TV-gids

Claudio Abbado leidt het Luzern Festivalorkest in Gustav Mahlers Symfonie Nr. 1. Deze symfonie heeft als motto “Wie ein Naturlaut” (“als een natuurkreet”) , wat ook het centrale thema van het Lucerne Festival van 2009 was. Mahler ziet natuur en kunst niet als tegenovergestelden: hij vond dat het ene kan leren van het andere. Abbado en het orkest krijgen gezelschap van een bijzondere gast die op spectaculaire wijze haar debuut maakt: de 22-jarige Chinese pianiste Yuja Wang voert Sergej Prokofjevs Pianoconcerto Nr. 3 uit. Met dit stuk laat Wang zien waartoe zij allemaal in staat is: het pianoconcert vraagt niet alleen om lyrisch en intiem spel, maar ook om parelende virtuositeit.

In 2013 werd de Finse dirigent Hannu Lintu chef-dirigent van het Fins Radio Symfonie Orkest. Lintu studeerde piano en cello aan de Sibelius Academy en het Turku conservatorium in het Zuidwesten van Zweden. Hij begon met dirigeren en ook dit deed hij vooral aan de Sibelius Academy. Met het Fins Radio Symfonie Orkest gaf hij al in 2012 vele concerten en bleek een logische vervanger voor Sakari Oramo die in 2012 zijn contract, na vele jaren dienst als dirigent én concertmeester, liet aflopen. Het orkest is gespecialiseerd in het uitvoeren van Finse muziek, maar voert ook de grote werken van onder andere Gustav Mahler en Béla Bartók uit. De Finse componist Jean Sibelius is de favoriet van het orkest en de dirigent. Samen met de Finse publieke omroep (Yle) besloten zij om alle zeven symfonieën van Sibelius op te nemen en uit te zenden. Voorafgaand aan de symfonie ziet u een korte gesproken introductie over de desbetreffende symfonie, waarna de symfonie in zijn geheel te beluisteren is. Zijn laatste, de zevende, symfonie was in veel opzichten zijn beste symfonie. De delen volgen logisch op elkaar en klinken als één geheel. Het is een korte symfonie waarin al wordt vooruitgelopen op de componeerstijl die zich na de dood van Sibelius ontwikkelde bij bijvoorbeeld Anton Webern. Ondanks zeven prachtige symfonieën domineerde deze niet zijn gehele oeuvre. Zijn Vioolconcert en het symfonische gedicht Finlandia zijn veel bekender en populairder geworden.

Maestro Myung-Whun Chung leidt het orkest en koor van het Maggio Musicale Fiorentino, uitgebreid met twee vocale solisten, in deze indrukwekkende uitvoering van Gustav Mahlers Symfonie nr. 2 in c mineur, 'Auferstehung'. Sopraan Christiane Karg en alt Claudia Huckle zijn de solisten. Deze vijfdelige symfonie werd geschreven tussen 1888 en 1894 voor groot orkest, koor, en sopraan- en alt-solist. Mahler verkent door de hele symfonie de thema's leven, dood en wederopstanding. Het eerste deel doet denken aan een begrafenismars, terwijl het tweede, een sierlijke Ländler, een scherp contrast vormt met het sombere karakter van het eerste. Het derde deel is een Scherzo, gebaseerd op Mahlers toonzetting van 'Des Antonius von Padua Fischpredigt' uit de cyclus Des Knaben Wunderhorn. De componist gebruikte ook een ander Wunderhorn-gedicht, 'Urlicht' (Oerlicht), voor het vierde deel, waarin zowel tekst als muziek door de alt worden gezongen. Het koor maakt zijn entree in het tweede deel van het vijfde en laatste deel in het 'Auferstehung'-koor. Deze uitvoering werd in 2021 opgenomen in het Teatro del Maggio Musicale Fiorentino in Florence, Italië.

Op zijn zeventigste gold Claudio Abbado als één van de beste, meest gerespecteerde dirigenten ter wereld. Zijn staat van dienst is legendarisch: hij was achtereenvolgens muzikaal leider van La Scala in Milaan (1968-1986), toen bij de Weense Staatsopera (1986-1991), en de Berliner Philharmoniker (1989-2002). Abbado, een krachtige voorvechter van de ontwikkeling van jong muzikaal talent, speelde een sleutelrol bij de oprichting van het Chamber Orchestra of Europe, het European Union Youth Orchestra, en het Gustav Mahler Jeugdorkest. Na een periode van ziekte gaat hij een nieuwe fase in zijn carrière in: hij richt het Luzern Festivalorkest op. Filmmaker Paul Smaczny volgde de carrière van Abbado door de jaren heen op de voet, wat talloze interviews opleverde. In dit profiel bespreekt Abbado zijn leven en werk, zijn opvattingen over muziek, en zijn favoriete composities. Nooit eerder vertoond interviewmateriaal wordt afgewisseld met beelden van de dirigent tijdens repetities en in concert, gesprekken met vrienden en collega's, en archiefmateriaal. Dit portret plaatst deze "stille denker" in een nieuw en onverwacht licht.

In 2013 werd de Finse dirigent Hannu Lintu chef-dirigent van het Fins Radio Symfonie Orkest. Lintu studeerde piano en cello aan de Sibelius Academy en het Turku conservatorium in het Zuidwesten van Zweden. Hij begon met dirigeren en ook dit deed hij vooral aan de Sibelius Academy. Met het Fins Radio Symfonie Orkest gaf hij al in 2012 vele concerten en bleek een logische vervanger voor Sakari Oramo die in 2012 zijn contract, na vele jaren dienst als dirigent én concertmeester, liet aflopen. Het orkest is gespecialiseerd in het uitvoeren van Finse muziek, maar voert ook de grote werken van onder andere Gustav Mahler en Béla Bartók uit. De Finse componist Jean Sibelius is de favoriet van het orkest en de dirigent. Samen met de Finse publieke omroep (Yle) besloten zij om alle zeven symfonieën van Sibelius op te nemen en uit te zenden. Voorafgaand aan de symfonie ziet u een korte gesproken introductie over de desbetreffende symfonie, waarna de symfonie in zijn geheel te beluisteren is. Nadat er bij Sibelius in 1908 keelkanker werd geconstateerd veranderde niet alleen zijn levensstijl, maar ook zijn manier van componeren. Met angst voor de dood stopte hij met het gebruik van alcohol en tabak en zijn harmonieën werd grauw en somber. Er klinken donkere thema’s en onderwerpen als duivels en dood komen bij het luisteren van deze muziek als beeld naar boven.

Pierre Boulez dirigeert het Cleveland Symphony Orchestra in een uitvoering van het Adagio uit Mahlers Symfonie Nr. 10 en diens liederencyclus Des Knaben Wunderhorn. Solisten zijn Magdalena Kožená (mezzo-sopraan) en Christian Gerhaher (bariton). Het concert is opgenomen in de Severance Hall te Cleveland, de thuishaven van het orkest, in februari 2010. De liederencyclus Das Knaben Wunderhorn neemt een belangrijke positie in binnen het oeuvre van Mahler, omdat de liederen een bron van inspiritie waren voor zijn eerste symfonieën, zowel op muzikaal als poetisch gebied. Mahler heeft ooit de uitspraak gedaan dat een symfonie een hele wereld omvat; het zou de componist daarom zeker deugd doen dat enkel de uitvoering van het Adagio uit de onvoltooide Tiende Symfonie een volledig andere klankwereld heeft bewerkstelligd.

Bernhard Haitink dirigeert de Berliner Philharmoniker in een uitvoering van Gustav Mahlers Symfonie Nr. 4. Solist is sopraan Sylvia McNair. Deze uitvoering vond plaats in het Schauspielhaus te Berlijn in 1992. Mahler componeerde zijn Vierde Symfonie in 1899 en 1900 en het werk ging het daaropvolgende jaar in première te München. De symfonie bevat het lied “Das himmlische Leben”, welke Mahler al componeerde in 1892. Het lied beschrijft de visie van de hemel door de ogen van een kind en wordt gezongen door een sopraan in het vierde deel van het werk. De melodie dient zich al enkele keren eerder aan in de eerste delen van de symfonie.

De grote klarinettist Paolo Beltramini vertolkt een programma van werken voor soloklarinet op Stingray Brava. In deze uitzending speelt Beltramini C.P.E. Bachs ‘Solfeggietto’, Béla Kovàcs ‘Hommage à Paganini’, en Igor Stravinsky’s ‘Three pieces for clarinet solo’. Paolo Beltramini is de enige Italiaanse klarinettist die ooit de eerste prijs behaalde aan de prestigieuze Praagse Spring International Clarinet Competition (1996). Zijn duo met pianist Roberto Arosio won de Internationale Kamermuziekconcoursen van Paris (1996) en Trapani (1997). Deze prijzen brachten Beltramini al snel onder de aandacht van het internationale concertcircuit. Hij speelde onder meer in het Amsterdamse Koninklijk Concertgebouworkest, Milaans Filarmonica della Scala, het Mahler Chamber Orchestra, en het Zwitserse Orchestra della Svizzera italiana.

Het Gustav Mahler Jugendorchester werd in 1986 opgericht door initiatiefnemer Claudio Abbado (1933-2014) en is sindsdien een van de beste jeugdorkesten ter wereld. Dit concertprogramma benadrukt de speciale band tussen de dirigent en het orkest en hun gezamenlijke voorliefde voor de muziek van Gustav Mahler. Claudio Abbado is zonder twijfel een van de grootste Mahlerinterpreten van de afgelopen decennia en zijn langdurige affiniteit met diens repertoire leidde uiteindelijk tot deze roerende uitvoering van Mahlers laatst symfonie, voltooid vlak voor de componist zijn dood. Deze uitvoering is opgenomen in de Accademia di Santa Cecilia te Rome in 2004. De film toont het opgewekte plezier, talent en de professionaliteit van de jonge musici, afkomstig uit alle uithoeken van Europa. Een prachtig eerbetoon aan orkest, dirigent en componist, maar bovenal Mahlers triomfantelijke meesterwerk: de Negende Symfonie.

Maestro Claudio Abbado dirigeert het Festivalorkest van Luzern in een uitvoering van Gustav Mahlers Symfonie nr. 7. Deze uitvoering was onderdeel van het Lucerne Festival van 2005, opgenomen in het Cultuur- en Congrescentrum (KKL) in het Zwitserse Luzern. Tijdens de jaren tussen het voltooien (1906) en eerste uitvoering (1908) van de Zevende Symfonie onderging het leven van de toen al beroemde dirigent en componist Gustav Mahler tamelijk dramatische wendingen. Hij nam ontslag bij de Weense Staatsopera, zijn eerste dochter overleed en er werd een hartafwijking bij de componist geconstateerd. Vanwege het ‘duistere’ karakter van enkele delen (het tweede en vierde deel hebben de titel ‘Nachtmusik’ en het derde deel heeft als naam ‘Schattenhaft’ - schaduwachtig), wordt de symfonie ook wel ‘Lied der Nacht’ genoemd, een titel waar de componist zelf het overigens niet mee eens was. Deze Zevende Symfonie is Mahlers meest abstracte werk, misschien werd het werk daarom wel slecht ontvangen door zowel de musici als het publiek ten tijde van de première. Ook nu nog wordt deze Zevende niet vaak op het programma gezet geprogrammeerd door orkesten en lijkt het een van zijn minst populaire werken. Niet terecht want de Zevende kent een unieke opbouw van donker naar licht van duister naar de juichende finale. Van Mahlers latere oeuvre is de Zevende zeker niet minder toegankelijk dan de veel gespeelde Negende Symfonie. Van de huidige generatie grote dirigenten slaat niemand deze symfonie meer over.

Claudio Abbado (1933-2014) dirigeert het Gustav Mahler Jugendorchester (GMJO) in een uitvoering van Mahler's Symfonie Nr. 4 en Schönergs Pelléas und Mélisande, Op. 5. De karakters uit het gelijknamige toneelstuk krijgen in dit werk een eigen muzikaal thema. Met deze compositie voor groot orkest wilde Schönberg zijn collega's Wagner en Richard Strauss. Het werk bevat nog geen atonaliteit of serialisme, maar is eerder laat-romantisch van aard. Het GMJO werd op initiatief van Abbado opgericht in Wenen in 1986. Door de hoge artistieke kwaleit en hun internationale succes hebben al vele grote dirigenten en solisten samengewerkt met het jeugdorkest. Dit concert is opgenomen in de Musikverein te Wenen in 2006. Soliste is de Duitse sopraan Juliane Banse (1969).