TV-gids

Tijdens het nieuwsjaarsconcert van 2010 staat de Berliner Philharmoniker onder leiding van Gustavo Dudamel, wiens onuitputtelijke energie en uitzonderlijke artisticiteit hem tot een van de meest gevraagde dirigenten ter wereld maken. Samen verwelkomen ze mezzosopraan Elīna Garanča, die zich in korte tijd heeft ontpopt tot een van de meest bekende zangeressen van deze tijd. Op het concertprogramma staan enkele werken van Franse componisten, waaronder Berlioz’ Le Carnival Romain, Overture, Op. 9 en 'D’Amour l’ardente flamme’ uit La Damnation de Faust (Op. 24). Daarnaast zingt Garanča Saint-Saëns’ ‘Mon cœur s’ouvre à ta voix’ en de ‘Danse Bacchanale’ uit de opera Samson et Dalila, naast de ‘Habanera’, ‘Seguidilla’ en het ‘Chanson Bohème’ uit Bizets Carmen. Het concert wordt afgesloten met De Falla's Suite Nr. 2 uit het ballet ‘El sombrero de tres picos’.

Het muzikale collectief Les Dissonances werd in 2004 opgericht door violist David Grimal. Het ensemble werkt zonder dirigent en is samengesteld uit musici uit de best aangeschreven Europese orkesten, internationale solisten, en jong talent. In dit programma speelt Les Dissonances Wolfgang Amadeus Mozart’s Vioolconcert nr. 4 in D-groot, K. 218 met Grimal als solist. Op zijn eerste vioolconcert na schreef Mozart zijn andere vioolconcerten, vier in getal, in 1775, toen hij concertmeester was aan het Salzburgse hof. Van zijn vijf vioolconcerten behoort deze vierde tot de bekendste. Deze uitvoering werd in 2014 opgenomen in Cité de la Musique in Frankrijk.

De Spaanse dirigent Garcia Navarro leidt het Radio Sinfonieorchester Stuttgart in een uitvoering van Manuel de Falla’s El sombrero de tres picos (‘De driekante steek’). De Falla schreef dit werk in 1916 en 1917 als balletmuziek. Het ballet was een opdracht van de Russische impresario Sergej Diaghilev voor diens Ballets Russes, en werd in 1919 voor het eerst uitgevoerd in het Alhambra Theatre in Londen. De Falla, die grote interesse had voor de traditionele Spaanse volksmuziek, verwerkte elementen van deze muziek in zijn compositie. De mezzosopraan zingt voorbeelden van ‘cante jondo’, een zangstijl uit de flamenco, zoals mezzosopraan Paloma Pérez Iñigo in deze opname uit 1988 overtuigend laat horen.

Claudio Abbado leidt het Luzern Festivalorkest in Gustav Mahlers Symfonie Nr. 1. Deze symfonie heeft als motto “Wie ein Naturlaut” (“als een natuurkreet”) , wat ook het centrale thema van het Lucerne Festival van 2009 was. Mahler ziet natuur en kunst niet als tegenovergestelden: hij vond dat het ene kan leren van het andere. Abbado en het orkest krijgen gezelschap van een bijzondere gast die op spectaculaire wijze haar debuut maakt: de 22-jarige Chinese pianiste Yuja Wang voert Sergej Prokofjevs Pianoconcerto Nr. 3 uit. Met dit stuk laat Wang zien waartoe zij allemaal in staat is: het pianoconcert vraagt niet alleen om lyrisch en intiem spel, maar ook om parelende virtuositeit.

Léon Spierer leidt het Orquesta Sinfonica de Minería tijdens het Concerto de San Silvestre. Solist is sopraan Jéssika Arévalo. Het tweede en laatste deel van dit feestelijke concert, dat in dit programma aan bod komt, begint met het Adagio uit Joseph Haydns "Afscheidssymfonie" nr. 45 (Hob I:45) en komt ten einde met Antonin Dvořáks Symfonie nr. 8, Op. 88. Deze symfonie werd voltooid in 1889 en beleefde in 1890 de première. In tegenstelling tot Dvořáks andere composities uit deze periode is de muziek vrolijk en optimistisch.

Kyoungsun Park (Zuid-Korea, 1992) voert J. S. Bach’s Prelude en fuga in es-klein, BWV 853, Carl Czerny’s Variaties op een thema van Pierre Rode, Op. 33, Ottorino Respighi’s Valse caressante en Notturno (Lento) uit Sei pezzi, P. 44, en Igor Stravinsky’s Russische Dans, Petroesjka's Kamer, en het Carnaval uit 'Petroesjka' uit tijdens de halve finales van de Piano-editie 2021 van het Concours musical international de Montréal (CMIM). Dit recital werd opgenomen in Burgess Recital Hall in de Royal Academy of Music in Londen, het Verenigd Koninkrijk.

In deze film uit 2012 van Enrique Sánchez Lansch volgen we de twaalf cellisten van de Berliner Philharmonikker. Sinds 1972 hebben de cellisten van het orkest een prominente plek ingenomen in de wereld van klassieke muziek. Of ze nu klassieke muziek, jazz, tango of avant garde spelen, luisteraars over de hele wereld zijn gefascineerd geraakt door de grote variëteit en het unieke geluid dat het dozijn weet te produceren. Hun unieke combinatie van lichtheid, diepgang en humor is aantrekkelijk voor een groot publiek van alle leeftijden!

Toen Johann Sebastian Bach in 1722 in het Duitse Köthen woonde, bracht hij een boek met preludes en fuga's in alle 24 majeur- en mineurtoonsoorten uit. Deze verzameling kreeg de naam Das wohltemperierte Klavier, Boek Een, BWV 846–869. Ongeveer twintig jaar later stelde Bach in Leipzig een vergelijkbare bundel samen, nu bekend als Das wohltemperierte Klavier, Boek Twee, BWV 870-893. Bach schreef deze reeks composities voor het 'klavier', wat zowel op klavecimbel, klavechord, of orgel kan duiden. Deze werken zijn zeer bepalend gebleken voor de geschiedenis van de Westerse klassieke muziek. In deze uitzending speelt Andrej Gavrilov Preludes en Fuga’s Nrs. 1 t/m 12 (BWV 846-857) uit Boek Een van Bachs Das wohltemperierte Klavier. De opname vond plaats in de New Art Gallery in Walsall, Engeland, in 2010.

Iván Fischer dirigeert het Boedapest Festival Orkest in deze concertopname uit 2015 vanuit de Béla Bartók Nationale Concertzaal in Boedapest, Hongarije. Het concert begint met Sergej Prokofjevs Ouverture op Hebreeuwse thema's, Op. 34. Daarna schittert Thomas Zehetmair als soloviolist in Prokofjevs Vioolconcert nr. 2, Op. 63. Het tweede deel van het concert draait om Igor Stravinsky: muziek geschreven voor het ballet 'Jeu de cartes' (1937), en de Vuurvogelsuite nr. 2 (1919). Jeu de cartes behoort tot Stravinsky's neoklassieke werken en bestaat uit drie delen ('giften'). De Vuurvogelsuite nr. 2 is gebaseerd op de muziek uit het gelijknamige ballet, geschreven voor Sergej Diaghilevs Ballets Russes, dat in 1910 in Parijs de première beleefde.

De Italiaanse componist Claudio Monteverdi (1567-1643) componeerde in een halve eeuw negen boeken met madrigalen, waarmee hij bijdroeg aan de transformatie van het genre. De polyfone, a capella madrigalen van de late renaissance maakten plaats voor de 'concertato' madrigalen van de vroege barok, waarbij de focus verschoof naar het vermogen van muziek om emoties uit een tekst tot uitdrukking te brengen. In 2011 begonnen de Britse tenor Paul Agnew en het gerenommeerde barokensemble Les Arts Florissants met opnames van Monteverdi’s eerste acht boeken met madrigalen. In deze uitzending gaat Agnew Les Arts Florissants voor in de madrigalen van Boek I. Boek I verscheen op nieuwjaarsdag 1587 en bestaat uit zeventien vijfstemmige madrigalen. Deze uitvoering werd opgenomen in de Cité de la musique in Parijs, Frankrijk, in 2011.

Quarteto Radamés Gnattali speelt Heitor Villa-Lobos' Strijkkwartet nr. 12 in het Palácio das Laranjeiras in Rio de Janiero in Brazilië. Dit ensemble werd opgericht in 2006 en bestaat uit Carla Rincón en Francisco Roa (violen), Fernando Thebaldi (altviool), en Hugo Pilger (cello). Het kwartet, dat zich specialiseert Braziliaanse muziek, is zeer actief in de muziekeducatie. Hun opname van de complete strijkkwartetten van Villa-Lobos is een grote verdienste en werd met enthousiasme onthaald door de internationale muziekpers. Op Villa-Lobos' Bachianas brasileiras na wordt het werk van de Braziliaanse componist voornamelijk in Latijns-Amerika uitgevoerd. Villa-Lobos wordt in zijn geboorteland op handen gedragen als componist, dirigent en docent. Hij heeft opera's, symfonieën, concerten, pianowerken, koormuziek en zeventien strijkkwartetten op zijn naam.

Het West-Eastern Divan Orchestra is misschien wel een van de bijzonderste orkesten ooit. Opgericht door de Israëlische dirigent Daniel Barenboim en de Palestijnse auteur Edward Said, bestaat dit orkest uit jonge musici uit zowel Israël als de omliggende Arabische landen. Muziek maken op het hoogste niveau is dan ook niet het enige doel: onderling begrip is minstens zo belangrijk. Kyril Zlotnikov en Nabil Shehata zijn de solisten. Het prachtige Alhambra is tijdens dit concert hun podium en op het programma staan Beethovens Leonore Overture Nr. 3, Bottesini's Fantasie op een thema van Rossini, Brahms' Eerste Symfonie en het 'Vorspiel' en 'Liebestod' uit Wagner's Tristan und Isolde.

Het muzikale collectief Les Dissonances werd in 2004 opgericht door violist David Grimal. Het ensemble werkt zonder dirigent en is samengesteld uit musici uit de best aangeschreven Europese orkesten, internationale solisten, en jong talent. In dit programma speelt Les Dissonances Johannes Brahms’ Symfonie nr. 2 in D-groot, Op. 73. Waar Brahms ruim een decennium nodig had om zijn eerste symfonie af te ronden, zette hij zijn Symfonie nr. 2 in luttele maanden op papier, tijdens een zomerverblijf in het vredige Oostenrijkse dorp Pörtschach in 1877. Deze symfonie draagt de bijnaam ‘Pastorale’ en is de meest optimistische van Brahms’ vier symfonieën. Dit lyrische werk zit vol vrolijke melodieën. Deze uitvoering werd in 2015 opgenomen in de Philharmonie de Paris in Frankrijk.

Hans van Manen (1932) wordt internationaal erkend als een van de grootmeesters van het hedendaagse ballet. Van Manen creëerde ruim 150 balletten, die allemaal zijn onmiskenbare signatuur dragen: een heldere structuur, verfijnde eenvoud en een afkeer van overbodige franje. In deze hommage aan de grote choreograaf dansen solisten van Het Nationale Ballet drie hoogtepunten uit Van Manens omvangrijke oeuvre. Het programma opent met Metaforen (1965) op muziek van Daniel-Jean-Yves Lesur’s Variations voor orgel en strijkers—een baanbrekend werk met een van de eerste mannelijke pas de deux, dat destijds als provocerend werd beschouwd. Dan volgt Adagio Hammerklavier (1973), op het derde deel, Adagio sostenuto, uit Beethovens Hammerklaviersonate, Op. 106. Het programma wordt afgesloten met Frank Bridge Variations (2005), op Benjamin Brittens Variations on a Theme of Frank Bridge, Op. 10. Deze uitvoering werd in 2017 opgenomen in Opéra Berlioz, Le Corum in Montpellier, Frankrijk.

Deze Mozartviering vindt plaats in de Staatsoper Unter den Linden, Berlijns meest prestigieuze operahuis. Het eenmalige concertgala staat volledig in het teken van de werken van Wolfgang Amadeus Mozart. Vele pareltjes uit zijn oeuvre worden uitgevoerd door ‘s werelds beste klassieke musici, waaronder violist Nicolaj Znaider, bariton Thomas Quasthoff en sopraan Sylvia Schwartz. De Staatskapelle Berlin staat onder leiding van dirigent Julien Salemkour. Op het programma staan de ouverture uit Clemenza di Tito (KV. 621), het Vijfde Vioolconcert (KV. 219), “Chi sà, chi sà, qual sia” (KV.582), Pianoconcert Nr. 23 (KV. 488), "Per questa bella mano" (KV. 612) en enkele aria’s uit Die Zauberflöte. Er wordt afgelosten met Symfonie Nr. 40 (KV. 550).

“Agressief, smerig en gewelddadig. Zo zitten wij, Estlanders, in elkaar.” Met deze woorden waarschuwde Anu Tali haar nieuwe collega's tijdens haar eerste ontmoeting met het Münchener Kammerorchester. Deze Estlandse dirigent stelde voor haar debuut een Baltisch programma samen: het vioolconcert Tala gaisma van de Letlandse componist Peteris Vasks en het drieluik Action-Passion-Illusion van de Estlandse componist Erkki Sven Tüür. In deze uitzending ziet u Anu Tali en het Münchener Kammerorchester in de repetitieruimte en in de concertzaal aan het werk. Samen donderen ze door archaïsche, gewelddadige ritmes - want, zo meent Anu Tali, het gaat hier eigenlijk om rockmuziek!

Frédéric Chaslin (1963) dirigeert het orkest en koor van de Opéra Royal de Wallonie-Liège in een uitvoering van Léo Delibes’ tragische opera Lakmé (1883). De opera, op een libretto van Edmond Gondinet en Philippe Gille, speelt zich af in het negentiende-eeuwse Brits-Indië en gaat over Lakmé, die verliefd wordt op de Britse officier Gérald. Lakmé’s vader, de Brahmaanse priester Nilakantha, zweert echter wraak wanneer hij ontdekt dat Gérald hun heilige grond heeft betreden. Net als veel van zijn tijdgenoten was Delibes gecharmeerd van exotisme en riep hij in zijn muziek verre landen en culturen op, in de traditie van Georges Bizets Les Pêcheurs de perles (1863) en Camille Saint-Saëns’ Samson et Dalila (1877). In Delibes’ opera horen we het beroemde “Bloemenduet”, gezongen door Lakmé en haar dienares Mallika terwijl ze bloemen plukken aan de rivier, en de schitterende coloratuuraria “Klokkenaria” (Air des Clochettes). Tot de solisten behoren Jodie Devos, Philippe Talbot, Lionel Lhote, Pierre Doyen en Marion Lebègue. Deze productie uit 2022 werd opgenomen in de Opéra Royal de Wallonie in de Belgische stad Luik.

De Russische pianist Dina Ivanova speelt Franz Liszt’s Totentanz, S. 525 in de solo-finale van het elfde Internationaal Franz Liszt Pianoconcours, dat plaatsvond in TivoliVredenburg in Utrecht. Totentanz (‘dodendans’) is één van de werken van Liszt waaruit zijn fascinatie met de dood spreekt. Het bestaat uit een reeks variaties op een onheilspellende gregoriaanse melodie, het Dies irae-motief.

Deze film portretteert een zeer speciale vocalist en twee exceptionele barokcomponisten. De engelachtige stem van contratenor Philippe Jaroussky (1978) is tijdloos. De Fransman wordt gezien als een van de meest bijzondere countertenors van zijn generatie. Combineer dat met de muziek van Telemann en Bach en al snel is duidelijk dat de emotionele kracht en pure energie van hun werken door de eeuwen heen niet is afgenomen. Op het programma staan naast Telemanns Jesus liegt in letzten Zügen (Der sterbende Jesus) en Die stille Nacht (uit Der am Ölberg zagende Jesus) ook Bachs Vergnügte Ruh, beliebte Seelenlust (BWV 170) en Ich habe genug (BWV 82).