TV-gids

Alfred Brendel is de solist in Beethovens Pianoconcert Nr. 3. Daarnaast speelt het Lucerne Festivalorkest onder leiding van Claudio Abbado Bruckers Symfonie Nr. 7. Het Lucerne Festival is één van ’s werelds meest gerenommeerde festivals voor klassieke muziek. De geschiedenis van het festival begon met een inauguratieconcert op 25 augustus 1938 onder leiding van Arturo Toscanini. In 2003 werd Claudio Abbado, die al sinds 1966 geregeld op het festival te zien is, de muzikale leider van het nieuw opgerichte Lucerne Festivalorkest. Tot aan zijn dood in januari 2014 inspireerde hij zijn “familieorkest” tot het brengen van uitvoeringen van hoge kwaliteit. Het Lucerne Festivalorkest bestaat uit musici van het Mahler Chamber Orchestra, de Berliner Philharmoniker en internationale solisten.

De grote klarinettist Paolo Beltramini vertolkt een programma van werken voor soloklarinet op Stingray Brava. In deze uitzending speelt Beltramini C.P.E. Bachs ‘Solfeggietto’, Béla Kovàcs ‘Hommage à Paganini’, en Igor Stravinsky’s ‘Three pieces for clarinet solo’. Paolo Beltramini is de enige Italiaanse klarinettist die ooit de eerste prijs behaalde aan de prestigieuze Praagse Spring International Clarinet Competition (1996). Zijn duo met pianist Roberto Arosio won de Internationale Kamermuziekconcoursen van Paris (1996) en Trapani (1997). Deze prijzen brachten Beltramini al snel onder de aandacht van het internationale concertcircuit. Hij speelde onder meer in het Amsterdamse Koninklijk Concertgebouworkest, Milaans Filarmonica della Scala, het Mahler Chamber Orchestra, en het Zwitserse Orchestra della Svizzera italiana.

Maestro Myung-Whun Chung leidt het orkest en koor van het Maggio Musicale Fiorentino, uitgebreid met twee vocale solisten, in deze indrukwekkende uitvoering van Gustav Mahlers Symfonie nr. 2 in c mineur, 'Auferstehung'. Sopraan Christiane Karg en alt Claudia Huckle zijn de solisten. Deze vijfdelige symfonie werd geschreven tussen 1888 en 1894 voor groot orkest, koor, en sopraan- en alt-solist. Mahler verkent door de hele symfonie de thema's leven, dood en wederopstanding. Het eerste deel doet denken aan een begrafenismars, terwijl het tweede, een sierlijke Ländler, een scherp contrast vormt met het sombere karakter van het eerste. Het derde deel is een Scherzo, gebaseerd op Mahlers toonzetting van 'Des Antonius von Padua Fischpredigt' uit de cyclus Des Knaben Wunderhorn. De componist gebruikte ook een ander Wunderhorn-gedicht, 'Urlicht' (Oerlicht), voor het vierde deel, waarin zowel tekst als muziek door de alt worden gezongen. Het koor maakt zijn entree in het tweede deel van het vijfde en laatste deel in het 'Auferstehung'-koor. Deze uitvoering werd in 2021 opgenomen in het Teatro del Maggio Musicale Fiorentino in Florence, Italië.

De Welshe sopraan Margaret Price zingt Gustav Mahlers Rückert-Lieder. Zij wordt bijgestaan door het orkest van de Ludwigsburger Schloßfestspiele onder leiding van dirigent Wolfgang Gönnenwein. Mahlers vijf Rückert-Lieder vormen een liedcyclus gebaseerd op gedichten van Friedrich Rückert (1788-1866). In de zomer van 1901 voltooide Mahler zowel versies met piano- als orkestbegeleiding, maar hij schreef nooit een orkestversie voor het vijfde lied, “Liebst du um Schönheit” (‘Liefde om schoonheid’). Mahler schreef dit openhartige liefdeslied voor zijn bruid Alma Schindler. Deze uitvoering werd in 1988 opgenomen tijdens de Ludwigsburger Schloßfestspiele.

Pierre Boulez (1925-2016) geldt als één van de belangrijkste figuren van de hedendaagse muziek. In dit optreden van het Gustav Mahler Jeugdorkest illustreert Boulez zijn meesterlijke begrip van de twintigste-eeuwse muziek. Hij volgt de revolutionaire harmonische ontwikkeling van het muzikale modernisme in drie modern-klassieke sleutelwerken: Richard Wagners Prelude Tristan und Isolde (1859), Arnold Schönbergs Pelléas en Mélisande (1903) en Alban Bergs Vioolconcert (1935). Het Gustav Mahler Jeugdorkest werd in 1986 opgericht op initiatief van dirigent Claudio Abbado (1933-2014). Het bestaat uit musici tot 26 jaar uit heel Europa. De solist in Bergs Vioolconcert is Akiko Suwanai, de jongste winnaar (1990) uit de geschiedenis van de Internationale Tsjaikovskiwedstrijd te Moskou.

In 2013 werd de Finse dirigent Hannu Lintu chef-dirigent van het Fins Radio Symfonie Orkest. Lintu studeerde piano en cello aan de Sibelius Academy en het Turku conservatorium in het Zuidwesten van Zweden. Hij begon met dirigeren en ook dit deed hij vooral aan de Sibelius Academy. Met het Fins Radio Symfonie Orkest gaf hij al in 2012 vele concerten en bleek een logische vervanger voor Sakari Oramo die in 2012 zijn contract, na vele jaren dienst als dirigent én concertmeester, liet aflopen. Het orkest is gespecialiseerd in het uitvoeren van Finse muziek, maar voert ook de grote werken van onder andere Gustav Mahler en Béla Bartók uit. De Finse componist Jean Sibelius is de favoriet van het orkest en de dirigent. Samen met de Finse publieke omroep (Yle) besloten zij om alle zeven symfonieën van Sibelius op te nemen en uit te zenden. Voorafgaand aan de symfonie ziet u een korte gesproken introductie over de desbetreffende symfonie, waarna de symfonie in zijn geheel te beluisteren is. Nadat er bij Sibelius in 1908 keelkanker werd geconstateerd veranderde niet alleen zijn levensstijl, maar ook zijn manier van componeren. Met angst voor de dood stopte hij met het gebruik van alcohol en tabak en zijn harmonieën werd grauw en somber. Er klinken donkere thema’s en onderwerpen als duivels en dood komen bij het luisteren van deze muziek als beeld naar boven.

Door de soms grimmige sfeer in deze compositie van Gustav Mahler en het gebruik van Ludwig van Beethovens Sonate ‘Les Adieux’ wordt wel eens gedacht dat Mahler met zijn 'Negende Symfonie' een muzikaal vaarwel heeft gecomponeerd. Bovendien schreef de componist in de partituur bij de laatste maten de dramatische woorden: ‘Vaarwel! Wrede wereld! Liefste Almschi! Vaarwel! Vaarwel!’. Omdat Mahler vrijwel direct doorging met het componeren van zijn 'Tiende Symfonie' kan je je afvragen of deze symfonie wel echt als afscheid bedoeld is, feit is wel dat dit de laatste symfonie is die hij voltooide. Mahler begon met het componeren in 1909 toen hij werkzaam in New York bij de Metropolitan Opera en de New York Philharmonic. Hij had een goed seizoen achter de rug maar had een zwakke gezondheid: al in 1907 werd er een ernstige hartafwijking bij Mahler geconstateerd. In 1911 stierf Mahler, op 50-jarige leeftijd. Zijn 'Negende' heeft hij nooit uitgevoerd meegemaakt, pas in 1912 ging het werk in Wenen in première, uitgevoerd door de Wiener Philharmoniker onder leiding van Bruno Walter. Musicologen stoeien daarom veelvuldig met de gedachte dat de kritische Mahler zeker nog de nodige correcties zou hebben gemaakt als hij het werk zelf had kunnen dirigeren. In die zin is niet alleen de 'Tiende Symfonie' maar ook de 'Negende' een beetje onvoltooid.

Het Gustav Mahler Jugendorchester werd in 1986 opgericht door initiatiefnemer Claudio Abbado (1933-2014) en is sindsdien een van de beste jeugdorkesten ter wereld. Dit concertprogramma benadrukt de speciale band tussen de dirigent en het orkest en hun gezamenlijke voorliefde voor de muziek van Gustav Mahler. Claudio Abbado is zonder twijfel een van de grootste Mahlerinterpreten van de afgelopen decennia en zijn langdurige affiniteit met diens repertoire leidde uiteindelijk tot deze roerende uitvoering van Mahlers laatst symfonie, voltooid vlak voor de componist zijn dood. Deze uitvoering is opgenomen in de Accademia di Santa Cecilia te Rome in 2004. De film toont het opgewekte plezier, talent en de professionaliteit van de jonge musici, afkomstig uit alle uithoeken van Europa. Een prachtig eerbetoon aan orkest, dirigent en componist, maar bovenal Mahlers triomfantelijke meesterwerk: de Negende Symfonie.

De Nederlandse dirigent Bernhard Haitink dirigeert de Berliner Philharmoniker in een uitvoering van Gustav Mahlers Symfonie Nr. 7. Opgenomen in de Berliner Philharmonie in 1993. Tijdens de jaren tussen het voltooien (1906) en eerste uitvoering (1908) van de Zevende Symfonie onderging het leven van de toen al beroemde dirigent en componist Gustav Mahler tamelijk dramatische wendingen. Hij nam ontslag bij de Weense Staatsopera, zijn eerste dochter overleed en er werd een hartafwijking bij de componist geconstateerd. Vanwege het ‘duistere’ karakter van enkele delen (het tweede en vierde deel hebben de titel ‘Nachtmusik’ en het derde deel heeft als naam ‘Schattenhaft’ - schaduwachtig), wordt de symfonie ook wel ‘Lied der Nacht’ genoemd, een titel waar de componist zelf het overigens niet mee eens was. Deze Zevende Symfonie is Mahlers meest abstracte werk, misschien werd het werk daarom wel slecht ontvangen door zowel de musici als het publiek ten tijde van de première. Ook nu nog wordt deze Zevende niet vaak op het programma gezet geprogrammeerd door orkesten en lijkt het een van zijn minst populaire werken. Niet terecht want de Zevende kent een unieke opbouw van donker naar licht van duister naar de juichende finale. Van Mahlers latere oeuvre is de Zevende zeker niet minder toegankelijk dan de veel gespeelde Negende Symfonie. Van de huidige generatie grote dirigenten slaat niemand deze symfonie meer over.