gemaakt – al helemaal als ze zo spectaculair op film worden vastgelegd als door de vooraanstaande regisseur Brian Large in deze opname uit 2012. Bruckner leerde het abdijorgel kennen in zijn jeugd, en was er organist van 1845 tot 1855. Franz Welser-Möst, chef-dirigent van het Cleveland Orchestra en algemeen muzikaal leider van de Weense Staatsopera, staat bekend als Brucknerspecialist. Hij heeft een bijzondere passie voor Bruckners Symfonie Nr. 4 – door de componist zelf de “Romantische” genoemd – in de zelden uitgevoerde eerste editie (1888-89). Met zijn scherpere contrasten en gewaagde dissonanten spreekt er grotere durf uit deze versie, die gestroomlijnder, dynamischer en fijner van textuur is dan de latere versie die doorgaans de voorkeur geniet.

Maestro Herbert Blomstedt maakt zijn debuut bij het Festivalorkest van Luzern tijdens het Lucerne Festival van 2020 met Ludwig van Beethovens geroemde Symfonie nr. 3 in Es-groot, Op. 55, ‘Eroïca’. Een maand voor dit optreden vierde de vitale Zweedse dirigent zijn 93e verjaardag. Deze opmerkelijke uitvoering werd in augustus 2020 opgenomen in het Cultuur- en Congrescentrum (KKL) in het Zwitserse Luzern.

Het toonaangevende Franse strijkkwartet Quatuor Ébène wijdde een opmerkelijk en ambitieus project aan de 250ste geboortedag van Ludwig van Beethoven (1770-1827): het viertal nam álle werken voor strijkkwartet van de grote componist op. Vijf jaar lang dompelden violisten Pierre Colombet en Gabriel Le Magadure, altvioliste Marie Chilemme, en cellist Raphaël Merlin zich onder in die 650 pagina’s bladmuziek, waar Beethoven drie decennia lang zijn creativiteit in uitte. Hun inspanningen culmineerden in de herfst van 2020 in de integrale uitvoering van deze werken tijdens zes indrukwekkende concerten in de Philharmonie de Paris. Quatuor Ébène verkende elk facet van Beethovens strijkkwartetrepertoire: van de jeugdige Opus 18 strijkkwartetten tot de kwartetten Rasumovsky, Harp, en Serioso (Opus 59, 74, en 95) uit zijn middenperiode, en ten slotte de diepgang van zijn late kwartetten (Opus 127 tot 135). In deze uitzending speelt Quatuor Ébène Beethovens Strijkkwartet nr. 5 in A majeur, Op. 18, nr. 5; Strijkkwartet nr. 4 in c-mineur, Op. 18, nr. 4; en Strijkkwartet nr. 12 in Es-majeur, Op. 127. Dit concert werd opgenomen in de Philharmonie de Paris op 17 december 2020.

Tijdens een concert vanuit de kerk van Verbier bundelen de Griekse violist Leonidas Kavakos en de Chinese pianiste Yuja Wang de krachten in interpretaties van vioolsonates van Johannes Brahms. Kavakos werd in 1985 in één klap wereldberoemd door op 18-jarige leeftijd de eerste prijs te winnen tijdens het prestigieuze Sibeliusconcours. Samen met Yuja Wang, een van de populairste pianisten van deze tijd, vormt hij een meesterlijk kamermuziekduo. Op het programma staan Brahms' ‘Regensonate’ Op. 78, ‘Thunersonate’ Op. 100 en de laatste vioolsonate, Op. 108.

De solisten van het Festivalorkest van Luzern presenteren Wolfgang Amadeus Mozarts Divertimento nr. 11 in D-groot, K. 251, bekend als het ‘Nannerl-Septet’. Mozart schreef dit werk in 1776, waarschijnlijk ter gelegenheid van de naamdag van zijn zus Maria Anna, wier koosnaam ‘Nannerl’ luidde. Het septet is geschreven voor hobo, twee hoorns, twee violen, altviool en contrabas. Deze uitvoering is opgenomen in het Zwitserse Cultuur- en Congrescentrum Luzern (KKL), in 2020.

Geniet van deze informatieve reis door de tijd en ontdek de klank en historische context van diverse orkestinstrumenten. Dit concert is gecreëerd in opdracht van het Tonhalle Orchester Zürich ter ere van het 150-jarig bestaan van het orkest. De voorstelling wordt gepresenteerd door het geliefde komische klassieke duo Aleksey Igudesman en Hyung-ki Joo en het orkest staat onder leiding van Joshua Weilerstein. Wist je dat fluiten vroeger gemaakt werden van mammoetbotten en gierenveren? Of dat de tympani op paarden werden bespeeld? En is het echt toevallig dat celli dikker zijn gemaakt dan de violen op het moment dat chocola vanuit Mexico naar Europa werd geïmporteerd? De verschillende instrumenten van het orkest worden gepresenteerd middels originele muziek, historische feitjes en met de komische signatuur van Igudesman en Joo. Kijkers van alle leeftijden zullen ongetwijfeld nieuwsgieriger worden om meer te weten te komen over een klassiek symfonieorkest!

De Letse maestro Mariss Jansons (1943-2019) was een van ’s werelds toonaangevende dirigenten. Van 1979 tot 2000 was hij muzikaal leider van het Filharmonisch Orkest van Oslo, wat hij in die periode naar de internationale top bracht. Onder zijn leiding maakte het orkest talloze tournees, en werd het een graag geziene gast op grote festivals over de hele wereld. Het Filharmonisch Orkest van Oslo stond bekend om de frisse, open klank en om Jansons’ hartstochtelijke interpretaties van muziek van Dmitri Sjostakovitsj, Richard Strauss, Pjotr Iljitsj Tsjaikovski, en Béla Bartók. In deze aflevering van ‘In repetitie’ loodst Jansons het orkest door de krachtige Suite uit Bartóks balletpantomime De wonderbaarlijke mandarijn. Tot besluit zien we de uitvoering in de Concertzaal van Oslo.

Het muzikale collectief Les Dissonances werd in 2004 opgericht door violist David Grimal. Het ensemble werkt zonder dirigent en is samengesteld uit musici uit de best aangeschreven Europese orkesten, internationale solisten, en jong talent. In dit programma speelt Les Dissonances Ludwig van Beethovens Symfonie nr. 5 in c-klein, Op. 67. Beethoven schreef Symfonie nr. 5 in de periode 1804-1808. Hij rondde het werk vrijwel gelijk af met zijn ‘Pastorale’ Symfonie nr. 6. Beide symfonieën werden voor het eerst uitgevoerd tijdens hetzelfde, volledig aan Beethoven gewijde concert op 22 december 1808. De Symfonie nr. 5 is uitgegroeid tot één van de bekendste werken van de klassieke muziek. Het begint met het beroemde, vier noten tellende motief, dat vaak wordt gezien als de muzikale manifestatie van het ‘aankloppende noodlot’. Dit ritmische figuur keert in verschillende gedaantes terug in alle drie delen van de symfonie. Het tweede deel bestaat uit een reeks lyrische variaties op twee thema’s. Het derde deel begint kalmpjes, maar mondt uit in een reprise van het ritme van het terugkerende motief door de schetterende blazerssectie. Het deel gaat ononderbroken over in het vierde deel, dat triomfantelijk besluit in C-groot. Deze uitvoering werd in 2015 opgenomen in de Philharmonie de Paris, Frankrijk.

The Clarinet Factory wordt gezien als een van de meest unieke gezelschappen binnen de Tsjechische muziekscene van de afgelopen drie decennia. Speelstijlen en genres variëren van modern tot klassiek en van jazz- tot wereldmuziek. Het ensemble bestaat uit Vojtěch Nýdl (klarinet en zang), Luděk Boura (klarinet), Jindřich Pavliš (klarinet) en Petr Valášek (basklarinet). Als winnaars van de Classic Prague Award 2017 voor beste cross-over project, combineert het kwartet een klassieke klarinetopleiding met jazz, minimalisme en improvisatie. The Clarinet Factory produceert eigen muziek zonder grenzen en weet deze direct te communiceren met het publiek. Het ensemble experimenteert ook met elektronische instrumenten en is zowel ambient als dance-geörienteerd als onderdeel van hun ‘muzieklaboratorium’. Het kwartet werkt regelmatig samen met symfonische ensembles, vocalisten en straatartiesten en heeft composities verzorgd voor films, theater en ballet. In deze showcase tijdens Classical:NEXT! 2019 te Rotterdam presenteert The Clarinet Factory eigen composities als Bird Song, Husa divoká, B-A-C-H, Hikari, Luda’s Dans en L'Amour.

Sopraan Sophia Burgos (Verenigde Staten, 1991) en pianist Daniel Gerzenberg (Duitsland, 1991) vertolken Bart Vismans Vermeer’s Gold; ‘Nixe Binsefuss’ uit Hugo Wolf’s Mörike-Lieder, en ‘Die Bekehrte’ uit Goethe-Lieder; ‘C’est l’extase langoureuse’ uit Claude Debussy’s Ariettes oubliées; ‘Crépuscule’ uit Gabriel Fauré’s La chanson d'Ève; ‘Asturiana’ uit Manuel de Falla’s Siete canciones populares españolas; en ‘The night in silence under many a star’ uit George Crumb’s Apparition, tijdens de halve finale van het Internationaal Vocalisten Concours 2021 – Lied Duo. Dit optreden werd opgenomen in Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch.